Οι «καυτές» (αγροτικές) πατάτες για τον Βορίδη

Στα «σκληρά» έπεσε με το καλημέρα η κυβέρνηση και στο θέμα της αγροτικής παραγωγής. Η πραγματικότητα ξεπερνά τη φαντασία και κατά την τελετή παράδοσης – παραλαβής στο υπουργείο  Αγροτικής Ανάπτυξης έγινε εκτενής αναφορά στο θέμα της Κλιματικής Αλλαγής, το οποίο ήταν και το πρώτο ζήτημα, που βρήκε μπροστά της.

Της Άννας Στεργίου(*)

Το crash test λοιπόν για το νέο υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκη Βορίδη -αφού οι καταστροφές της εβδομάδας, που διανύουμε, είναι εκτεταμένες από τον Έβρο ως τη Βοιωτία- είναι η γρήγορη αποζημίωση των πληγέντων παραγωγών από ανεμοθύελλα, χαλάζι και έντονες βροχοπτώσεις. Οι, δε, Χαλκιδιώτες αγρότες είναι εκ των ηγητόρων της χώρας σε ελιά πράσινη Χαλκιδικής, μέλι, οίνο κ.ά. αλλά και σε δασικές καλλιέργειες.

Στον μακρύ χρονικό ορίζοντα, ο νέος ένοικος της οδού Αχαρνών, Μάκης Βορίδης καλείται να λύσει τις εξής προτεραιότητες της κυβέρνησης:

-Διασφάλιση σταθερών πόρων από τη νέα Κοινή Αγροτική Πολιτική.  

-Εισαγωγή νέου νόμου για τους συνεταιρισμούς.

-Μείωση φορολογίας στο 10% για όλες τις ομάδες παραγωγών και τα συνεργατικά σχήματα.

-Αντιμετώπιση παράνομων ελληνοποιήσεων στα αγροτικά προϊόντα με εντατικοποίηση των ελέγχων.

Παγίδες και αδυναμίες

Η νέα ΚΑΠ 2020 >>> Το στοίχημα της διασφάλισης ιδίων πόρων για τη Νέα ΚΆΠ, η οποία θα εφαρμοστεί πιθανόν από 1/1/2022, ο νέος υπουργός είναι αδύνατο να το πετύχει. Μπορεί μόνο να ελπίζει σε μείωση στο 10%-15% των πόρων. Η υπόθεση Brexit σε συνδυασμό με την είσοδο νέων χωρών, που διεκδικούν μερίδιο από τη μειωμένη πίτα, είναι τετραγωνισμός του κύκλου. Σημασία όμως έχει πως θα γίνει η κατανομή των επιδοτήσεων και ποια μέτρα θα ενεργοποιηθούν με τι προϋπολογισμό κι επίσης πως θα καταρτιστεί το νέο πρόγραμμα ώστε να μην έχουμε φαινόμενα… σπανακιού. Ο νέος υπουργός χρειάζεται εκτός των άλλων να κινηθεί στο πλαίσιο των συμμαχιών, που έχουν αναπτυχθεί να διεκδικήσει πόρους στην Κοινότητα, για τις διακυμάνσεις της αγοράς αλλά και για τις ζημιές ελέω κλιματικής αλλαγής.

Νόμος περί συνεταιρισμών >>> Οι συνεταιρισμοί είχαν, έχουν και θα έχουν προβλήματα, από την κορυφή ως τον πάτο, με ελάχιστες φωτεινές εξαιρέσεις. Ο νόμος Αποστόλου 4384/2016, ως συνέχεια του νόμου Σκανδαλίδη 4015/11 αφού φτιάχτηκε από το ίδιο πρόσωπο, προσπάθησε να ελέγξει τη λειτουργία των συνεταιρισμών, με πρόσχημα να εκλείψει η ασυδοσία.

Έφερε ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Δημιούργησε απίστευτες φοβίες, σε όσους ήθελαν να μπουν σε διοικητικά συμβούλια, διότι, αντί να είναι αρμόδιοι για τη μερίδα, ήταν υπεύθυνοι με όλη την οικογενειακή περιουσία. Ακόμη και συνεταιριστικά στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ είχαν επανειλημμένα διαμαρτυρηθεί.

Ο Σταύρος Αραχωβίτης προσπάθησε να λύσει το θέμα αλλά σκόνταψε σε ιδεοληψίες ορισμένων στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ. Η Νέα Δημοκρατία έχει και ικανά συνεταιριστικά στελέχη αλλά και στελέχη, που έχουν πληγώσει τους αγρότες. Εξαρτάται λοιπόν, ποιους ο νέος υπουργός, θα εμπιστευθεί. Ο καλύτερος, μακροβιότερος και με εξαιρετική δυναμική, ήταν ο νόμος Μιχαλακόπουλου 602/1915, με επτά μέλη. Βασίστηκε στο γερμανοαυστριακό μοντέλο με τη συμβολή της ομάδας των Κοινωνιολόγων του Αλέξανδρου Παπαναστασίου.

Ο σημερινός νόμος 4384/2016 περί αγροτικών συνεταιρισμών έχει πολλές αδυναμίες στην εφαρμογή του, δεν ενστερνίζεται και τις επτά διεθνείς βασικές συνεταιριστικές αρχές, δεν βασίστηκε στα πετυχημένα μοντέλα ελληνικών συνεταιρισμών, δημιουργεί κωλύματα, σε όσους θέλουν να εκλεγούν σε δημόσιες θέσεις, και δεν έχει την ευελιξία, η οποία χρειάζεται για να λειτουργήσει στην αγορά. Ακόμη κι ο νόμος ΣΥΡΙΖΑ, περί κοινωνικών συνεταιρισμών 4430/2016 της τέως αναπληρώτριας υπουργού Εργασίας, Ράνιας Αντωνοπούλου είχε καλύτερα εφαρμόσιμες διατάξεις.

Μείωση της φορολογίας στο 10% για όλες τις ομάδες παραγωγών και τα συνεργατικά σχήματα >>> Πληροφορηθήκαμε πως υπήρξε ήδη ένα τετ-α-τετ Σταϊκούρα –Βορίδη κι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αφήσει μαξιλάρι στην οικονομία. Οι περισσότεροι αγρότες είναι δύσπιστοι στα συνεργατικά κινήματα κι η γρήγορη άνοδος και απότομη πτώση του συνεταιρισμού ΘΕΣγάλα, άνοιξε ξανά, παλαιές πληγές.

Η συνεργατική κουλτούρα έχει καταλυθεί και σε ελάχιστα προϊόντα/εκτροφές (π.χ. πτηνοτροφία, καπνός) ή σε περιοχές που έχουν παράδοση στη συνεργατική κουλτούρα, όπως είναι η Θεσσαλία, παραμένει. Τα ελληνικά αγροτικά προϊόντα σταθερά έχουν βελτιωθεί αλλά η διδασκαλία του συνεργατισμού είναι σχεδόν ανύπαρκτη στα Πανεπιστήμια με δακτυλοδεικτούμενες φωτεινές εξαιρέσεις. Στους μικρούς αγρότες βέβαια η φορολογία αυξάνεται με το 10%.

Αντιμετώπιση των παράνομων ελληνοποιήσεων στα αγροτικά προϊόντα με εντατικοποίηση των ελέγχων >>> Μόνο εδώ και στον συνεταιριστικό νόμο, ο νέος υπουργός μπορεί να αφήσει τη σφραγίδα του. Ο Ευάγγελος Αποστόλου άφησε το πρόβλημα να κακοφορμίσει, αφού ο ψηφισμένος νόμος του για την αναγραφή προέλευσης του γάλακτος, που δημιούργησε προσδοκίες, δεν λειτουργεί.

Ο Σταύρος Αραχωβίτης έκανε δομικά βήματα, τα οποία όμως λόγω συγκυριών δεν ολοκληρώθηκαν. Αναβάθμισε τον ΕΦΕΤ, με μία αποτελεσματική διοίκηση, προχώρησε τη διαδικασία για πρόσληψη γεωτεχνικών, ώστε να λειτουργήσουν αποψιλωμένοι ελεγκτικοί μηχανισμοί, προχώρησε στην αύξηση των προστίμων με στόχο την αφαίρεση της άδειας στους επανειλημμένα παρανομούντες και δρομολόγησε την επέκταση του Άρτεμις, το οποίο λόγω τεχνικών ηλεκτρονικών δυσκολιών δεν ολοκληρώθηκε.

Κτηνοτρόφοι, πτηνοτρόφοι ζητούν χρόνια τώρα να επεκταθεί το Άρτεμις ενώ κι οι μελισσοκόμοι έχουν βρει κακό μπελά με τη νοθεία ή τις ελληνοποιήσεις μελιού. Εξαιτίας των ελληνοποιήσεων, που όλοι γνωρίζουν, ποιοι τις κάνουν, αλλά μόνο επί Αραχωβίτη μπήκε πρόστιμο σε γνωστή γαλακτοβιομηχανία, οι παραγωγοί κι ειδικά οι κτηνοτρόφοι είναι σε αναβρασμό. Η χαμηλή τιμή του γάλακτος έχει φτάσει σε οριακό σημείο.

Μικρά ή μεγάλα συμφέροντα λυμαίνονται τον χώρο και παρασιτούν εις βάρος του Έλληνα παραγωγού, ο οποίος ανεξαρτήτως μεγέθους εκμετάλλευσης,  είναι ευάλωτος στις διακυμάνσεις και τα παιχνίδια της αγοράς. Επομένως, αν καταφέρει να λύσει αυτά τα ζητήματα, μειώνοντας το κόστος παραγωγής, επιλύοντας τον γόρδιο δεσμό των ελληνοποιήσεων, δημιουργώντας  νόμο εφαρμόσιμο για την ανάπτυξη των συνεταιρισμών και βελτιώνοντας επιπλέον την ταχεία αντιμετώπιση των ζημιών, θα καταφέρει να κερδίσει την εμπιστοσύνη των αγροτών, που από λόγια έχουν χορτάσει.

(*) Η Άννα Στεργίου είναι συγγραφέας και κοινοβουλευτική συντάκτρια, εξειδικευμένη σε αγροτικά θέματα