«Πάσχει νομικά και ηθικά η έρευνα για το Μάτι»
«Η τραγωδία των καταστροφών (ΜΑΤΙ), που έπληξε τελευταία την χώρα μας, έφερε στην επιφάνεια την αδυναμία του κρατικού μηχανισμού, ο οποίος δεν μπόρεσε να αντεπεξέλθει στις περιστάσεις, συγχρόνως όμως ανέδειξε και μια άλλη πτυχή η οποία δεν επλήγη από τις φωτιές αλλά εδημιούργησε πρόβλημα στον χώρο της Δικαιοσύνης.
Συγκεκριμένα, πρόκειται για τη δοθείσα εντολή της κας ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, Εισαγγελέως του Α.Π., προς τον διενεργούντα προκαταρκτική εξέταση, προϊσταμένου της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών κ. Ζαγοραίον, όπως διακόψει την σχετικήν έρευνάν του, ανεξαρτήτως του ότι την επομένην ημέραν μίλησε περί σχετικής παρανοήσεως, τίνος άραγε, και ανακάλεσε αυτήν δηλώνοντας συγχρόνως ότι θα συνεχισθεί η αρξαμένη έρευνα υπό του ιδίου εισαγγελικού λειτουργού (κ. Ζαγοραίου), ο οποίος όμως έπρεπε να αποχωρήσει από την θέση που κατείχε, ως προϊστάμενος, και να παραδώσει την από έρευνα υπόθεση εις τον εκλεγέντα κατόπιν αρχαιρεσιών διάδοχόν του και Εισαγγελέα Πρωτοδικών κ. Ιωαννίδην.
Από την εν λόγω δημιουργηθείσα κατάσταση γεννάται ένα νομικό και ηθικό θέμα που κατά την γνώμη μου χρήζει απαντήσεως – διευκρινίσεως κατά τ’ ακολούθως υποστηριζόμενα.
Ο συνεχίζων ήδη την έρευνα του κ. Ζαγοραίου φέρει το βαθμόν του Αντεισαγγελέως Εφετών εις τον οποίον προήχθη τον Φεβρουάριο του 2017 κατά την διάρκεια της θητείας του ως προϊστάμενος της Εισαγγελίας Πρωτοδικών Αθηνών, και δεν έπρεπε να χρεώσει εις εαυτόν την σχετική υπόθεση καθ’ όσον από τον χρόνον προαγωγής του έπαυσε να είναι Εισαγγελεύς Πρωτοδικών και έπρεπε να αρκεσθεί εις τα καθήκοντα (Διοικητικός) του Προϊσταμένου της Εισαγγελίας και όχι να χειρίζεται υποθέσεις ουσίας ως η κρινομένη ενταύθα.
Το ότι έπαυσε να είναι Εισαγγελεύς Πρωτοδικών προκύπτει και εκ της δημοσιεύσεως της προαγωγής του σε ανώτερον βαθμόν, εκ της οποίας υπολογίζεται ο σχετικός χρόνος για τις περαιτέρω προαγωγές του (βλ. σχετ. ΦΕΚ).
Κατ’ ακολουθίαν των πραγματικών αυτών περιστατικών ήταν παράτυπη η διενέργεια προκαταρκτικής εξετάσεως και έπρεπε να περιορισθεί εις τα διοικητικά καθήκοντα μετά την προαγωγή του μέχρι την λήξη της θητείας του.
Εάν δεχθεί κανείς ότι εν προκειμένω τελούσε σε νομική πλάνη, αυτή δεν δικαιολογείται διά το μετά την λήξη της θητείας του, χρονικό διάστημα που εξακολουθεί να χειρίζεται την σχετικήν υπόθεση.
Ειδικώτερα ως προκύπτει εκ του άρθρου 31 του Κ.Π.Δ., ΤΟ οποίον αναφέρεται εις τα δικαιώματα του κ. Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, ρητώς ορίζεται ότι την προκαταρκτική έρευνα διενεργεί ο Εισαγγελεύς Πλημμελειοδικών, ή κατ’ εντολήν του ένας Αντεισαγγελεύς και όχι πλείονες, όπως παρατύπως είχε καθιερώσει σε άλλες περιπτώσεις προκαταρτικής εξετάσεως ο ίδιος ο Εισαγγελεύς, και δεν προβλέπεται αρμοδιότητα του Αντεισαγγελέως Εφετών για την διενέργειαν της προκαταρκτικής, ως συμβαίνει νυν.
Τα ανωτέρω δεν αναιρούνται εκ της διατάξεως του άρθρου 35 Κ.Π.Δ., που καθ’ όσον έχει διαταχθεί ήδη και διενεργείται υπό του αρμοδίου κ. Εισαγγελέως Πλημμελειοδικών προκαταρτική εξέταση.
Εσφαλμένη ούτω αποδεικνύεται η ανάμειξη του κ. Ζαγοραίου κατά τα προεκτεθέντα καθώς, και η δοθείσα εντολή υπό της κας Εισαγγελέως του Α.Π. περί αναθέσεως της έρευνας εις τον εν λόγω Εισαγγελικό λειτουργό και πολύ περισσότερον περί συνεχίσεως ταύτης υπό τούτου.
Τέλος, θεωρώ σκόπιμο να παραθέσω την σχετική νομοθεσίαν για την διοίκηση της Δικαιοσύνης … «Έτσι, σύμφωνα με το άρθρο 15 παρ.5 του νόμου 1756/1988 (Κώδικα οργανισμού Δικαστηρίων και κατάστασης Δικαστικών Λειτουργών), όπως ισχύει μετά τις τελευταίες τροποποιήσεις του από τον νόμο 4542/2018, ο δικαστής που εκλέγεται από την ολομέλεια του δικαστηρίου στην θέση του προέδρου Τριμελούς Συμβουλίου Διεύθυνσης δεν επιτρέπεται να μετατεθεί για οποιοδήποτε λόγο, σε περίπτωση δε προαγωγής του παραμένει στη θέση του και ασκεί τα καθήκοντά του έως τη λήξη της θητείας του. Τα ίδια δε ισχύουν, σύμφωνα με το άρθρο 16 παρ.3 του ως άνω νόμου, και για τον εισαγγελέα που εκλέγεται ως διευθύνων την εισαγγελία.
Γιώργος Παπαϊωάννου
Δικηγόρος Παρ’ Αρείω Πάγω»
Πολλά ερωτηματικά νομικού και ηθικού περιεχομένου για την ανάθεση
της έρευνας για το Μάτι στον εισαγγελέα κ. Ηλ. Ζαγοραίο
Η επιστολή του κ. Γιώργου Παπαϊωάννου ήταν το ερέθισμα για να ψάξουμε την υπόθεση της τραγωδίας στο Μάτι, κατ’ αρχάς από πλευράς νομιμότητας της έρευνας, με δεδομένο ότι τυχόν «παραθυράκια» μη νομιμοποίησης των εντεταλμένων ερευνητών πιθανόν να οδηγήσουν στο επόμενο και μεθεπόμενο στάδιο της υπόθεσης σε ακυρότητα λόγω μη τήρησης δικονομικών κανόνων.
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Ο διορισθείς από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου, για την έρευνα, στις 23/7/2018, εισαγγελέας κ. Ηλίας Ζαγοραίος, προήχθη τον Φεβρουάριο του 2017 σε αντεισαγγελέα Εφετών. Σύμφωνα με σχετική διάταξη, είχε το δικαίωμα να παραμείνει στη θέση του προϊσταμένου της Εισαγγελίας Πρωτοδικών μέχρι τέλους της θητείας του – δηλαδή μέχρι την ανάδειξη μέσω εκλογικής διαδικασίας του διαδόχου του κ. Ευάγγελου Ιωαννίδη μέχρι τα μέσα Σεπτεμβρίου του 2018– όχι ως εισαγγελέας αλλά ως διοικητικός προϊστάμενος. Δηλαδή, μπορούσε να αναθέτει υποθέσεις σε εισαγγελείς Πρωτοδικών αλλά δεν μπορούσε να διεξάγει ο ίδιος έρευνες. Το γεγονός ότι είχε προαχθεί προ 17 μηνών χωρίς να έχει τοποθετηθεί στο Εφετείο Αθηνών γεννά πολλά ερωτηματικά για το αν κάποιος ανώτερος δικαστικός φορέας –υπουργός Δικαιοσύνης, εισαγγελέας του Αρείου Πάγου, δικαστικό συμβούλιο κ.λπ.– μπορεί να καταστρατηγήσει τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, που ρητά προβλέπει ότι «έρευνες διεξάγονται από εισαγγελείς Πρωτοδικών».
Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τα επιχειρήματα του κ. Παπαϊωάννου, ο κ. Ζαγοραίος δεν είχε το δικαίωμα να χρεώσει στον εαυτό του την υπόθεση της έρευνας για την καταστροφή στο Μάτι. Επίσης, σύμφωνα με ερμηνεία του ΚΠΔ, δεν μπορούσε να αναθέσει την έρευνα σε περισσότερους του ενός εισαγγελείς. Και ως γνωστόν, η έρευνα ανετέθη σε άλλους τρεις αντεισαγγελείς Πρωτοδικών.
Με καρμπόν Ζαγοραίου και η υπόθεση Τζίβα
Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι με βάση τα ανωτέρω δημιουργούνται πολλά ερωτηματικά για τη νομιμότητα της διαδικασίας σε μια άλλη πολύ σοβαρή υπόθεση που έχει απασχολήσει τον Τύπο και έχει πανελλαδικό ενδιαφέρον.
Αναφερόμαστε στην περιβόητη άσκηση δίωξης της αντεισαγγελέως Εφετών (που έχει προαχθεί στον βαθμό αυτό από τον Φεβρουάριο του 2017) εις βάρος του εφοπλιστή και ιδιοκτήτη του Ολυμπιακού Βαγγέλη Μαρινάκη. Ως γνωστόν η κα Τζίβα προήχθη σε αντεισαγγελέα Εφετών και στη συνέχεια τοποθετήθηκε στην Εισαγγελία Εφετών Καλαμάτας. Με απόφαση όμως του τότε υπουργού Δικαιοσύνης, κ. Σταύρου Κοντονή, παρέμεινε στη θέση της στην Εισαγγελία Πρωτοδικών Πειραιά, για να περατώσει την παράλληλη έρευνά της για πιθανά αδικήματα που δεν είχαν εντοπιστεί και εξεταστεί κατά τη διάρκεια της ανάκρισης και της δίκης για την υπόθεση του ναρκοπλοίου Noor1.
Σε σχετικό βούλευμα του Συμβουλίου Πλημμελειοδικών Πειραιώς, τον Ιούλιο του 2018, η κα Τζίβα μνημονεύεται ως εισαγγελέας Πρωτοδικών!!! Και εδώ γεννώνται τα ερωτήματα: Έχει το δικαίωμα κάποιος ανώτερος δικαστικός λειτουργός να εμποδίζει την τοποθέτηση ενός προαχθέντος δικαστικού στη θέση προαγωγής του; Και αν ναι, βάσει ποιας διάταξης;
Το να δίνεται εντολή, γραπτή ή προφορική, να μην επιδοθεί από κάποιο γραφείο στον προαχθέντα εισαγγελέα η τοποθέτησή του είναι σύννομη διαδικασία;
Το επιχείρημα ότι ο εισαγγελέας που διερευνά μια υπόθεση δεν πρέπει να αντικαθίσταται και ο διάδοχός του να ξεκινάει την έρευνα από την αρχή, είναι σωστό. Όταν όμως γίνεται με επιλεκτικό τρόπο, χωρίς θεσμική βάση, τότε εύλογα δημιουργείται το ερώτημα ποια είναι τα κριτήρια ώστε κάποιος να αποφαίνεται για την παραμονή ή μη ενός εισαγγελέα όταν προάγεται σε υπόθεση την οποία ερευνά.
Η πρόσφατη τοποθέτηση του ανεξάντλητου σε κυνισμό κ. Πολάκη, «αν κλείσουμε στη φυλακή κάποιους, θα κερδίσουμε τις εκλογές», και η εμπλοκή πολιτικών προσώπων στην τραγωδία στο Μάτι μπορεί να δημιουργήσουν υπόνοιες κυβερνητικής παρέμβασης μέσω της Δικαιοσύνης.
Θα μπορούσε κάλλιστα με μια τροπολογία από τις δεκάδες που ψηφίζει καθημερινά η κυβέρνηση να προσδιορίσει ότι η διαδικασία της έρευνας σε μεγάλου κοινωνικού ενδιαφέροντος γεγονότα με κρίση του ανωτάτου δικαστικού συμβουλίου να παραμένει στον ίδιο εισαγγελέα που ήδη ερευνά την υπόθεση. Έτσι, θα είχαν αποφευχθεί τα γνωστά σχόλια εις βάρος της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου όταν ζήτησε –και κατόπιν ανακάλεσε– η έρευνα να περιλαμβάνει και το πόρισμα της κας Παπασπύρου. Δηλαδή, μετά από εξάμηνο.