Οι Τούρκοι ρίχνουν ποδοσφαιρικά δίχτυα στην Ελλάδα: Από τον Έλληνα ποδοσφαιρικό Θεό στις… ελληνικές επενδύσεις

Του Νίκου Συνοδινού

Η δύναμη του αθλητισμού είναι τέτοια που μπορεί να εξάψει τα πάθη ή να τα αμβλύνει. Να ενώσει δυο λαούς ή να τους χωρίσει. Μια… αφορμή, μια κίνηση, μια πράξη, αρκεί για να έλθει τσουνάμι. Σε μια εποχή που τα ελληνοτουρκικά βρίσκονται στην κόψη του ξυραφιού, οι Έλληνες ποδοσφαιριστές, μεταξύ αυτών και ο αρχηγός της εθνικής μας ομάδας Τάσος Μπακασέτας, προάγουν την φιλία των δύο λαών.

Ο κάπτεν του αντιπροσωπευτικού μας συγκροτήματος δίνει την αφοπλιστική εξήγηση για τις επιτυχίες των Ελλήνων στην Τουρκία:

«Οι περισσότεροι Έλληνες παίκτες είναι επιτυχημένοι εδώ. Το αποδίδω στα κοινά σημεία του πολιτισμού μας. Οι δυο χώρες βρίσκονται κοντά μεταξύ τους πολιτιστικά και οι Έλληνες παίκτες δεν έχουν κανένα πρόβλημα προσαρμογής όταν έρχονται».

Η διαδρομή Ελλάδα-Τουρκία τα τελευταία χρόνια είναι συχνή και… πετυχημένη. Οι σύλλογοι της Τουρκίας βρίσκουν ποδοσφαιρικά διαμάντια στη χώρα μας και φροντίζουν να τα αξιοποιούν. Κι αυτό γιατί αποδεδειγμένα οι Έλληνες πετυχαίνουν στη γείτονα, και συμβάλουν στις επιτυχίες των συλλόγων.

Ο εθνικός ήρωας φορούσε σταυρό

Εξάλλου ο ποδοσφαιρικός Θεός των Τούρκων ήταν Έλληνας. Μάλιστα τουλάχιστον τέσσερις Έλληνες ποδοσφαιριστές φόρεσαν τη φανέλα της Εθνικής Τουρκίας. Πρόκειται για τους Λευτέρη Κιουτσουκαντωνιάδη, Κώστο Κασάπογλου, Νίκο Κόβη και Αλέκο Ιορδάνου.

Ο Λεφτέρ όμως ήταν… εθνικός ήρωας στην άλλη μεριά του Αιγαίου. Λατρεύτηκε, παρότι είχε ξεκαθαρίσει πως:

«Ξέρω πως όταν πεθάνω θα τυλίξουν το φέρετρο μου με την ερυθρά ημισέληνο, αλλά η καρδιά μου θα είναι γαλάζια με σταυρό»…

Ο Λευτέρης Αντωνιάδης ή Λεφτέρ Κιουτσουκαντωνιάδης (Κιουτσούκ σημαίνει μικρός) όπως τον αποκαλούν οι Τούρκοι, αποτελεί τη μεγαλύτερη ποδοσφαιρική φυσιογνωμία στην ιστορία της Φενέρμπαχτσε αλλά και του τουρκικού ποδοσφαίρου. Κατά την διάρκεια της καριέρας του (1941-1964) αγωνίστηκε σε 752 ματς πετυχαίνοντας 506 γκολ!

Άφησε την τελευταία πνοή του στις 13 Ιανουαρίου 2012 σε ηλικία 87 ετών. Στην κηδεία του παρέστησαν χιλιάδες Τούρκοι πολίτες προεξάρχοντος του πρωθυπουργού Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν, ενώ ακόμη και συντηρητικοί μουσουλμάνοι άναψαν ένα κεράκι στη μνήμη του, στην ελληνορθόδοξη εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στην Πρίγκηπο.

Ο Λεφτέρ μεγάλωσε μαζί με τα 10 αδέρφια του στην Πρίγκηπο. Υπηρέτησε τέσσερα χρόνια στον τουρκικό στρατό (1943-1947) για να ξεκινήσει την ποδοσφαιρική σταδιοδρομία του από τη Φενέρμπαχτσε.

Ο σπουδαίος Λεφτέρ διετέλεσε αρχηγός της Εθνικής Τουρκίας σκοράροντας κατά της Ελλάδας (23/4/1948, 3-1), γεγονός που πολλοί συμπατριώτες μας δεν είδαν με καλό μάτι εκείνη την εποχή χαρακτηρίζοντας τον «προδότη».

Αν και συνήθιζε κατά την ανάκρουση του τουρκικού ύμνου να βγάζει έξω από τη φανέλα τον σταυρό που φορούσε, ουδείς τόλμησε να τον αποδοκιμάσει. Ένας Έλληνας, δηλωμένος χριστιανός ορθόδοξος που τιμούσε τα ήθη και τα έθιμα της πατρίδας του, μολονότι ποδοσφαιρικά εκπροσωπούσε την Τουρκία.

Την δεκαετία του ’50 ο Αντωνιάδης συγκαταλέγονταν στους κορυφαίους στράικερ του κόσμου. Έγραψε ιστορία σκοράροντας με τη φανέλα της εθνικής Τουρκίας στο Μουντιάλ του 1954 στη Γερμανία δύο γκολ. Με τη Φενέρμπαχτσε, ο βραχύσωμος άσος έκανε πράγματα και θαύματα στη δεκαετία του ’50 πετυχαίνοντας 423 γκολ σε 615 ματς!

Ο «Προφέσορας» όπως τον αποκαλούσαν ήταν ο πρώτος ποδοσφαιριστής από τον πρωτάθλημα της Τουρκίας που μεταπήδησε σε ομάδα του εξωτερικού, παίζοντας το 1951 στη Φιορεντίνα.

Ο Αντωνιάδης πέρασε δύσκολες στιγμές κατά την διάρκεια των «Σεπτεμβριανών», στο οργανωμένο πογκρόμ της νύκτας της 6ης Σεπτεμβρίου 1955 όπου προκλήθηκαν βίαια επεισόδια κατά των περιουσιών Ελλήνων πολιτών.

Τούρκοι εξτρεμιστές είχαν φτάσει έξω από την οικία του Αντωνιάδη απειλώντας τον. Στην πλέον κρίσιμη στιγμή, οπαδοί της Φενέρμπαχτσε κατάφεραν να αποτρέψουν τα χειρότερα υπερασπίζοντας το ίνδαλμα τους.

Για να τον τιμήσουν οι Τούρκοι, έδωσαν σε δρόμο της Πριγκήπου το όνομα του ενώ φιλοτέχνησαν και την προτομή του, η οποία βρίσκεται σε απόσταση αναπνοής από το «Σουκρού Σαράτσογλου», έδρα της Φενέρμπαχτσε!

Το 1964 στη δύση της καριέρας του, ο Κιουτσουκαντωνιάδης, φόρεσε τη φανέλα της ΑΕΚ. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, τον είχε αποκαλέσει «Μπουγιούκ Αντωνιάδη» δηλαδή «μεγάλο Αντωνιάδη». Κατέγραψε 46 συμμετοχές με την Εθνική Τουρκίας πετυχαίνοντας 21 γκολ.

Ως ο κορυφαίος εκπρόσωπος του ελληνισμού στην Πόλη και γενικότερα στη γειτονική χώρα, θα ήταν… κρίμα να μην φορέσει έστω και σε ένα παιχνίδι τα χρώματα της ΑΕΚ με τον δικέφαλο αετό στο στήθος. Πράγματι, αυτό έγινε όταν σε ηλικία 39 ετών, το 1964. Ο αστικός μύθος λέει ότι ένας άλλος Κωνσταντινουπολίτης, ο Κλεάνθης Μαρόπουλος, ήταν ο λόγος που συνέχισε το ποδόσφαιρο, παρόλο που ήρθε στην Ελλάδα για να αναλάβει πόστο προπονητή. Λέγεται ότι ο «κιτρινόμαυρος» θρύλος του ζήτησε να υπογράψει ένα αυτόγραφο, ωστόσο αυτό ήταν συμβόλαιο για να αποτελέσει κομμάτι του ρόστερ της Ένωσης.

Όπως και να έχει, ο Λεφτέρ αγωνίστηκε με την ΑΕΚ, αλλά ένας σοβαρός τραυματισμός σε αγώνα με τον Ηρακλή τον ανάγκασε να κρεμάσει τα ποδοσφαιρικά του παπούτσια. Στο διάστημα αυτό είχε 5 συμμετοχές με τα κιτρινόμαυρα και σημείωσε 2 γκολ. Δεν εγκατέλειψε το ποδόσφαιρο… Εργάστηκε ως προπονητής, αρχικά στο Αιγάλεω και στη συνέχεια στη Νότια Αφρική, στη Σούπερσπορτ Γιουνάιτεντ. Το 1967 επέστρεψε στην Τουρκία και στους πάγκους των Σαμσουνσπόρ, Ορντουσπόρ, Μερσίν Ιντμάν Γιουρντού και Μπολουσπόρ. Με την ομάδα της Σαμψούντας τελείωσε και τη σύντομη -επτάχρονη- προπονητική του καριέρα το 1972.

Κώτσος Κασάπογλου: Ο βασιλιάς των πέναλτι!

Ο Κώτσος Κασάπογλου γνωστός και ως Κώστας Κασάπογλου γεννήθηκε την Πρωτοχρονιά του 1936 στην Πρίγκηπο της Κωνσταντινούπολης. Ξεκίνησε την ποδοσφαιρική του καριέρα το 1950 από την τοπική ομάδα του νησιού (Αντάλασρσπορ) και πολύ γρήγορα φάνηκε το ταλέντο του. Το 1953 πήγε στην ομάδα του Πέρα Κλουμπ και τρία χρόνια αργότερα 1956 πήρε μεταγραφή στην Ιστανμπούλσπορ όπου έκανε μεγάλη καριέρα ως επιθετικός.

Ήταν γρήγορος και καλός χειριστής της μπάλας. Για πολλά χρόνια ήταν αρχηγός της ομάδος. Αγωνίστηκε μέχρι το 1974. Διακρίθηκε επίσης για τα εύστοχα πέναλτι. Τον αποκαλούσαν «Βασιλιά των πέναλτι». Επίσης έπαιξε και στην ομάδα Βέφα SK. Είχε 11 συμμετοχές με την εθνική ομάδα της Τουρκίας. Απεβίωσε το 2016 στην Αθήνα.

Νίκος Κόβης: Ο εμβληματικός σέντερ μπακ

Ο Νίκος Κόβης, ο οποίος έκανε καριέρα σε Παναθηναϊκό (1978/83) και ΟΦΗ (1983/85) προτού εγκαταλείψει την Κωνσταντινούπολη αγωνίστηκε για μια πενταετία στην Μπεσίκτας (1973/78). Μάλιστα κατέκτησε το Κύπελλο Τουρκίας σκοράροντας στον τελικό κόντρα στην Τράμπζονσπορ.

Εξαιρετικός κεντρικός αμυντικός έφτασε μέχρι την Εθνική Τουρκίας. Ο Κόβης μετά την απόσυρση του από την ενεργό δράση ακολούθησε καριέρα προπονητή σε Λεβαδειακό, Παναργειακό, Προοδευτική, Π.Α.Σ. Γιάννινα, Ε.Α. Ρεθυμνιακού, Αθηναϊκό, και Απόλλωνα Σμύρνης. Επίσης διετέλεσε τεχνικός διευθυντής στην ακαδημία του Παναθηναϊκού μέχρι το 2010.

Αλέκος Ιορδάνου: Η φήμη του έφτασε μέχρι την Μπάγερν

Ο Αλέκος Ιορδάνου γεννήθηκε το 1938 και πραγματοποίησε τα πρώτα ποδοσφαιρικά του βήματα στην ελληνική ομάδα Πράσινα Πουλιά (ερασιτεχνική κατηγορία) σε ηλικία 14 ετών.

Το 1955 πήρε μεταγραφή στην τότε Ελληνική επαγγελματική ομάδα Αθλητικός Σύλλογος Πέραν και έπαιξε μέχρι το 1958. Εκείνη τη χρονιά μεταπήδησε στην Μπέικοζσπορ 1908 A.Ş όπου χάρη στις εξαιρετικές εμφανίσεις του, ως σέντερ μπακ κλήθηκε στην Εθνική Τουρκίας μετρώντας τρεις συμμετοχές.

Το καλοκαίρι του 1962 πείσθηκε να επιστρέψει στην Ελλάδα παίζοντας στην ΑΕΚ για επτά σεζόν! Μάλιστα το 1965 έγινε μήλο της έριδος για ομάδες Μπάγερν Μονάχου και Μπεσίκτας. Μάλιστα η Μπεσίκτας επανήλθε και το 1968, αλλά η τότε διοίκηση της ΑΕΚ δεν τον παραχώρησε.

Τη διετία 1970-1971 συνέχισε τη σταδιοδρομία του στην Α΄ Εθνική, με τα χρώματα του Α.Ο. Αιγάλεω μετρώντας 58 συμμετοχές. Ήταν μάλιστα από τους βασικούς συντελεστές στην κατάκτηση από την αθηναϊκή ομάδα της 4ης θέσης, στην σεζόν 1970-71. Έκλεισε την αγωνιστική του σταδιοδρομία σαν παίκτης του Α.Ο. Κορωπίου (1971-72). Στα μέσα της δεκαετίας του ’70 ανέλαβε ως παίκτης-προπονητής τον Φωκικό, με τον οποίο κατέκτησε τρία κύπελλα Φθιωτιδο/Φωκίδας. Κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’80 ήταν προπονητής του Αστέρα της Ιτέας.

Ο άλλοτε τεχνικός της Εθνικής Ελπίδων, Αλέκος Σοφιανίδης έκανε σπουδαία καριέρα στην Τουρκία κατακτώντας το πρωτάθλημα με την Μπεσίκτας την σεζόν 1949/50 δίχως ωστόσο να χρισθεί διεθνής με την Εθνική Τουρκίας.

Ο Χατζηγιοβάνης δεν… κλείνει την πόρτα

Ο Τάσος Χατζηγιοβάνης είναι ο… τελευταίος από τους Έλληνες που μετακόμισαν στην Τουρκία. Μετά την κατάκτηση του πρώτου του τίτλου με τον Παναθηναϊκό, ο Χατζηγιοβάνης υπέγραφε συμβόλαιο με τη νέα του ομάδα. Η Ανκαραγκουτσού, νεοφώτιστη στην πρώτη κατηγορία της Τουρκίας, τον έκανε δικό της, με συμβόλαιο κατά πολύ μεγαλύτερο απ’ αυτό που είχε στον Παναθηναϊκό.

Τον Δεκαπενταύγουστο αντίστοιχα η Σίβασπορ επισημοποίησε την απόκτηση του Χάρη Χαρίση, με την τουρκική ομάδα να καταβάλει το ποσό των 500.000 ευρώ στον Ατρόμητο και τον 27χρονο μέσο να υπογράφει τριετές συμβόλαιο.

Μια ματιά στο τι συμβαίνει τα τελευταία χρόνια με τους Έλληνες που πηγαίνουν για να παίξουν ποδόσφαιρο στην Τουρκία είναι αρκετή για να πείσει κάποιον που έχει πρόταση από εκεί.

Ο Τάσος Μπακασέτας και ο Μανώλης Σιώπης στέφθηκαν πρωταθλητές Τουρκίας ως πρωταγωνιστές στην Τραμπζονσπόρ. Όχι στη Γαλατασαράι, στη Φενερμπαχτσέ, στην Μπεσίκτας που είναι οι παραδοσιακές δυνάμεις της χώρας, αλλά στην Τραμπζονσπόρ, στο γήπεδο της οποίας χορεύουν… συρτάκι για τα ελληνόπουλα που τους οδήγησαν στον τίτλο.

Τον Αύγουστο του 2019 τρεις έλληνες ποδοσφαιριστές έκαναν το δρομολόγιο Ελλάδα – Τουρκία. Η Ρίζεσπορ έδωσε μισό εκατομμύριο ευρώ στον ΠΑΟΚ για να πάρει τον κεντρικό αμυντικό, Δημήτρη Χατζηϊσαΐα, ενώ η Αλανιασπόρ έβγαλε από τα ταμεία της 1,1 εκατ. ευρώ. (500.000 στον Άρη γιατον Μανώλη Σιώπη και 600.000 ευρώ στην ΑΕΚ για τον Τάσο Μπακασέτα). Από ομάδα-ασανσέρ μεταξύ Α’ και Β’ Εθνικής η Αλάνια έφτασε στην Ευρώπη (Europa League) και οι δύο Έλληνες εκτόξευσαν την αξία τους στο ποδοσφαιρικό χρηματιστήριο.

Η Τραμπζονσπόρ έσπευσε να τρέξει και εκείνη το πρότζεκτ «Έλληνες παίκτες». Γενάρη του 2021 η πρωταθλήτρια Τουρκίας έδωσε 3,5 εκατ. στην Αλάνιασπορ για να πάρει τον Μπακασέτα και μερικούς μήνες αργότερα επένδυσε άλλο ένα εκατομμύριο για τον Σιώπη. Σήμερα η χρηματιστηριακή αξία του πρώτου είναι στα 10 εκατ. ευρώ (με τη ρήτρα του στα 12 εκατ.) και του δεύτερου στα 5,5 εκατ. ευρώ. Η δικαίωση δεν άργησε να έρθει, αφού η Τραπεζούντα γιόρταζε για την πρωταθλήτρια στα… ελληνικά. Η Αλάνια έβγαλε μέσα σε λίγους μήνες κέρδος 3,5 εκατ., η Τράμπζονσπορ βρήκε δύο ηγέτες εντός και εκτός γηπέδου που την οδήγησαν ξανά στην κορυφή μετά από 38 ολόκληρα χρόνια και οι δύο συμπατριώτες μας την ποδοσφαιρική τους Ιθάκη. Ο Μπακασέτας, που είχε ζήσει κάτι ανάλογο το 2018 όταν ως παίκτης της ΑΕΚ πανηγύρισε τον πρώτο τίτλο της Ένωσης μετά από 24 χρόνια, στη φιέστα έκανε την εμφάνισή του με την ελληνική σημαία στους ώμους του χορεύοντας το «Ζεϊμπέκικο της Ευδοκίας», με όλο το γήπεδο να παραληρεί… Ενώ ο Σιώπης, ο οποίος πανηγύρισε τον πρώτο τίτλο της καριέρας του, ξέδωσε χορεύοντας τσιφτετέλι! Στην Τραπεζούντα πλέον δεν είναι απλώς οι Έλληνες, αλλά τα «διαμάντια του Εύξεινου Πόντου», τα καρντάσια που για χάρη τους παίζουν συνέχεια συρτάκι και υμνούν την ελληνοτουρκική φιλία.

Δεν είναι ένας και δύο οι έλληνες παίκτες που πήγαν στην Τουρκία την τελευταία δεκαετία.

Από το 2012 όταν ο Φάνης Γκέκας άρχισε τον… χορό. Αν οι σχέσεις Τουρκίας – Ελλάδας παραμένουν τεταμένες σε πολιτικοκοινωνικό επίπεδο, δεν συμβαίνει το ίδιο και σε αθλητικό.

H καταπληκτική πορεία του Φάνη Γκέκα στη Γερμανία είχε φέρει την τουρκική Σαμσουνσπόρ στην πόρτα του. Μαζί και αρκετά εκατομμύρια ευρώ που δόθηκαν τόσο στην Αϊντραχτ Φρανκφούρτης όσο και στον ίδιο τον έλληνα ποδοσφαιριστή. Ακολούθησε η Ακχισάρ, η Κόνιασπορ, η Εσκισεχισπόρ και φυσικά η Σίβασπορ, η ομάδα στην οποία έκλεισε και την καριέρα του.

Τον Σεπτέμβριο του 2014 ο Αβραάμ Παπαδόπουλος μεταγράφηκε από τον Ολυμπιακό στην Τραμπζονσπόρ, όπου και αγωνίστηκε έξι μήνες. Έξι μήνες είχε μείνει και ο Αλέξανδρος Τζιόλης στην Καϊσερισπόρ στην οποία είχε δοθεί δανεικός από τον ΠΑΟΚ στο δεύτερο μισό της σεζόν 2013-2014. Από το 2017 και μετά ολοένα και περισσότεροι έλληνες παίκτες πηγαίνουν στη γειτονική χώρα για να αγωνιστούν. Και οι περισσότεροι; Κάνουν… θραύση και γίνονται από τους αγαπημένους των εξεδρών.

Γιώργος Τζαβέλλας και Γιάννης Μανιάτης με διαφορά λίγων μηνών πήγαν στην Αλάνιασπορ το 2017 και ήταν συμπαίκτες για δύο χρόνια. Με τον Τζαβέλλα μάλιστα να μένει μια τετραετία, έως το 2021 όταν και πήρε μεταγραφή στην ΑΕΚ. Ο Τζαβέλλας είναι και ο Έλληνας με τις περισσότερες συμμετοχές στο πρωτάθλημα της Τουρκίας, αφού κατέγραψε 124. Τους ακολούθησε τον Φεβρουάριο του 2019 ο Κώστας Μήτρογλου, ο οποίος πήγε δανεικός από τη Μαρσέιγ στη Γαλατασαράι με την οποία κατέκτησε πρωτάθλημα και Κύπελλο.

Ο ΠΑΟΚ τον Οκτώβριο του 2020 πούλησε τον Δημήτρη Πέλκα, έναντι 2,2 εκατομμυρίων ευρώ στη Φενερμπαχτσέ. Ο Πέλκας ακολουθεί πλέον στην Αγγλία τον Τούρκο φίλο του ιδιοκτήτη της Χαλ, Ατζούν Ιλίτζαλι. Η ομάδα της Πόλης πήρε 3,5 εκατ. ευρώ για τον 28χρονο Έλληνα διεθνή.

Ο Στέλιος Κίτσιου, το 2019 έφυγε από τον ΠΑΟΚ για την Ανκαραγκουτσού και είναι ο δεύτερος Έλληνας σε αριθμό συμμετοχών στο τουρκικό πρωτάθλημα (πλέον αγωνίζεται στην Γκαζιαντεσπόρ), ενώ τη δική του πορεία στη γειτονική χώρα έχει και ο Δημήτρης Κολοβέτσιος που έφυγε το 2020 από τον Παναθηναϊκό για την Καϊσερισπόρ.