Παρανόμως απαγορεύτηκε στην Πυροσβεστική να επέμβει στα ΕΛ.ΠΕ.

Μόλις πριν λίγες μέρες (8/5/2015) συνέβη ένα περιστατικό πυρκαγιάς στο πλαίσιο προγραμματισμένων εργασιών από συνεργείο στα Ελληνικά Διυλιστήρια (ΕΛ.ΠΕ) στον Ασπρόπυργο, όπου σύμφωνα με δημοσιογραφικές πηγές, απαγορεύτηκε αρχικά από την εταιρία η επέμβαση των πρώτων πυροσβεστικών δυνάμεων, που αφίχθησαν στον τόπο του συμβάντος, δεδομένου, όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωσή της, το περιστατικό αυτό «…αντιμετωπίστηκε από τις υπηρεσίες πυρόσβεσης του διυλιστηρίου…». Η Πυροσβεστική δε ακολούθως δέχτηκε την απαγόρευση αυτή κρατώντας παθητική στάση, αφού δεν προέβη, ως όφειλε, στις νόμιμες ενέργειες. Με αφορμή λοιπόν το εν λόγω περιστατικό, παραθέτω ευθύς αμέσως την νομική άποψή μου.

Άρθρο του Ανδριανού Γκουρμπάτση, αντιστράτηγου – υπαρχηγού ΠΣ, ε.α, νομικού

Νομικό πλαίσιο
Το ΠΣ, ως Δημόσια Υπηρεσία του Κράτους, σύμφωνα με το άρθρο 1 Ν. 3511/2006, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 63 Ν. 4249/2014, έχει αρμοδιότητα που εκτείνεται σε όλη την επικράτεια, εκτός από χώρους στους οποίους ειδικές διατάξεις προβλέπουν αρμοδιότητα άλλων Υπηρεσιών.

Περαιτέρω, και σύμφωνα με το άρθρο 2 περίπτωση (θ) του προαναφερόμενου Ν.3511/2006, όπως αντικαταστάθηκε και ισχύει, το ΠΣ είναι αρμόδιο «…να επιβάλει πρόστιμα ή άλλες διοικητικές ποινές, σε όσους επιβαρύνουν την Υπηρεσία με την ειδοποίηση και επέμβαση των Υπηρεσιών του σε περιστατικά που οφείλονται σε δόλο ή βαριά αμέλεια ή μη τήρηση των σχετικών διατάξεων ασφαλείας, ιδίως για ζητήματα πυροπροστασίας… καθώς και σε όσους για οποιονδήποτε λόγο παρακωλύουν ή δυσχεραίνουν αναίτια το πυροαβεατικό έργο…». Περαιτέρω στο άρθρο 41 του ΠΔ 8/1991, που έχει κωδικοποιηθεί, ως άρθρο 44, στον ΚΕΥΠΣ (ΠΔ 210/1992, όπως ισχύει σήμερα) «Καθήκοντα διευθύνοντος το κατασβεστικό έργο» και πιο συγκεκριμένα στην παρ. 1 αυτού ορίζεται ότι ο επικεφαλής των πυροσβεστικών δυνάμεων έχει την ευθύνη της διεύθυνσης και συντονισμού του κατασβεστικού έργου, ενώ στην παρ. 7 του ίδιου ως άνω άρθρου ορίζεται ότι απαγορεύεται σε κάθε ξένο προς την Υπηρεσία παράγοντα να παρέμβει στο έργο των πυροσβεστών.

Επίσης, σύμφωνα με το άρθρο 9 του Συντάγματος «Η κατοικία του καθενός είναι άσυλο», ως κατοικία «θεωρείται κάθε τόπος στεγασμένος ή μη, αλλά όχι προσιτά ελεύθερος σ’ όλους, στον οποίο διαβιεί κάποιος, έστω και πρόσκαιρα κι αν ακόμα δεν είναι νόμιμος κάτοχος, μόνος ή μαζί με άλλους π.χ. η οικία, περίκλειστος χώρος, το αυτοκίνητο κ.λπ.» (βλ. Η προανάκριση στο έγκλημα του εμπρησμού, έκδοση Γ΄(2002), σελ. 169-173, Ανδρ. Γκουρμπάτση). Η είσοδος λοιπόν των πυροσβεστικών δυνάμεων σε κατοικία, κατά την ως άνω έννοια, για την επέμβαση και αντιμετώπιση των πυρκαγιών σε κάποιο χώρο (ιδιωτικό αλλά και κλειστό δημόσιο), δεν έχει την έννοια της έρευνας, ως ανακριτικής πράξης (άρθρο 253 επ. ΚΠΔ), αλλά αποτελεί υλική ενέργεια που προβλέπεται από την κείμενη νομοθεσία για το ΠΣ κι έτσι δεν τίθεται θέμα παραβίασης του οικιακού ασύλου. Ο δικαιούχος του συγκεκριμένου χώρου οφείλει να ανεχθεί την είσοδο για τους ανωτέρω σκοπούς, διαφορετικά υπέχει ποινική ευθύνη για απείθεια ή και αντίσταση (βλ. Γνωμ. Εισαγ. Α.Π 10/1992).

Ανάλυση του θέματος
Ο ιδιώτης, όταν εκδηλώνεται με υπαιτιότητά του μια πυρκαγιά, όπως έχει (δημόσιο) δικαίωμα να απαιτήσει από την Πυροσβεστική συγκεκριμένη πράξη ή παράλειψη, δηλαδή να • επέμβει στο συγκεκριμένο κάθε φορά περιστατικό πυρκαγιάς, έτσι παράλληλα έχει, αφενός μεν υποχρέωση να αναγγέλλει στην Πυροσβεστική την εκδήλωση πυρκαγιάς και αφετέρου, υποχρέωση να υπακούσει στους προαναφερόμενους σχετικούς κανόνες, που προβλέπουν την εν λόγω εκ του νόμου προβλεπόμενη σχετική εξουσία και μάλιστα να ανεχτεί αυτήν, δηλαδή να ανεχτεί την επέμβασή των πυροσβεστικών δυνάμεων για την αντιμετώπιση περιστατικού πυρκαγιάς.

Η διαχείριση μιας πυρκαγιάς, ως σύνθετη υλική ενέργεια της Πυροσβεστικής, αποτελείται, κατά την νομική θεώρηση, από ένα σύνολο επιμέρους υλικών ενεργειών, εκ των οποίων άλλες αφορούν το στάδιο πριν την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς και άλλες, κατά την αντιμετώπισή της στον τόπο του συμβάντος. Στο 1ο στάδιο, δηλαδή πριν την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς περιλαμβάνεται: α) η φάση της ενημέρωσης της Πυροσβεστικής για το περιστατικό και β) η φάση της κινητοποίησης της Πυροσβεστικής με τις απαραίτητες δυνάμεις, σε μέσα και προσωπικό. Στο 2ο στάδιο, κατά το οποίο οι δυνάμεις έχουν φτάσει στον τόπο του συμβάντος, περιλαμβάνονται οι εξής φάσεις: α) η επέμβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων, και β) η αντιμετώπισης της πυρκαγιάς. Στο στάδιο αυτό από τη στιγμή που φτάνει στον τόπο του περιστατικού η Πυροσβεστική, κανείς δεν μπορεί, κατά τον νόμο, να απαγορεύσει ή παρεμποδίσει τις δυνάμεις να επέμβουν και αντιμετωπίσουν το περιστατικό. Η επέμβαση για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών γίνεται για την κατάσβεσή της και δι’ αυτής την αποτροπή κινδύνου επέκτασης και αποφυγής δυνατότητας πρόκλησης κινδύνου σε άνθρωπό ή και σε κοινό κίνδυνο σε ξένα πράγματα. Από τον χρόνο άφιξης της λοιπόν στο συμβάν, έχει την ευθύνη και αναλαμβάνει τον επιχειρησιακό σχεδίασμά της καταστολής της και την παροχή συνδρομής για τη διάσωση των ατόμων και υλικών αγαθών που ενδεχομένως απειλούνται ή κινδυνεύουν από την πυρκαγιά (άρθρο 1 Ν. 3511/2006, όπως αντικαταστάθηκε με το άρθρο 63 του Ν. 4249/2014).

Από τη στιγμή άφιξης της Πυροσβεστικής στον τόπο του συμβάντος, κανείς δεν μπορεί να απαγορεύσει ή με οποιονδήποτε τρόπο να παρεμποδίσει, είτε την είσοδο στο χώρο εκδήλωσής της με σκοπό την επέμβαση και αντιμετώπισή της, αν πρόκειται για ιδιωτικό χώρο, όπως κατοικία, επιχείρηση κ.ά. ή την επέμβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων στο φλεγόμενο πράγμα, πχ ένα ΙΧΕ αυτοκίνητο, για την αντιμετώπιση της πυρκαγιάς, ανεξάρτητα αν αυτός είναι ο κύριος, κάτοχος, νομέας ή με οποιονδήποτε άλλον τρόπο εκμεταλλευόμενος τον χώρο, ή πράγμα κλπ ή και τρίτος που έχει έννομο συμφέρον ή άλλον λόγο.

Στις περιπτώσεις λοιπόν που δεν τίθεται θέμα απαραβίαστου του συγκεκριμένου χώρου, η άρνηση από οποιοδήποτε όργανο ή άτομο (απαγόρευση) εισόδου ή με οποιονδήποτε άλλο τρόπο παρεμπόδισης των πυροσβεστικών δυνάμεων, που αφίχθησαν στον τόπο του συμβάντος, να αντιμετωπίσουν το περιστατικό, ανεξάρτητα αν υπάρχει ή όχι κίνδυνος ατόμου από αυτήν, ή αν στον χώρο πυρκαγιάς υπάρχει οργανωμένη ομάδα πυρασφάλειας μιας επιχείρησης ή μέσα και εξοπλισμός, όπως στα ΕΛ.ΠΕ, είναι συμπεριφορά παράνομη και πιο συγκεκριμένα συνιστά το αυτεπάγγελτα διωκόμενο αδίκημα της απείθειας (άρθρο 169 ΠΚ: «…όποιος, ύστερα από νόμιμη πρόσκληση, αρνείται σε κάποιον από τους υπαλλήλους του άρθρου 13, παρ. α΄, χωρίς αντίσταση, την υπηρεσία ή συνδρομή που οφείλεται κατά νόμο ή την είσοδο σε οποιοδήποτε μέρος για να επιχειρηθεί κάποια νόμιμη υπηρεσιακή ενέργεια»), ενδεχομένως και υπό προϋποθέσεις και της αντίστασης (άρθρο 167 ΠΚ), όπως για παράδειγμα να επιχειρηθεί από τον επικεφαλής αξιωματικό του ΠΣ η άνοιξη της μπάρας στην πύλη βιομηχανικής επιχείρησης για να εισέλθουν τα πυροσβεστικά οχήματα και η άσκηση βίας του φύλακα, χωρίς να αποκλείεται η τέλεση και άλλων αδικημάτων. Ωστόσο προβλέπεται, σύμφωνα με την προαναφερόμενη ισχύουσα για το ΠΣ νομοθεσία, ακόμη και για αυτούς που, ναι μεν δεν απαγορεύουν στις πυροσβεστικές δυνάμεις την είσοδο τον χώρο, αλλά παρακωλύουν ή δυσχεραίνουν αυτές στο έργο τους, η επιβολή προστίμου ή άλλων διοικητικών ποινών. Έτσι λοιπόν πρέπει να αιτείται άμεσα η συνδρομή της Αστυνομίας (γενικοί ανακριτικοί υπάλληλοι), για να κινηθεί η αυτόφωρη διαδικασία.

Συμπεράσματα
Συνεπώς, από τις κείμενες διατάξεις παρέχεται στα πυροσβεστικά όργανα των Υπηρεσιών του ΠΣ, στο πλαίσιο της δράσης τους, το δικαίωμα άσκησης δημόσιας εΕουσίας κατά την διαχείριση των πυρκαγιών, όπως για παράδειγμα επεμβαίνουν για την αντιμετώπισή τους χωρίς να απαιτείται η βούληση ή έγκριση κανενός ιδιώτη, για τις όποιες επιχειρησιακές ενέργειες προβούν, με την επιφύλαξη πάντα των χώρων που προβλέπεται το απαραβίαστο.

Έτσι λοιπόν η αντιμετώπιση των πυρκαγιών δεν συναρτάται από τη βούληση, ούτε των παθόντων από αυτές ή άλλων τρίτων προσώπων, και ως εκ τούτου δεν επιτρέπεται σε κανέναν τρίτο να απαγορεύσει την επέμβαση των πυροσβεστικών δυνάμεων για την αντιμετώπισή τους.

*Μπορείτε να διαβάστε το πλήρες άρθρο του κ. Γκουρμπάτση στο ιστολόγιό του: andrianos-firedepartment.blogspot.gr