ΥΠΟΘΕΣΗ ΤΟΥΡΚΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ: Πολιτικά παιχνίδια και δικαστικές αλήθειες

Η δήλωση του υπουργού Δικαιοσύνης Σταύρου Κοντονή ότι, οι οκτώ Τούρκοι αξιωματικοί, που κατέφυγαν στη χώρα μας μετά από το αποτυχημένο πραξικόπημα στη γείτονα, δεν θα εκδοθούν στην Τουρκία, ενώ μπορεί να δικαστούν στην Ελλάδα, προκάλεσε μεγάλο αντίκτυπο, πολλαπλές ερμηνείες, αλλά κυρίως σύγχυση και ερωτηματικά.

Τι επιδιώκει ο υπουργός Δικαιοσύνης με την εκρηκτική δήλωση του, όταν δυο μέρες πριν ο υπουργός Μεταναστευτικης Πολιτικής Γιάννης Μουζάλας είχε προσφύγει στην Δικαιοσύνη, ζητώντας να ακυρωθεί η χορήγηση ασύλου στον έναν από τους Τούρκους, που το ζήτησε, τον συγκυβερνήτη του ελικοπτέρου, με το οποίο κατέφυγαν στην Ελλάδα οι οκτώ;

Άλλο άσυλο, άλλο έκδοση

Κατ’ αρχήν, να διευκρινίσουμε ότι δεν πρέπει να συγχέεται η χορήγηση ασύλου, με το εάν θα εκδοθεί ή όχι στην χώρα, που τον ζητάει, για να δικαστεί εκεί. Είναι δυο διαφορετικές λειτουργίες της Δικαιοσύνης

Η έκδοση ενός αλλοδαπού αφορά αδικήματα, δηλαδή το ποινικό σκέλος της υπόθεσης στην οποία είναι κατηγορούμενος στην χώρα που τον ζητάει και αποφασίζει  γι’ αυτό η ποινική Δικαιοσύνη διά των αρμοδίων οργάνων της, που είναι τα δικαστικά συμβούλια.

Το άσυλο είναι διοικητική  πράξη, που αφορά την απόφαση της πολιτείας να προστατεύσει έναν αλλοδαπό, επιτρέποντάς του να ζήσει εκεί και κρίνεται από τα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια.

Επιπλέον, μπορεί να μη χορηγείται άσυλο σε κάποιον, ωστόσο να μην εκδίδεται, καθώς κρίνεται ότι δεν θα έχει μία δίκαιη δίκη στη χώρα που τον ζητάει. Αυτό συνέβη με τους οκτώ Τούρκους, για τους οποίους ο Άρειος Πάγος έκρινε αμετάκλητα ότι δεν θα εκδοθούν στην Τουρκία. Σύμφωνα με το σκεπτικό του Ανωτάτου Δικαστηρίου, το οποίο ανακοίνωσε η πρόεδρος της μιας σύνθεσης του συμβουλίου Αρείου Πάγου:

«Η πιθανότητα με βάση όσα αναφέρονται ακυρώσεως της περιστολής του πλαισίου δικαιωμάτων όλων των εκζητουμένων ανεξαρτήτως του βαθμού ενοχής ή βαρύτητας των αδικημάτων που τους αποδίδονται, δεν επιτρέπει την εφαρμογή διατάξεων που ρυθμίζουν την έκδοση αφού αυτές υποχωρούν έναντι των υπέρτερης σημασίας κανόνων που προστατεύουν τα δικαιώματα του ανθρώπου».

Μάλιστα ο Άρειος Πάγος ήρε την κράτηση των αξιωματικών και διέταξε να αφεθούν ελεύθεροι, εκτός αν κρατούνται για άλλη αιτία.

Η επίκληση του άρθρου 8 του Π.Κ.

Στις επίμονες ερωτήσεις των δημοσιογράφων ο κ. Κοντονής υποστήριξε ότι, βάσει του άρθρου 8 του ποινικού κώδικα, μπορεί ένας αλλοδαπός να δικαστεί στην Ελλάδα, για αδικήματα που φέρεται ότι διέπραξε στην αλλοδαπή, αρκεί φυσικά η πράξη του να προβλέπεται και να τιμωρείται και από το ελληνικό ποινικό δίκαιο.

Σε άλλη ερώτηση ο κ. Κοντονής απάντησε ότι, εφόσον το ζητήσει η Τουρκία και εφόσον το αδίκημα της εσχάτης προδοσίας, για το οποίο κατηγορούνται οι οκτώ Τούρκοι, τιμωρείται στην Ελλάδα, τότε μπορούν να δικαστούν εδώ. Αναφέρθηκε μάλιστα στη δήλωση του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα ότι οι οκτώ Τούρκοι αξιωματικοί πρέπει να έχουν μια δίκαιη δίκη.

Η δήλωση του κ. Κοντονή ότι εξετάζεται το ενδεχόμενο να δικαστούν εδώ οι οκτώ Τούρκοι αξιωματικοί, σύμφωνα με το άρθρο 8 του Π.Κ. με τίτλο: «Εγκλήματα αλλοδαπών τιμωρούμενα κατά τον Ελληνικό Νόμο», έχει εφαρμογή μόνο υπό προϋποθέσεις.

Τι ορίζει όμως το άρθρο 8 που τιτλοφορείται «Εγκλήματα στην αλλοδαπή που τιμωρούνται πάντοτε κατά τους ελληνικούς νόμους»;  Ότι οι ελληνικοί ποινικοί νόμοι εφαρμόζονται σε ημεδαπούς και αλλοδαπούς, ανεξάρτητα από τους νόμους του τόπου της τέλεσης, για τις εξής πράξεις που τελέστηκαν στην αλλοδαπή:

1] Εσχάτη προδοσία, προδοσία της χώρας που στρέφεται κατά του Ελληνικού Κράτους και Τρομοκρατικές πράξεις (άρθρο 187 Α).

2] Εγκλήματα που αφορούν τη στρατιωτική υπηρεσία και την υποχρέωση στράτευσης (ειδικό μέρος, Κεφ. Η΄).

3] Αξιόποινη πράξη που τέλεσαν ως υπάλληλοι του ελληνικού κράτους.

4] Πράξη εναντίον Έλληνα υπαλλήλου κατά την άσκηση της υπηρεσίας του ή σχετικά με την υπηρεσία του.

5] Ψευδορκία σε διαδικασία που εκκρεμεί στις ελληνικές αρχές.

6] Πειρατεία.

7] Εγκλήματα σχετικά με το νόμισμα (ειδικό μέρος, Κεφ. Θ΄).

8] Πράξη δουλεμπορίου, εμπορίας ανθρώπων, Σωματεμπορίας ή ασέλγειας με ανήλικο έναντι αμοιβής, διενέργειας ταξιδιών με σκοπό την τέλεση συνουσίας ή άλλων ασελγών πράξεων σε βάρος ανηλίκου ή πορνογραφίας ανηλίκου.

9] Παράνομο εμπόριο ναρκωτικών φαρμάκων.

10] Παράνομη κυκλοφορία και εμπόριο άσεμνων δημοσιευμάτων.

11] Κάθε άλλο έγκλημα, για το οποίο ειδικές διατάξεις ή διεθνείς συμβάσεις υπογραμμένες και επικυρωμένες από το ελληνικό κράτος προβλέπουν την εφαρμογή των ελληνικών ποινικών νόμων.

Σύμφωνα με νομικούς κύκλους η επίκληση του άρθρου 8 από τον υπουργό μπορεί να τύχει εφαρμογής  μόνον στις περιπτώσεις, που κριθεί ότι έχουν διαπράξει εγκλήματα του διεθνούς ποινικού δικαίου, όπως είναι η τρομοκρατικές πράξεις. Αντίθετα, οι οκτώ φερόμενοι ως πραξικοπηματίες δεν μπορούν  να δικαστούν στην Ελλάδα για το αδίκημα της εσχάτης προδοσίας, καθώς δεν τελέστηκε και δεν αφορά τη χώρα μας.

Ωστόσο, σύμφωνα με τα λεγόμενα του κ. Κοντονή, υπάρχει η δυνατότητα να δικαστούν για το αδίκημα αυτό εφόσον το ζητήσει η Τουρκία. Δικαστικοί κύκλοι διευκρίνισαν ότι αυτό είναι εφικτό στην περίπτωση που ζητήσει η Τουρκία να δικαστούν για τα αδικήματα που φέρονται ότι διέπραξαν εκεί. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι, οπωσδήποτε θα καταδικαστούν. Αντίθετα, ενδέχεται και να αθωωθούν.

Με ποιες διατάξεις μπορεί να γίνει η δίκη

Η δίκη τους εδώ  μπορεί να γίνει βάσει των διατάξεων για την μη έκδοση αλλοδαπού, που ορίζουν ότι: «η έκδοση απαγορεύεται: α) αν εκείνος για τον οποίο ζητείται ήταν ημεδαπός όταν τελέστηκε η πράξη, β) …, γ) αν πρόκειται για έγκλημα που κατά τους ελληνικούς νόμους χαρακτηρίζεται πολιτικό, στρατιωτικό … ή όταν από τις περιστάσεις προκύπτει ότι η έκδοση ζητείται για λόγους πολιτικούς, δ) αν σύμφωνα με τους νόμους του κράτους που ζητεί την έκδοση ή του ελληνικού κράτους ή του κράτους όπου τελέστηκε το έγκλημα, έχει προκύψει ήδη πριν από την απόφαση για την έκδοση νόμιμος λόγος που εμποδίζει την δίωξη ή την εκτέλεση της ποινής ή αποκλείει ή εξαλείφει το αξιόποινο, και ε) αν πιθανολογείται ότι εκείνος για τον οποίο ζητείται η έκδοση θα καταδιωχθεί από το κράτος στο οποίο παραδίδεται για πράξη διαφορετική από εκείνη για την οποία ζητείται η έκδοση».

Σε περίπτωση που το ζητήσει η Τουρκία και η αίτησή της γίνει δεκτή από το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο, τότε η υπόθεση θα ξεκινήσει από την αρχή. Αυτό σημαίνει ότι θα γίνει δικαστική έρευνα, βάσει στοιχείων, που θα στείλουν οι δικαστικές Αρχές της Τουρκίας. Εφόσον προκύψουν στοιχεία, θα ασκηθεί εναντίον τους ποινική δίωξη από τον εισαγγελέα Πρωτοδικών της Αθήνας και στη συνέχεια θα οριστεί ανακριτής –το πιθανότερο εφέτης–, που θα διενεργήσει την ανάκριση.

Εάν τα στοιχεία της ανάκρισης θεωρηθούν επαρκή, για την παραπομπή τους σε δίκη, το αρμόδιο δικαστικό συμβούλιο –εφόσον προηγηθεί πρόταση περί παραπομπής ή όχι σε δίκη από τον αρμόδιο εισαγγελέα– θα έχει και τον τελικό λόγο. Σε περίπτωση, που θα δικαστούν, ανάλογα με τα αδικήματα για τα οποία παραπέμπονται, θα οριστεί και το αρμόδιο δικαστήριο κακουργημάτων.

Την επόμενη εβδομάδα η απόφαση του Εφετείου για το άσυλο

Την ερχόμενη εβδομάδα θα εκδοθεί, τελικά, η απόφαση του Εφετείου στο αίτημα του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής για χορήγηση ή μη προσωρινής διαταγής που θα «παγώσει» τουλάχιστον προσωρινά την παροχή ασύλου στον Τούρκο αξιωματικό.

Όπως έγινε γνωστό, οι νομικοί παραστάτες του υπουργείου υποστήριξαν ότι πρέπει να χορηγηθεί η προσωρινή διαταγή για λόγους δημοσίου συμφέροντος και προκειμένου να μη διαταραχθούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις.

Από την πλευρά του Τούρκου επισημάνθηκε ότι η απόφαση χορήγησης ασύλου είναι πλήρως εμπεριστατωμένη και δεν υπάρχει κανένα περιθώριο να ανατραπεί ενώπιον οποιουδήποτε δικαστηρίου και επίσης η ελληνική Πολιτεία έχει υποχρέωση να προστατεύει ανθρώπους που καταφεύγουν σε αυτή λόγω κινδύνων, βασανιστηρίων ή και της ίδιας τους της ζωής από άλλα κράτη.

ΧΡΗΣΤΟΣ ΜΥΛΩΝΟΠΟΥΛΟΣ, ΣΥΝΗΓΟΡΟΣ ΤΟΥΡΚΩΝ ΑΞΙΩΜΑΤΙΚΩΝ

«Στερείται βασιμότητας η σκέψη του κ. Κοντονή»

Ιδιαίτερη βαρύτητα για το θέμα έχει η άποψη του συνηγόρου των Τούρκων αξιωματικών, καθηγητή Ποινικού Δικαίου, Χρήστου Μυλωνόπουλου. Σε επικοινωνία της «Α» μαζί του ο κ. Μυλωνόπουλος δήλωσε χαρακτηριστικά: «Νομίζω ότι η σκέψη τού κ. Κοντονή στερείται βασιμότητας. Διότι, εάν πρόκειται για την εκδίκαση στην Ελλάδα των Τούρκων, για τους οποίους ζητήθηκε η έκδοση, δεν μπορούν να δικαστούν εδώ, επειδή δεν υπάρχει ποινική δικαιοδοσία. Και αυτό επειδή οι πράξεις που στρέφονται κατά του τουρκικού πολιτεύματος δεν είναι αξιόποινες κατά το ελληνικό ποινικό δίκαιο, επειδή οι αντίστοιχες διατάξεις του ελληνικού ποινικού δικαίου (άρθρο 134 ΠΚ) προστατεύουν μόνον το ελληνικό πολίτευμα και επομένως πράξη στρεφόμενη κατά του τουρκικού πολιτεύματος δεν πληρεί την αντικειμενική υπόσταση του εγκλήματος της εσχάτης προδοσίας, όπως αυτή περιγράφεται στον ελληνικό Ποινικό Κώδικα. Η εσχάτη προδοσία κατά του τουρκικού πολιτεύματος είναι αξιόποινη κατά το ελληνικό δίκαιο σε βαθμό πλημμελήματος, με βάση τη διάταξη του άρθρου 153 ΠΚ, αλλά μόνον εφόσον έχει τελεστεί στην Ελλάδα και υπάρχει αντίστοιχη αίτηση της ξένης κυβέρνησης.

»Η εκδίκαση πράξεως κατά το άρθρο 8 θα ήταν δυνατή, εάν αφορούσε σε πράξη τρομοκρατίας. Για την περίπτωση αυτή θα έπρεπε να προσκομιστούν συγκεκριμένα στοιχεία, τα οποία να κριθούν αξιόπιστα από τις αρμόδιες εισαγγελικές αρχές και να παρακαμφθεί το ζήτημα ότι ο ΑΠ έχει ήδη κρίνει ότι τα στοιχεία αυτά κατά τεκμήριο δεν είναι αξιόπιστα, αφού σύμφωνα με τις αποφάσεις του ΑΠ στην Τουρκία δεν είναι δυνατόν να διεξαχθεί δίκαιη δίκη».

 

Το δίπορτο της κυβέρνησης

Δεδομένων των νομικών διαδικασιών που περιγράφησαν παραπάνω και κυρίως εξαιτίας της πολυπλοκότητας και του χρόνου που συνήθως αυτές απαιτούν μέχρι να τελεσιδικήσουν, εκτιμάται ότι ενδεχόμενη παραπομπή σε δίκη των Τούρκων αξιωματικών που εκζητούνται από την Άγκυρα είναι ένα θέμα που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο θα παραμείνει ανοιχτό για τα επόμενα 2,5 με 3 χρόνια. Θα έλεγε κάποιος ότι μία τέτοια εκκρεμότητα αποτελεί εθνική «καυτή» πατάτα που το συγκυβερνών σχήμα ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛ. δεν έχει κανέναν λόγο να την κρατά στα χέρια της τώρα και μάλιστα εν μέσω άλλων προβλημάτων (βλ. Σκοπιανό, αξιολόγηση, έξοδος από τα μνημόνια, ενδεχόμενες εκλογές). Είναι, όμως, όντως έτσι ή μήπως τελικά ο κ. Κοντονής ήξερε τι έκανε όταν άνοιγε το «παράθυρο» για δίκη των 8 Τούρκων στην Ελλάδα; Αυτοί που αρέσκονται να διαβάζουν πίσω από τις αράδες «αγοράζουν» την δεύτερη εκδοχή, λέγοντας ότι με τη φωτοβολίδα Κοντονή και την έναρξη των σχετικών νομικών διαδικασιών η κυβέρνηση θα μπορεί να το έχει δίπορτο. Από τη μία πλευρά, στο εσωτερικό, θα τελειώσει τη θητεία της χωρίς να κουβαλήσει το βάρος τής όποιας απόφασης, πετώντας κατά το δοκούν το μπαλάκι της κριτικής στους δικαστές.

Από την άλλη, κόντρα στους τσαμπουκάδες της Άγκυρας, η κυβέρνηση θα είναι οχυρωμένη πίσω από το επιχείρημα «αυτούς που κατηγορείτε ως πραξικοπηματίες εμείς τους κάτσαμε στο σκαμνί και αμαρτίαν ουκ έχομεν». Μάλιστα, προς επίρρωση αυτού του ισχυρισμού, ήρθε η άμεση αντίδραση της Άγκυρας η οποία χαρακτήρισε ως «θετικό βήμα» τη δήλωση Κοντονή, πως εφόσον το αιτηθεί η τουρκική κυβέρνηση οι 8 Τούρκοι στρατιωτικοί που κατέφυγαν στη χώρα μας θα μπορούσαν να δικαστούν από ελληνικά δικαστήρια για τη συμμετοχή τους στο αποτυχημένο πραξικόπημα. Από το πολιτικο-δικαστικό θρίλερ δεν λείπουν, φυσικά, κι εκείνοι που θεωρούν το παιχνίδι άκρως «μιλημένο», όπως για παράδειγμα ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της Δημοκρατικής Συμπαράταξης Ανδρέας Λοβέρδος. Ο βουλευτής και –έχει σημασία η άλλη του ιδιότητα– λέκτορα Συνταγματικού Δικαίου δήλωσε ευθαρσώς την εκτίμησή του ότι είναι ορατό το σενάριο έμμεσης έκδοσης των 8 στρατιωτικών στην Τουρκία μέσω τρίτης χώρας, το οποίο όπως δήλωσε συμφωνήθηκε κατά την πρόσφατη επίσκεψη Ερντογάν στην Ελλάδα.

Ποιανού οι προβλέψεις θα δικαιωθούν θα φανεί στο χειροκρότημα…

Η τακτική της κυβέρνησης στο εν λόγω θέμα «και με τον χωροφύλαξ και με τον αστυφύλαξ» φάνηκε ξεκάθαρα από την προσφυγή στα διοικητικά δικαστήρια του υπουργού Γιάννη Μουζάλα, κατά της απόφασης της Επιτροπής Ασύλου. Σκοπό είχε να εξευμενίσει τους Τούρκους ή –κατά τους πιο «ψαγμένους– να δικαιολογηθούν οι τυχόν συμφωνίες για έκδοση Τσίπρα – Ερντογάν. Θα μπορούσαμε να υιοθετήσουμε την άποψη του κ. Μουζάλα εάν μας παρουσίαζε και άλλες προσφυγές που έχει κάνει για άρση απόφασης της Επιτροπής Ασύλου. Μάλλον θα περιμέναμε επ’ αόριστον ματαίως…

Ένα άλλο στοιχείο που πραγματικά σοκάρει είναι η τοποθέτηση του ελληνικού Δημοσίου (διά του δικηγόρου του υπουργείου Μεταναστευτικής Πολιτικής) ότι πρέπει να αρθεί το άσυλο στον Τούρκο αξιωματικό γιατί κινδύνευαν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις!!!

Με δεδομένο ότι το άσυλο χορηγείται για συγκεκριμένους λόγους, λόγοι στους οποίους δεν συμπεριλαμβάνονται οι σχέσεις κρατών και γενικότερα λόγοι εξωτερικής πολιτικής, αναρωτιόμαστε αν πραγματικά είχε εντολή για να εκφράσει ενώπιον δικαστηρίου άποψη αυτής της μορφής ή του… ξέφυγε.

Σε κάθε περίπτωση πρόκειται για πελώρια γκάφα που εκθέτει τους εργογότες του.