Παράνοια: Ανοιχτοί ναοί τη Μεγάλη Παρασκευή εν μέσω πανδημίας
Εντονο προβληματισμό έχει προκαλέσει στην κυβέρνηση μια από τις παραγράφους της εγκυκλίου της Ιεράς Συνόδου προς τους ιερείς όλης της χώρας για την Κοινή Υπουργική Απόφαση που προβλέπει ιερές Ακολουθίες κεκλεισμένων των θυρών για το Πάσχα.
Η απόφαση αυτή προκαλεί μεγάλη ανησυχία μετά την τεράστια προσπάθεια της χώρας να πολεμήσει τον κορωνοϊό καθώς υπάρχουν πιστοί που θα σπεύσουν να προσκυνήσουν τον Επιτάφιο, να στηθούν στην ουρά και να φιλήσουν ο ένας μετά τον άλλον την εικόνα του Χριστού και το Ευαγγέλιο!
Είναι ηλίου φαεινότερο ότι μιλάμε για μία απολύτως επικίνδυνη κατάσταση που μπορεί να τινάξει στον αέρα κάθε προσπάθεια που έχει γίνει μέχρι σήμερα.
Πρόκειται για τη διάταξη που επιτρέπει το άνοιγμα των εκκλησιών:
– για δύο ώρες μετά το πέρας των πρωινών ακολουθιών, από τις 11 το πρωί έως τη 1 μετά το μεσημέρι και
– για τέσσερις ώρες μετά την τελετή της αποκαθήλωσης την Μεγάλη Παρασκευή – από τη 1 μετά το μεσημέρι έως τις 5 το απόγευμα.
Ειδικά η δεύτερη εξαίρεση δημιουργεί το έδαφος προκειμένου να υπάρξουν φαινόμενα κοσμοσυρροής στους ναούς δεδομένου του εθίμου προσκύνησης του Επιταφίου μετά την αποκαθήλωση και μέχρι την περιφορά του, η οποία φέτος θα γίνει εντός των κλειστών ναών.
Δεν υπάρχει επιλογή για επίσκεψη στην Εκκλησία υπενθύμισε από την πλευρά του ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας ερωτηθείς σχετικά στην ενημέρωση των πολιτικών συντακτών προσθέτοντας ότι «παρεπιμπτόντως μπορεί κάποιος που είναι σε κίνηση για άλλο λόγο να εφαρμόσει αυτό που λέμε ατομική λατρεία».
«Εξετάζουμε διάφορα θέματα ώστε να μην υπάρξει συνωστισμός. Σε κάθε περίπτωση δεν πάμε στις Εκκλησίες και ακολουθούμε τις οδηγίες των ειδικών» είπε επίσης ο κ. Πέτσας σχολίαζοντας για τη γενικότερη στάση της Ιεράς Συνόδου μετά την έκδοση της εγκυκλίου ότι «η Εκκλησία έχει δείξει υπεύθυνση στάση αυτό το διάστημα με σκληρές αποφάσεις».
Σε επόμενη ερώτηση, μάλιστα, παρέπεμψε σε «νεώτερη συνεννόηση» με την Εκκλησία «ώστε να μην χαθούν αυτά που έχουν κερδηθεί. Θα βρούμε φόρμουλα με την Εκκλησία, υπάρχει ανοιχτός δίαυλος».
«Υπάρχει σχεδιασμός, αυτό που θα προστατευθεί είναι η δημόσια υγεία. Θα είμαστε σε ετοιμότητα να το αντιμετωπίσουμε» δήλωσε το πρωί της Παρασκευής ο υφυπουργός Προστασίας του Πολίτη Λευτέρης Οικονόμου.
«Θέλουμε να πιστεύουμε ότι και οι ιερείς θα δείξουν υπευθυνότητα και θα σεβαστούν την ιερότητα των ημερών για να μην έχουμε αντιδικίες» πρόσθεσε μιλώντας στο ραδιόφωνο του ΣΚΑΪ.
Την ίδια ώρα και ο δήμος Σερρών – μετά τον δήμο Ελληνικού – ανακοίνωσε δια ανάρτησης του δημάρχου της πόλης στο Facebook ότι δεν θα προχωρήσει σε κατ’ οίκον διαμοιρασμό του Αγίου Φωτός το Μεγάλο Σάββατο σε συμμόρφωση των όσων ανακοίνωσε την Τετάρτη ο υφυπουργός Πολιτικής Προστασίας Νίκος Χαρδαλιάς.
Αυτό «δεν μπορούμε να το επιτρέψουμε» ξεκαθάρισε ο κ. Χαρδαλιάς, επισημαίνοντας πως είναι υπαρκτός ο κίνδυνος αν δήμοι προβούν σε αντίστοιχες πρωτοβουλίες να ακυρωθεί όλη η προσπάθειά μας. Μάλιστα, ο κ. Χαρδαλιάς γνωστοποίησε πως επικοινώνησε τηλεφωνικά με τον Πρόεδρο της ΚΕΔΕ, Δημήτρη Παπαστεργίου, προκειμένου να λήξει κάθε τέτοιο ενδεχόμενο.
Η εγκύκλιος της Ιεράς Συνόδου
Εγκύκλιο με οδηγίες για την τέλεση των ακολουθιών της Μεγάλης Εβδομάδας εν μέσω πανδημίας κορωνοϊού δίνει η Ιερά Σύνοδος. Στο έγγραφο με χθεσινή ημερομηνία τονίζεται, μεταξύ άλλων, πως οι ακολουθίες θα γίνονται κεκλεισμένων των θυρών, και οι πόρτες των εκκλησιών θα ανοίγουν «τουλάχιστον δύο ώρες» μετά το πέρας των ακολουθιών.
Βάσει των περιοριστικών μέτρων για τον κορωνοϊό, οι λειτουργίες θα γίνονται κεκλεισμένων των θυρών αλλά, όπως τονίζεται προς τους κατά τόπους μητροπολίτες οι πόρτες θα ανοίγουν τουλάχιστον δύο ώρες μετά το πέρας των πρωινών ακολουθιών, από τις 11π.μ έως την 1μ.μ.
Την δε Μεγάλη Παρασκευή το άνοιγμα των θυρών θα γίνει από την 1μ.μ έως τις 5μ.μ, επειδή οι ιερές ακολουθίες θα τελειώσουν αργότερα. (σ.σ πρωτότυπο: «αἱ θύραι θά ἀνοίγωνται τοὐλάχιστον δύο ὥρας μετά τό πέρας τῶν κατά τήν πρωίαν ἑκάστης ἡμέρας τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἤτοι ἀπό τῆς 11ης πρωϊνῆς ὥρας ἕως τήν 1ην μ.μ., πλήν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε, καί ἐξ αἰτίας τοῦ γεγονότος ὅτι αἱ ἱεραί Ἀκολουθίαι αὐτῆς περατοῦνται ἀργότερον, τό ἄνοιγμα τῶν θυρῶν γενήσεται ἀπό τῆς 1ης μ.μ. ὥρας ἕως τήν 5ην μ.μ».
Εκτός των άλλων, η Ιερά Σύνοδος υπογραμμίζει πως ιδίως οι ακολουθίες που θα μεταδοθούν από την τηλεόραση ή μέσω διαδικτύου, επιβάλλεται να πληρούν όσα προβλέπει η Κοινή Υπουργική Απόφαση, ώστε να μην δοθεί οποιαδήποτε αφορμή για κακεντρεχή σχόλια και ψόγους («Ἡ τέλεσις τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, κατά τήν ἐν λόγῳ περίοδον, δέον νά εἶναι λιτή καί σεμνοπρεπής, συμφώνως πρός τό ἦθος καί τήν παράδοσιν τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας. Ἰδίως αἱ μεταδιδόμεναι ἀπό τῆς τηλεοράσεως ἤ τοῦ διαδικτύου ἱεραί Ἀκολουθίαι ἐπιβάλλεται νά πληροῦν τά προβλεπόμενα ὑπό τῆς Κ.Υ.Α., διά νά μή δώσωμεν οἱανδήποτε ἀφορμήν πρός κακεντρεχῆ σχόλια καί ψόγους. Ὑπενθυμίζομεν ὧδε τά ἤδη ὑμῖν ἐγνωσθέντα, διά τῆς ὑπ᾿ ἀριθ. 3016/ 2.4.2020 Συνοδικῆς Ἐγκυκλίου, περί ἀποφυγῆς τελέσεως συλλειτούργων καί φωτογραφικῶν στιγμιοτύπων ἀπό τάς ἱεράς Ἀκολουθίας, ὡς καί ἀπαγορεύσεως τῆς χρήσεως τῶν ἐξωτερικῶν μεγαφώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν»).
«Ἡ χρῆσις τῶν κωδώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν δέν εἶναι ἀπαραίτητος κατά τήν ἔναρξιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Δύνασθε, ὅμως, νά κάμνητε χρῆσιν αὐτῶν κατά τήν ἡμέραν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε θά σημάνουν πενθίμως ὡς εἴθισται, καί κατά τήν τελετήν τῆς Ἀναστάσεως, ψαλλομένου τοῦ «Χριστός Ἀνέστη», χαρμοσύνως καί πανηγυρικῶς».
Αναλυτικά η εγκύκλιος Περί τῆς τελέσεως τῶν Ἱερῶν Ἀκολουθιῶν τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, συνεπείᾳ τῆς ὑπ᾿ ἀριθ. Δ1α/ΓΠ.οικ.23093 Κ.Υ.Α. (Φ.Ε.Κ. Β΄ 1178/6.4.2020) καί τῶν Ἀποφάσεων τῆς Δ.Ι.Σ. τῆς 1ης Ἀπριλίου 2020 (7/4/2020).
ΕΓΚΥΚΛΙΟΣ 3018
Πρός Τούς Σεβασμιωτάτους Μητροπολίτας Τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος Εἰς τάς Ἕδρας αὐτῶν Σεβασμιώτατε ἐν Χριστῷ ἀδελφέ, Γνωρίζομεν ὑμῖν ὅτι, εἰς τό Φύλλον τῆς Ἐφημερίδος τῆς Κυβερνήσεως (Φ.Ε.Κ. Β΄ 1178/6.4.2020), ἐδημοσιεύθη ἡ ὑπ᾿ ἀριθ. Δ1α/ΓΠ.οικ.23093 Κοινή Ὑπουργική Ἀπόφασις (Κ.Υ.Α.) τῶν Ὑπουργῶν Παιδείας καί Θρησκευμάτων καί Ὑγείας μέ θέμα: «Ἐπιβολή τοῦ μέτρου τῆς προσωρινῆς ἀπαγόρευσης τῆς τέλεσης κάθε εἴδους λειτουργιῶν καί ἱεροπραξιῶν στούς θρησκευτικούς χώρους λατρείας γιά τό χρονικό διάστημα ἀπό 12.4.2020 ἕως 20.4.2020», ἥν καί ἀποστέλλομεν ὑμῖν συνημμένως, παρακαλοῦντες διά τήν ἐφαρμογήν τῶν προβλεπομένων ἐν αὐτῇ. Ὡσαύτως, γνωρίζομεν ὑμῖν ὅτι κατά τήν Συνεδρίαν τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος τῆς 1ης μηνός Ἀπριλίου ἐ.ἔ., συνεζητήθησαν ἐκτενῶς τά περί τῆς τελέσεως τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος καί ἀπεφασίσθησαν τά ἑξῆς:
1) Ἡ τέλεσις τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, κατά τήν ἐν λόγῳ περίοδον, δέον νά εἶναι λιτή καί σεμνοπρεπής, συμφώνως πρός τό ἦθος καί τήν παράδοσιν τῆς Ὀρθοδόξου Καθολικῆς Ἐκκλησίας. Ἰδίως αἱ μεταδιδόμεναι ἀπό τῆς τηλεοράσεως ἤ τοῦ διαδικτύου ἱεραί Ἀκολουθίαι ἐπιβάλλεται νά πληροῦν τά προβλεπόμενα ὑπό τῆς Κ.Υ.Α., διά νά μή δώσωμεν οἱανδήποτε ἀφορμήν πρός κακεντρεχῆ σχόλια καί ψόγους. Ὑπενθυμίζομεν ὧδε τά ἤδη ὑμῖν ἐγνωσθέντα, διά τῆς ὑπ᾿ ἀριθ. 3016/ 2.4.2020 Συνοδικῆς Ἐγκυκλίου, περί ἀποφυγῆς τελέσεως συλλειτούργων καί φωτογραφικῶν στιγμιοτύπων ἀπό τάς ἱεράς Ἀκολουθίας, ὡς καί ἀπαγορεύσεως τῆς χρήσεως τῶν ἐξωτερικῶν μεγαφώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν.
Ἐπί πλέον, λόγῳ τῶν ἐκτάκτων συνθηκῶν τῶν ἡμερῶν ἐπιβάλλεται: α) ἡ περιφορά τοῦ Ἐπιταφίου κατά τήν Μεγάλην Παρασκευήν ὅπως περιορισθῇ ἀποκλειστικῶς ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ καί β) ἡ τελετή τῆς Ἀναστάσεως γένηται ἐντός τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ, τήν συνήθη ὥραν, ἤτοι τήν 12ην τοῦ μεσονυκτίου τοῦ Μεγάλου Σαββάτου.
2) Ἡ χρῆσις τῶν κωδώνων τῶν Ἱερῶν Ναῶν δέν εἶναι ἀπαραίτητος κατά τήν ἔναρξιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν. Δύνασθε, ὅμως, νά κάμνητε χρῆσιν αὐτῶν κατά τήν ἡμέραν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε θά σημάνουν πενθίμως ὡς εἴθισται, καί κατά τήν τελετήν τῆς Ἀναστάσεως, ψαλλομένου τοῦ «Χριστός Ἀνέστη», χαρμοσύνως καί πανηγυρικῶς.
3) Tό ὡράριον ἁπασῶν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν καί τῶν Θείων Λειτουργιῶν τῆς Ἁγίας καί Μεγάλης Ἑβδομάδος παραμένει κατά τό σύνηθες, μέ τήν ὑπόδειξιν ὅτι τό ἱερόν Εὐχέλαιον δέον ὅπως τελεσθῇ τήν πρωίαν τῆς Μεγάλης Τετάρτης, ἀντί τῆς Προηγιασμένης Θείας Λειτουργίας, καί οὐχί κατά τό ἑσπέρας.
4) Αἱ θύραι τῶν Ἱερῶν Ναῶν θά παραμένουν κεκλεισμέναι κατά τήν διάρκειαν ἁπασῶν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν.
Αἱ θύραι θά ἀνοίγωνται τοὐλάχιστον δύο ὥρας μετά τό πέρας τῶν κατά τήν πρωίαν ἑκάστης ἡμέρας τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος ἱερῶν Ἀκολουθιῶν, ἤτοι ἀπό τῆς 11ης πρωϊνῆς ὥρας ἕως τήν 1ην μ.μ., πλήν τῆς Μεγάλης Παρασκευῆς, ὅτε, καί ἐξ αἰτίας τοῦ γεγονότος ὅτι αἱ ἱεραί Ἀκολουθίαι αὐτῆς περατοῦνται ἀργότερον, τό ἄνοιγμα τῶν θυρῶν γενήσεται ἀπό τῆς 1ης μ.μ. ὥρας ἕως τήν 5ην μ.μ.
5) Ἡ Ἱερά Σύνοδος ἐπισημαίνει ὅτι ἐπιτρέπεται, συμφώνως τοῖς θείοις καί ἱεροῖς Κανόσι καί παλαιοτέραις Ἀποφάσεσιν Αὐτῆς (βλ. σχετικῶς τήν ὑπ᾿ ἀριθ. 244/10.2.1917 Συνοδικήν Ἐγκύκλιον), ἡ κατ᾿ οἰκονομίαν λύσις τῆς αὐστηρᾶς νηστείας τῆς Μεγάλης Ἑβδομάδος, δι᾿ ὅσους ἐκ τοῦ Χριστεπωνύμου πληρώματος ὑφίσταται ἐπικρεμάμενος κίνδυνος κατά τῆς ὑγιείας καί τῆς ζωῆς των, ἰδίᾳ δέ τῶν ἐγκύων, τῶν λεχῶν, τῶν θηλαζουσῶν, τῶν γερόντων, τῶν ἐν ἀσθενείαις κατακειμένων καί τῶν ἀναρρωνυόντων.
Καθίσταται σαφές ὅτι πρόκειται περί ἀναστολῆς ἐφαρμογῆς τοῦ ἱεροῦ Κανόνος καί οὐχί καταργήσεώς του, καί μόνον δι᾿ ὅσους ἔχουν προβλήματα ὑγείας. Ταῦτα πάντα γνωρίζουσα ὑμῖν ἡ Διαρκής Ἱερά Σύνοδος, τονίζει τήν ἀπόλυτον ἀνάγκην διά τήν πιστήν τήρησιν αὐτῶν, ἥτις τυγχάνει ἀπαραίτητος καί ὡς πρός τήν διασφάλισιν τῆς ἐπεκτάσεως τῆς Ἀποφάσεως διά τήν τέλεσιν τῶν ἱερῶν Ἀκολουθιῶν εἰς ἅπαντας τούς Ἱερούς Ναούς καί τάς Ἱεράς Μονάς, ἔστω πρός καιρόν καί κατ᾿ ἄκραν ἐκκλησιαστικήν οἰκονομίαν «κεκλεισμένων τῶν θυρῶν» διά τούς πιστούς, καί μετά τήν 20ήν Ἀπριλίου ἐ.ἔ., ὁπότε λήγει ἡ ἰσχύς τῆς Κ.Υ.Α.
Πρός τόν σκοπόν τοῦτον παρακαλεῖσθε ἅπαντες ὅπως ὑποδείξητε τά δέοντα πρός τούς ὑφ᾿ ὑμᾶς Ἐφημερίους, οἱ ὁποῖοι ὀφείλουν νά γνωρίζουν ὅτι ὑπό τοιαύτας κρισίμους στιγμάς, καθ᾿ ἅς διακυβεύεται ἡ ὑγίεια τῶν ἀνθρώπων, δέν ὠφελοῦν τάσεις αὐτονομήσεως ἀπό τῆς κοινῆς πορείας τῆς ἐκκλησιαστικῆς νηός, ἀλλ᾿ ἀπαιτεῖται πιστή ὑπακοή εἰς τάς ἀποφάσεις τῶν ἁρμοδίων ὀργάνων, συνεχεῖς καί θερμές προσευχές, ὡς καί εἰλικρινής καί ἔμπρακτος μετάνοια. Ἐπί δέ τούτοις, κατασπαζόμενοι τήν ὑμετέραν Σεβασμιότητα ἐν Κυρίῳ, διατελοῦμεν μετ’ ἀγάπης.
† Ὁ Ἀθηνῶν Ι Ε Ρ Ω Ν Υ Μ Ο Σ, Πρόεδρος
† Ὁ Θεσσαλονίκης Ἄνθιμος
† Ὁ Παραμυθίας, Φιλιατῶν καί Γηρομερίου Τίτος
† Ὁ Μηθύμνης Χρυσόστομος
† Ὁ Τριφυλίας καί Ὀλυμπίας Χρυσόστομος
† Ὁ Μεσσηνίας Χρυσόστομος
† Ὁ Λευκάδος καί Ἰθάκης Θεόφιλος
† Ὁ Θηβῶν καί Λεβαδείας Γεώργιος
† Ὁ Παροναξίας Καλλίνικος
† Ὁ Φωκίδος Θεόκτιστος
† Ὁ Νέας Κρήνης καί Καλαμαριᾶς Ἰουστῖνος
† Ὁ Φιλίππων, Νεαπόλεως καί Θάσου Στέφανος
† Ὁ Σισανίου καί Σιατίστης Ἀθανάσιος Ὁ Ἀρχιγραμματεύς
† Ὁ Ὠρεῶν Φιλόθεος.