Passing-game!!! Για να χάσουν την μπάλα (οι αντίπαλοι)

Μπαρτσελόνα

Ο 21ος αιώνας χαρακτηρίζεται ως «ο αιώνας του εγκεφάλου». Στο Millennium το 2000, τέσσερις ήταν οι «εγκέφαλοι» του κόσμου, που ασχολήθηκαν με τον εγκέφαλο: Ο Σουηδός Άρβιντ Κάρλσον, ο Αμερικανός Πολ Γκρίνγκαρντ, ο συμπατριώτης του Έρικ Καντέλ κι ο «ιπτάμενος Ολλανδός» με το «ιπτάμενο» μυαλό, Γιόχαν Κρόιφ!

Οι τρεις πρώτοι τιμήθηκαν με το Βραβείο Νόμπελ Ιατρικής. Ο αείμνηστος Ολλανδός ποδοσφαιράνθρωπος δεν πήρε βραβείο Νόμπελ, γιατί ο σουηδικός οργανισμός δεν είχε, ακόμα, προβλέψει ειδικότητα «εγκεφαλικά εφαρμοσμένη ποδοσφαιρική διεργασία». Τι σημαίνει αυτός ο άγνωστος μέχρι τότε ποδοσφαιροϊατρικός όρος; Επανάσταση!

Είναι η τελευταία επανάσταση που συντελέστηκε στο ποδόσφαιρο από την Μπαρτσελόνα και εγεννήθη στη Μασία –την περίφημη ακαδημία της Μπάρτσα– στη Βαρκελώνη εκείνη τη χρονιά. Μία αμιγώς εγκεφαλική επανάσταση, συνεπώς και πνευματική.

Γεννήτορας ο «θεός στην ανθρώπινη φύση του» –ένας υπέροχος άνθρωπος– Γιόχαν Κρόιφ, και απεσταλμένος του «θεού επί γης» ο Πεπ Γκουαρντιόλα. Δόγμα της επανάστασης: «Θα παίζουμε βόλεϊ με τα πόδια, χωρίς να κάνουμε επαφή με τον αντίπαλο!» Ατάκα, σκέτη απενεργοποίηση εγκεφάλου.

Και πώς θα το κάνουμε αυτό; Με παρέμβαση στην πλαστικότητα του εγκεφάλου του εκκολαπτόμενου ποδοσφαιριστή, διαμορφώνοντας πρώτιστα τη σκέψη του και μετά το παίξιμό του. Πρώτα πρέπει να σκέφτεται και μετά να κλωτσάει, δηλαδή.

Εκείνη τη χρονιά, το 2000, στο καφέ του «Holliday Inn» του Άμστερνταμ ο Γιόχαν Κρόιφ, μπροστά μου, ολοζώντανος, έδωσε τα πρώτα ψήγματα της αμφιταλάντευσης μεταξύ ονείρου και πραγματικότητας που θα επακολουθούσε με το εξωγήινο παιχνίδι της Μπαρτσελόνα.

Στην ερώτηση, «πώς θα είναι το ποδόσφαιρο σε 10 χρόνια από σήμερα;», ο Ολλανδός άρχισε να μιλάει δημιουργώντας ακροβασίες μεταξύ αίσθησης και… παραίσθησης! Λες κι άκουγες τον… Ιησού, «εγώ ειμί το φως του ποδοσφαίρου», το «Εύρηκα» δοσμένο από την ευρηματικότητα του Αϊντστάιν, τη συνθετότητα του χωροχρόνου του Ευκλείδη και τη λεπτολογία του Φρόιντ!

«Βόλεϊ με τα πόδια;» Δηλαδή; Μήπως κάτι σαν τον «Επίσκυρο» του Πολυδεύκη; Ο Κρόιφ έχει τον λόγο: «Η ομάδα που θα ξεχωρίζει είναι αυτή που οι παίκτες της θα κάνουν όσο το δυνατόν λιγότερες επαφές με τον αντίπαλο.  

» Στις ας τις πούμε συμβατικές ομάδες τού σήμερα, όταν οι παίκτες έχουν άρτια τεχνική κατάρτιση, μπορούν ν’ ανταλλάσσουν πολλές πάσες, αλλά κάποτε θα τη χάσουν. Όταν, όμως είναι πνευματικά εκπαιδευμένοι, πρώτα να σκέφτονται και να μετά να παίζουν, δεν θα τη χάσουν ποτέ».

Άναυδος!

Όμως, έχει κι άλλα, ακόμα καλύτερα: «Οι παίκτες θα πρέπει να κρατούν την μπάλα, ώστε να δημιουργούν ψυχολογικό πρόβλημα στον αντίπαλο. Θα πρέπει ο αντίπαλος να τρομάζει. Να κατεβαίνει να παίξει ποδόσφαιρο και να μην έχει μπάλα να παίξει, γιατί θα την έχουν μόνιμα οι αντίπαλοι.  

» Τρελαίνεται ο αντίπαλος παίκτης, απενεργοποιείται η σκέψη του, φεύγει η αυτοσυγκέντρωση και μεταβάλλεται σε απλό παρατηρητή. Θα θέλει να ρίξει έστω μια κλωτσιά μόνο και μόνο να πείσει τον εαυτό του ότι παίζει κι αυτός, αλλά δεν θα μπορεί. Δεν θα ερχόμαστε σε επαφή μαζί του.  

» Κι αφού δεν θα μπορεί να παίξει και μόνο θα παρατηρεί, σε κάποια στιγμή, κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού, θ’ αναρωτηθεί, “μα, καλά, τι γίνεται εδώ πέρα, πώς είναι δυνατόν αυτοί την ίδια στιγμή να σκέφτονται το ίδιο πράγμα;”.  

» Κι έτσι, θα έχει χάσει την πνευματική μάχη. Κι αφού χάσει την πνευματική μάχη, θα χάσει και την αγωνιστική!» Τι είπε ο άνθρωπος… Κι ύστερα αναρωτιόμασταν γιατί η Μπαρτσελόνα του Γκουαρντιόλα άφηνε πίσω της συντρίμμια τους αντιπάλους της και μερικές φορές τους «εξαέρωνε» κιόλας…

Δηλαδή, «να λειτουργεί μηχανικά;», η επόμενη ερώτηση. Τον χτύπησε κάτι σαν ηλεκτρισμός πολλών Watt! «Όχι, ποτέ μηχανικά. Η μηχανική στο ποδόσφαιρο σκοτώνει τον εγκέφαλο. Σκοπός είναι ν’ αναπτυχθεί ο εγκέφαλος του παίκτη, να έχει αντίληψη του χώρου και του χρόνου που πρέπει να ενεργήσει, κι όχι να δημιουργήσουμε ένα ποδόσφαιρο κομπιούτεραϊζ, με τσιπάκι στο μυαλό του. Διότι, αν για κάποιο λόγο κάποιος το απενεργοποιήσει, χάθηκε το παιχνίδι».

Και πρόσθεσε: «Ο εγκέφαλος του κάθε παίκτη πρέπει να είναι σε πλήρη αρμονία με τους υπόλοιπους παίκτες και να δίνει τέτοια μηνύματα στα πόδια, ώστε οι άλλοι και να τα αντιλαμβάνονται αμέσως, αλλά και να τα μαντεύουν, εξετάζοντας άμεσα τα εναλλακτικά σενάρια!»

Ο Κρόιφ ήταν ο πρώτος που διατύπωσε την άποψη ότι η μπάλα παίζεται με το μυαλό και όχι με τα πόδια… Κάτι σαν mind control, δηλαδή, για ανθρώπους με αυξημένο IQ.

Τα χρόνια πέρασαν και με τον Πεπ Γκουαρντιόλα στον πάγκο η Μπαρτσελόνα μπαίνει στα κιτάπια όχι της ιστορίας, αλλά της αιωνιότητας, αφού το 2009 θα κερδίσει ό,τι κυκλοφορεί σε «κούπα». Champions League, Super Cup UEFA, πρωτάθλημα, κύπελλο και Super Cup Ισπανίας και διηπειρωτικό.

Ασχολήθηκαν μαζί της θεωρητικοί του ποδοσφαίρου, μέχρι νευροεπιστήμονες, και στην προσπάθειά τους ν’ αποκωδικοποιήσουν το «καταλάνικο θαύμα» κατέληξαν στο ίδιο συμπέρασμα: ότι ο ποδοσφαιρικός κομφορμισμός ήταν το υπομόχλιο της επιτυχίας.

Η πνευματική προσαρμογή του ατόμου στις απαιτήσεις και τους τύπους συμπεριφοράς του συνόλου είναι η πηγή της συλλογικής ευτυχίας των παικτών και των ματιών μας.

Ο Τσάβι Μαρτίνεθ δεν υπήρξε ποτέ παίκτης της Μπαρτσελόνα, παίζει χρόνια στην Μπάγερν και είχε προπονητή τον Πεπ Γκουαρντιόλα. Όταν κλήθηκε από τον Τύπο της Γερμανίας να εξηγήσει πώς έγινε καλύτερος στα χέρια του, είπε ότι ο Καταλανός προπονητής παρεμβαίνει ψυχοσωματικά στον κάθε παίκτη.

Αφ’ ενός του εξηγεί πώς πρέπει να σταθεί στον αγωνιστικό χώρο, πότε πρέπει να τρέξει και πού, πότε να κάνει οικονομία δυνάμεων, αλλά κυρίως, πότε και πού πρέπει να πασάρει. 

«Μας έλεγε ότι δεν πρέπει να ξεφορτωνόμαστε την μπάλα, πρέπει να την αγαπάμε, να τη βλέπουμε σαν ερωμένη. Κυρίως, όμως, σε κάθε χτύπημα της μπάλας, να έχουμε στο πίσω μέρος του μυαλού μας ότι παίζουμε στην Μπάγερν». Άλλωστε, και η μπάλα γένους θηλυκού είναι…

Με βάση τα λόγια του Τσάβι Μαρτίνεθ, είναι εύκολο στην αντίληψη γιατί όλοι οι μεγάλοι παίκτες που μεταγράφτηκαν στην Μπαρτσελόνα δεν προσαρμόστηκαν αμέσως. Ο Κουτίνιο, για παράδειγμα, είναι βασικός στην Εθνική Βραζιλίας, ήταν φυσικός αρχηγός στη Λίβερπουλ και μακράν ο καλύτερος παίκτης της, αλλά στην Μπαρτσελόνα δεν «κόλλησε» αμέσως, γιατί δεν ενσωμάτωσε την πνευματικότητα του συλλόγου.

Μπάλα ξέρει, αλλά για την Μπάρτσα δεν είναι αρκετή. Πρέπει να κάτσει στα θρανία, να κάνει master για να γίνει πρώτα παίκτης και ίσως θρύλος της αργότερα. Πρέπει να βάλει στη φλέβα του τον Γιόχαν Κρόιφ. Τα ίδια ισχύουν και για τον νεαρό Ντεμπελέ.

Λοιπόν, αρχίζει το ματς. Η Μπαρτσελόνα παρατάσσεται με σύστημα 4-3-3. Να διευκρινίσουμε εδώ πως σύστημα είναι ο τρόπος που στήνεται μία ομάδα στον αγωνιστικό χώρο, για να κλέψει την μπάλα. Τι θα την κάνει μετά, αφότου την κλέψει, λέγεται τακτική.

Και πρώτα η άμυνα. Όταν η αντίπαλη ομάδα έχει την μπάλα, ο πρώτος παίκτης που αμύνεται στην αντίπαλη περιοχή, ο Σουάρεζ, με τον τελευταίο στην άμυνα, τον Πικέ, έχουν μία απόσταση 30 μέτρων κι όχι μεγαλύτερη.

Αυτού του τύπου άμυνα δίνει δυνατότητα στην Μπαρτσελόνα ν’ ανακτήσει αμέσως την μπάλα αν τη χάσει. Ο τρόπος που πρεσάρει έχει τη λογική ότι στον αντίπαλο παίκτη που έχει την μπάλα, πέφτουν επάνω του από δύο μέχρι τρεις. Αν αυτός καταφέρει και τη μεταβιβάσει σε ελεύθερο συμπαίκτη του, τρέχουν επίσης επάνω του δύο και τρεις.

Στην τρίτη, ωστόσο, πετυχημένη μεταβίβαση του αντιπάλου, η «επανάσταση» αρχίζει και… μπάζει, και να γιατί. Η κλασική μέθοδος κάθε αντίπαλης ομάδας της Μπαρτσελόνα, είτε αυτή είναι η Ρεάλ Μαδρίτης, είτε η Λεγκανιές, για να πετύχει γκολ, είναι η μακρινή μπαλιά, στην πλάτη των δυο κεντρικών μπακ, Πικέ, Πουγιόλ, Ουμτιτί ή όποιος άλλος έπαιζε εκεί. Αυτή είναι η αχίλλειος πτέρνα της Μπαρτσελόνα.

Διότι ένας γρήγορος αντίπαλος κυνηγός φεύγει στην πλάτη των αμυντικών και έρχεται τετ-α-τετ με τον γκολκίπερ Τερ Στέγκεν. Αν δεν είναι τόσο γρήγορος, τον προλαβαίνουν. Αν η επίθεση της Μπαρτσελόνα έχει εκδηλωθεί από την αριστερή πλευρά, που σημαίνει ότι ο αριστερός μπακ Τζόρντι Άλμπα έχει φτάσει στην αντίπαλη περιοχή, οι πιθανότητες να δεχτεί γκολ η Μπάρτσα αυξάνονται.

Γιατί ο άλλος μπακ Σέρτζι Ρομπέρτο ή ο Ντάνι Αλβές τα προηγούμενα χρόνια, δεν είναι τόσο γρήγοροι. Αν ο Τζόρντι Άλμπα μείνει αυτός στην άμυνα, τότε αυτός αναλαμβάνει την εξουδετέρωση της μακρινής πάσας, διότι έχει και «έκρηξη», αλλά διάρκεια στην ταχύτητα.

Κι ο Μέσι; Μαρκάρει; Η απάντηση είναι ότι μαρκάρει με τα… μάτια, αλλά προσφέρει πολύ περισσότερα απ’ όσα νομίζει ο απλός παρατηρητής. Ο Μέσι βολοδέρνει κάπου στη μεσαία γραμμή, κοντά σε κάποιον αντίπαλο και αυτόματα τον απενεργοποιεί. Πώς; Κι αυτό το προέβλεψε η Μασία, κι αυτό άπτεται του τρόμου και της στατιστικής.

Ο αντίπαλος παίκτης δεν πασάρει ποτέ σε συμπαίκτη του που βρίσκεται κοντά στον Μέσι, διότι γνωρίζει πως μία λάθος πάσα θ’ αποβεί καταδικαστική έτσι και την πάρει ο θαυματουργός κοντός. Είναι στατιστικά αποδεδειγμένο.

Εκείνο που, ωστόσο, ενδιαφέρει περισσότερο είναι η επιθετική λειτουργία της Μπαρτσελόνα. Πιστή στο δόγμα Κρόιφ ότι η μπάλα είναι μία μέσα στο γήπεδο, άρα πρέπει να την κρατήσουν οι παίκτες όσο περισσότερο, ενεργοποιούνται οι νευρώνες του κάθε παίκτη που δέχεται την μπάλα, πρώτα για να μην τη χάσει.

Και, δεύτερον, για να την προσφέρει στον συμπαίκτη, χρησιμοποιώντας βασικές νότες της «κοσμικής επαφής» που έχει αποκτήσει μαζί του στην προπόνηση. Όπου «κοσμική επαφή», είναι η επαφή των δύο κόσμων…

Επίσης, μπορείτε να παρατηρήσετε ότι στη διάρκεια του αγώνα με την Μπαρτσελόνα, κατά την ανάπτυξη της επιθετικής διαδικασίας, το γήπεδο γεμίζει από… τρίγωνα. Ισοσκελή, ισόπλευρα και κάθετα. «Τρίγωνα του διαβόλου» τα είχε αποκαλέσει η εφημερίδα «Marca» πριν από πέντε-έξι χρόνια.

Αυτά τα τρίγωνα είναι το πέρασμα σε άλλη διάσταση του αντιπάλου, τον «καταπίνουν», όπως στο μυστηριακό «Τρίγωνο των Βερμούδων». Ο Μπούσκετς σχηματίζει ισόπλευρα τρίγωνα με τα κεντρικά μπακ, ο Μέσι με τους δυο χαφ, τα μπακ με τον ένα μέσο και τον έναν επιθετικό, όπως βλέπετε στο σχετικό γράφημα.

Ο στόχος είναι πάντα ένας: Η μία γωνία του τριγώνου να είναι ελεύθερος για να πάρει την μπάλα. «Δεν υπάρχει κανένας λόγος να δεχτείς την μπάλα από συμπαίκτη κι οι άλλοι γύρω σου ν’ αρχίσουν να τρέχουν σαν τρελοί.  

» Πρέπει να ξέρεις πότε θα τρέξεις και πότε θα σου πασάρει την μπάλα ο συμπαίκτης σου», τα λόγια του Άντρες Ινιέστα, ενός ποδοσφαιριστή που, αν η μπάλα έχει 100 μυστικά, αυτός γνωρίζει 101!

Κάπως έτσι η Μπαρτσελόνα έκανε την τελευταία «επανάσταση» στο ποδόσφαιρο. Πολλές, ωστόσο, είναι οι φορές που το βασικό όπλο αυτής της «επανάστασης», ο Λιονέλ Μέσι, καταργεί την ίδια την επανάσταση, με άμεσο… πραξικοπηματικό τρόπο, παίρνει την μπάλα, τους περνάει όλους και σκοράρει, προς τέρψιν των ματιών και της ψυχής μας…

Η Μασία και το θρυλικό «Tetris»

Πώς, όμως, στη Μασία θα έκαναν ασκήσεις του μυαλού, τι «μέσα» θα χρησιμοποιούσαν; Ο Τσάβι Ερνάντεζ, πρωτομαθητής μαζί με τον Μέσι και τον Ινιέστα της ψυχοφιλοσοφικής διάστασης της τέχνης του ποδοσφαίρου της Μπαρτσελόνα, προσπαθώντας να διαλέξουν ανάμεσα σε δεκάδες ηλεκτρονικά παιχνίδια εκγύμνασης του εγκεφάλου, κατέληξαν στο εξής: Θα έπαιζαν… Game Βoy(!) και, πιο συγκεκριμένα, το θρυλικό «Tetris».

Ναι, αυτό το παιχνιδάκι με τα τουβλάκια ακανόνιστου σχήματος που πέφτουν γρήγορα προς τα κάτω κι ο παίκτης θα πρέπει ν’ αποφασίσει σε κλάσματα του δευτερολέπτου πώς θα τα τοποθετήσει, για να χτιστεί ο τοίχος!

Ο παίκτης του «Tetris», λέει ο Τσάβι, δεν πρέπει να κοιτάζει μόνο το τουβλάκι που πέφτει, αλλά με την άκρη του ματιού του και το επόμενο!

Είπε κάτι διαφορετικό απ’ αυτό που στοχάστηκε ο Γιόχαν Κρόιφ; Όχι. «Η προετοιμασία για το “Tetris” είναι η ίδια με το ποδόσφαιρο, είναι κομβική», έχει τονίσει ο Τσάβι. Γι’ αυτό και του κόλλησαν το παρατσούλι «η κόρη του εξορκιστή». Διότι, μέσα στο γήπεδο, είχε απάντηση για όλα με το τρίτο του… μάτι.

Το «rondo» ως μέσο εκπαίδευσης του εγκεφάλου

Η καθημερινότητα στις προπονήσεις της Μπαρτσελόνα σε όλες τις ηλικίες περιλαμβάνει πολύ «rondo». To… «κορόιδο», δηλαδή. Συνήθως, όποιος βρεθεί «μέσα» στο «κορόιδο», την… πάτησε, γιατί δεν βγαίνει ποτέ! Τι συμβαίνει στο «κορόιδο» των «μπλαουγκράνα»;

Είναι τόσο άριστα εκπαιδευμένοι στον έλεγχο τη φαντασίας των συμπαικτών τους, που αποσπούν αμέσως την μπάλα! Θεϊκό; Πολλοί θεωρούν ότι το «κορόιδο» γίνεται για… προθέρμανση, ή διασκέδαση. Πλάνη. Στην Μπαρτσελόνα είναι μία, ακόμα, εγκεφαλική διεργασία.

Μπορεί, όμως, ο ανθρώπινος εγκέφαλος, όσο εκπαιδευμένος κι αν είναι, να βρίσκεται σε συνεχή ένταση, σε υπερδιέγερση καλύτερα και στα 90 λεπτά; Η αλήθεια είναι πως όχι, χρειάζεται και αποσυμφόρηση. Γι’ αυτό και είναι φορές, μέσα στο παιχνίδι, που οι παίκτες της Μπαρτσελόνα αλλάζουν πάσες μόνο για… διασκέδαση!

Γιατί; Διότι ο παίκτης, πρώτα απ’ όλα… παίζει, είναι ένα παιδί που θέλει να παίζει με την μπάλα κι όχι μόνο «να παίζει μπάλα» με σκοπό τον στόχο. Είναι μερικά δευτερόλεπτα απόλαυσης, και μετά «βουρ» για τη νίκη.

 

 

 

 

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα