Πεθαίνοντας από τον ιό ή από την πείνα; ΙΔΟΥ Η ΑΠΟΡΙΑ…

Η φράση «Να ζει κανείς ή να μη ζει, ιδού η απορία», που μονολογεί ο Άμλετ, το βασιλόπουλο της Δανίας, στο ομώνυμο σαιξπηρικό αριστούργημα, διέτρεξε αιώνες και απάντηση δεν πήρε. Το δυστύχημα για τον σύγχρονο κόσμο είναι ότι ο κορωνοϊός θέτει παραφρασμένο έστω από τις επιδημιολογικές περιστάσεις ένα κυνικό δίλημμα σε όλες τις κυβερνήσεις του πλανήτη: Να ζει κανείς με ανοιχτή οικονομία αλλά και το ρίσκο μιας φονικής λοίμωξης, ή να μη ζει αφού στην επόμενη γωνία τον περιμένει είτε ο φυσικός είτε ο οικονομικός και από ανέχεια θάνατος; Ιδού η ΝΕΑ απορία…

Την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές το ρεπορτάζ έτρεχε και ήδη το βράδυ της Πέμπτης η ελληνική κυβέρνηση μέσω της Γ.Γ. Πολιτικής Προστασίας έδωσε εντολή να τεθεί το νησί του Πόρου σε 10ήμερη μίνι καραντίνα. Τα 13 θετικά κρούσματα που είχαν επιβεβαιωθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή θεωρηθήκαν η κόκκινη γραμμή που ξεπεράστηκε, και με τον λοιμωξιολόγο Σωτήρη Τσιόδρα να δίνει το πράσινο φως πάρθηκε η απόφαση που προβλέπει:

>>Απαγόρευση κάθε είδους συνάθροισης πολιτών άνω των 9 ατόμων για οποιονδήποτε λόγο, τόσο σε δημόσιο όσο και σε ιδιωτικό χώρο.

>>Αναστολή κάθε είδους εκδήλωσης όπως live πάρτι, εμποροπανηγύρεις, λιτανείες, λαϊκές αγορές κ.λπ.

>>Υποχρεωτική η χρήση μάσκας σε όλο το νησί τόσο σε εξωτερικούς όσο και σε εσωτερικούς χώρους.

>>Απαγόρευση λειτουργίας όλων των καταστημάτων υγειονομικού ενδιαφέροντος μετά από τις 23:00 και μέχρι τις 7:00 της επομένης. Ειδικά για τους χώρους εστίασης μέγιστος αριθμός ατόμων είναι τα 4 άτομα ανά τραπέζι, εκτός εάν πρόκειται για συγγενείς α΄ βαθμού όπου το όριο ανεβαίνει στα 6 άτομα.

Η προδιαγεγραμμένη κατάληξη…

Για όσους παρακολουθούν τις εξελίξεις, το «μάντρωμα» του Πόρου δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία αλλά μια περίπου προδιαγεγραμμένη κατάληξη. Επιστρέφοντας η Ελλάδα στην κανονικότητα έπειτα από περίπου 60 ημέρες εγκλεισμού και ανοίγοντας σχεδόν πλήρως τα σύνορά της από την 1η Ιουλίου προκειμένου να υποδεχτεί επισκέπτες από το εξωτερικό και να σώσει ό,τι σώνεται από την πληγωμένη οικονομίας της, αναλάμβανε και το ρίσκο της αύξησης των κρουσμάτων. Με τη συμπλήρωση ενός δεκαήμερου η Ελλάδα είχε σπάσει το φράγμα των 50 νέων κρουσμάτων ανά ημέρα (σ.σ. 50 στις 9/7 και 60 την Παρασκευή 10 Ιουλίου), ενώ σχεδόν ένα μήνα αργότερα στις 6 Αυγούστου –δηλαδή την ημέρα που έκλεισε ο Πόρος– το κοντέρ του ΕΟΔΥ «έγραψε» 154 επιβεβαιωμένα νέα κρούσματα πανελλαδικά και 14 ασθενείς διασωληνωμένους στις ΜΕΘ.

…και οι ασκήσεις ισορροπίας

Το ρίσκο, λοιπόν, αυξάνεται μέρα με την ημέρα, αλλά μοιάζει και μονόδρομος η επιλογή του, αφού ένα δεύτερο καθολικό lockdown ξέρουν στο Μέγαρο Μαξίμου ότι θα οδηγήσει την εθνική οικονομία στα βράχια. Γι’ αυτό και το κυβερνητικό επιτελείο επιδίδεται σε ασκήσεις ισορροπίας, άλλοτε επιτυχημένα και άλλοτε σπασμωδικά. Έχοντας, για παράδειγμα, αξιολογηθεί ότι τα μέσα μαζικής μεταφοράς είναι από τις βασικότερες εστίες μαζικής μεταφοράς και του κορωνοϊού, η προσαρμογή του μεταφορικού έργου στις νέες υγειονομικές απαιτήσεις είναι στην πράξη κενό γράμμα. Ο συνωστισμός των επιβατών παραμένει επικίνδυνα μεγάλος, το κράτος δεν αντέχει το κόστος μιας ολιστικής παρέμβασης (πρόσληψη προσωπικού ή και αγορά νέων οχημάτων, πέρα από τις περικοπές στις άδειες και την αναδιάταξη κάποιων δρομολογίων), και τελικά ο πολίτης που πάει ή γυρνάει από τη δουλειά του αναγκάζεται να… αγκαλιαστεί με έναν ασυμπτωματικό κι όποιον πάρει ο Χάρος. Κυριολεκτικά…

Το ίδιο δίλημμα, ανοιχτή οικονομία με υγειονομικό ρίσκο ή υγειονομική ασφάλεια με οικονομικό θάνατο, αντιμετώπισε η κυβέρνηση και στις θαλάσσιες συγκοινωνίες, με χαρακτηριστικά «μπρος-πίσω». Την ώρα που αυξάνονταν τα κρούσματα κορωνοϊού και ο υπουργός Τουρισμού, Χάρης Θεοχάρης, διερρήγνυε τη… μάσκα του ότι δεν θα αυξηθεί η πληρότητα στα πλοία, ήρθε 48 ώρες μετά ο υπουργός Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής, Γιάννης Πλακιωτάκης, να την πάει από το 65% στο 80%.

Κι αυτό όπως εξήγησε γιατί «καθ’ όλη τη διάρκεια που εφαρμόζονται τα μέτρα δεν παρατηρήθηκε κανένα κρούσμα σε μέλος του πληρώματος και δεν εμφανίστηκε κανένα περιστατικό σε επιβάτη». Το ότι πλέον η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική ακόμη και στα ανοιχτά καταστρώματα των πλοίων λόγω της επικινδυνότητας διασποράς του ιού είναι μία μικρή λεπτομέρεια μπροστά στο δημοσιονομικό όφελος που έχει για τα δημόσια ταμεία και τη συγκράτηση της ανεργίας η έστω και μηδαμινή αύξηση του τζίρου στην ακτοπλοΐα.

Πολύ πριν από τον Σαίξπηρ και τον αναποφάσιστο Άμλετ του, ένας «δικός» μας, ο Δημόκριτος, εξήγησε την απορία κάποιου γιατί παντρεύτηκε μία μικροκαμωμένη γυναίκα λέγοντας ότι όντας αναγκασμένος να διαλέξει κάτι κακό, διάλεξε το ελάχιστο. Με τους οιωνούς να δείχνουν ότι στο β΄ τρίμηνο του έτους η ελληνική οικονομία θα «γράψει» ιστορικό υψηλό ύφεσης και κατρακύλα του ΑΕΠ της ίσως και στο -16% στο πιο ακραίο σενάριο, το αν λογίζεται ως κακό το να πεθάνουμε από τον ιό και ως ελάχιστο το να πεθάνουμε από ασιτία, η απάντηση μάλλον έχει δοθεί.

Η ξεχωριστή περίπτωση των αερομεταφορών

Εκεί που ομολογουμένως υπήρξε συντονισμός, αλλά τις παλινωδίες τις επέδειξε ο πληττόμενος κλάδος, ήταν στις αερομεταφορές. Στο συγκεκριμένο ζήτημα η κυβέρνηση εμφανίστηκε πιο γαλαντόμος, εκτιμώντας ότι η στήριξη στις αεροπορικές εταιρείες –ουσιαστικά στην Aegean που σχεδόν μονοπωλεί την εν λόγω αγορά στη χώρα μας– ήταν εκ των ων ουκ άνευ προϋπόθεση για να μην αφήσει την τελευταία της πνοή η βαριά βιομηχανία της χώρας, που είναι ο τουρισμός. Οπότε και τα υγειονομικά πρωτόκολλα τηρήθηκαν κατά γράμμα και το χρηματοδοτικό πακέτο που προσφέρθηκε στις εταιρείες ήταν σεβαστό (115 εκατ. ευρώ).

Το ότι ο ισχυρός άντρας της Aegean, Ευτύχης Βασιλάκης, που θα έπαιρνε τη μερίδα του λέοντος το αρνήθηκε (σ.σ. από τη μία το θεώρησε μικρό, αλλά από την άλλη αιτήθηκε την παροχή ρευστότητας από το Ταμείο Εγγυοδοσίας Επιχειρήσεων μέσω δανείων 5ετούς διαρκείας και κρατικής εγγυοδοσίας που φτάνει στο 80%), είναι μια επιχειρηματική επιλογή που έχει πολλές «περίεργες» αναγνώσεις.