ΠΟΤΑΜΙ: Και επίσημα λουκέτο με κατσάδα για Θεοδωράκη

Το 1967 ο Σπύρος Σκορδίλης έγραψε το τραγούδι «ό,τι αρχίζει ωραίο τελειώνει με πόνο», το οποίο συνέθεσαν και τραγούδησαν μαζί με την τραγουδίστρια σύζυγό του Λένα Ντάινα κι αμέσως έγινε σουξέ. Ένα τραγούδι που εν συνεχεία το ανέδειξαν ακόμη περισσότερο και ο Πάνος Γαβαλάς, ο Τόλης Βοσκόπουλος μέχρι και ο Γιάννης Κότσιρας.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Το 1967 ο Σταύρος Θεοδωράκης ήταν τεσσάρων χρόνων, όταν γράφτηκε το συγκεκριμένο τραγούδι, το οποίος όμως έμελλε να τον στιγματίσει πέντε δεκαετίες αργότερα, στην πολιτική του προσπάθεια με το Ποτάμι. Και αύριο Κυριακή, 24 Νοεμβρίου, στο θέατρο ΑΛΜΑ στο Μεταξουργείο αναμένεται να πέσει η αυλαία και είναι βέβαιο, κάποιοι από τους συμμετέχοντες θα τραγουδούν το ρεφρέν του τραγουδιού του Σκορδίλη «είναι κακό στην άμμο να χτίζεις παλάτια, ο βοριάς θα σ’ τα κάνει συντρίμμια, κομμάτια». Κι ας πνέουν νότιοι άνεμοι εδώ και πολλές ημέρες στην Ελλάδα.

Αύριο Κυριακή, λοιπόν, και επίσημα το Ποτάμι βάζει λουκέτο. Την εισήγηση του Πολιτικού Συμβουλίου αναμένεται να την αποδεχθεί και η αποψιλωμένη Μεγάλη Συγκέντρωση των Αντιπροσώπων (ΜΕΣΥΑ), η αντίστοιχη Κεντρική Επιτροπή του κόμματος. Απλά το λουκέτο αναμένεται να προκαλέσει πόνο, καθώς για πρώτη φορά υπάρχουν εσωτερικές αντιδράσεις στο ανώτατο καθοδηγητικό όργανο. Έτσι η εισήγηση του Πολιτικού Συμβουλίου –όπως διέρρευσε ως τετελεσμένο στον Τύπο– θα περάσει μεν, αλλά ενδέχεται να ακουστούν σκληρά λόγια εναντίον του επικεφαλής του Ποταμιού.

Μεταξύ των εναπομεινάντων μελών του Ποταμιού υπάρχει μία ισχυρή τάση, που θέλει να συνεχίσει το κόμμα την παρουσία του και να αναδιοργανωθεί με νέα ηγεσία, διεκδικώντας στις επόμενες εθνικές εκλογές την είσοδο στη Βουλή. Μάλιστα πολλοί εξ αυτών είχαν χαρεί όταν στις αρχές του φθινοπώρου είχε εκφράσει την επιθυμία να ηγηθεί της νέας προσπάθειας ο Νίκος Νυφούδης, βουλευτής ολίγων ημερών –τον περασμένο Μάιο– από τη Θεσσαλονίκη.

Όμως εντός του Πολιτικού Συμβουλίου όλοι τάχθηκαν με την εισήγηση του Σταύρου Θεοδωράκη, πλην δύο. Του Θανάση Χειμωνά και του Θανάση Σταθόπουλου. Μάλιστα, ο Θανάσης Χειμωνάς τόνισε ότι σύντομα η κυρίαρχη πολιτική δύναμη της χώρας θα αποδομείται, οπότε το Ποτάμι θα βρει ζωτικό χώρο για να αναπτύξει τις πρωτοβουλίες του.

Από την πλευρά του ο Σταύρος Θεοδωράκης και η πλειοψηφούσα τάση εντός του Πολιτικού Συμβουλίου έλαβε την απόφαση για λουκέτο με γνώμονα δύο άξονες. Πρώτον, τη δεδομένη πρόθεσή του να παραιτηθεί από τη θέση του προέδρου και, δεύτερον, λόγω των πολιτικών συγκυριών όπως διαμορφώθηκαν μετά τις ευρωεκλογές του περασμένου Μαΐου, που η εκλογική επίδοση του κόμματος ήταν πολύ χαμηλή εξαιτίας της μεγάλης πόλωσης. Και ο εγωισμός του Θεοδωράκη δεν του επιτρέπει από πρωταγωνιστής να προεδρεύει σε ένα κόμμα-σφραγίδα, το οποίο με βάση τις επιδόσεις του στις ευρωεκλογές του Μαΐου απλά θα λάμβανε την κρατική επιδότηση των 100.000 ευρώ ετησίως.

 

Για υποτροφίες στο ΕΚΠΑ

Σύμφωνα με την απόφαση, αν το ΥΠΕΣ δεν μπορεί για τυπικούς λόγους να διακόψει τη χρηματοδότηση, τότε ο Σταύρος Θεοδωράκης θα ζητήσει το ποσό να πηγαίνει κάθε χρόνο σε υποτροφίες του ΕΚΠΑ. Το Ποτάμι, λοιπόν, «έδυσε» πέντε χρόνια μετά τη δημιουργία του. Η ίδρυσή του ανακοινώθηκε τον Φεβρουάριο του 2014, με πλήθος προσωπικοτήτων να το στηρίζουν τότε. Η δυναμική που εμφάνισε με το «καλημέρα» ήταν τέτοια, που στις πρώτες εκλογές που κατήλθε, τις ευρωεκλογές του Ιουνίου του 2014, πέτυχε ένα εντυπωσιακό για πρωτοεμφανιζόμενο κόμμα 6,6%.

Στις πρώτες εθνικές εκλογές του 2015 το Ποτάμι κατετάγη τέταρτο κόμμα με το επίσης υψηλό 6,05%, εκλέγοντας 17 βουλευτές. Στις εκλογές του Σεπτεμβρίου ήρθε η πρώτη καθίζηση, καθώς μέσα σε 7 μήνες έχασε σχεδόν 150.000 ψηφοφόρους, λαμβάνοντας ποσοστό 4,09%. Η κατιούσα ξεκίνησε από τότε, με πολλούς να κατηγορούν τον κ. Θεοδωράκη για ασαφές ιδεολογικό στίγμα. Άλλο σημείο-σταθμός ήταν η απόφαση του προέδρου το 2017 να διεκδικήσει την προεδρία του Κινήματος Αλλαγής, όπου κατέλαβε την τέταρτη θέση, και λίγο μετά το Ποτάμι αποχώρησε από το σχήμα. Η καθοδική πορεία του κόμματος αποδείχθηκε μη αναστρέψιμη.

 

Τι θα ακουστεί

Το ενδιαφέρον στην τελευταία κομματική συνεδρίαση του Ποταμιού είναι η κριτική που θα ασκηθεί στον Θεοδωράκη. Είναι πιθανόν, σύμφωνα με τα όσα διαρρέονται στις σελίδες κοινωνικής δικτύωσης φίλων του Ποταμιού, ο Σταύρος Θεοδωράκης να ακούσει τα σχολιανά του. Όχι μόνο για την απόφασή του να κλείσει το κόμμα, αλλά και για τα λάθη που του καταλογίζονται από το 2014 έως και τις ευρωεκλογές του Μαΐου.

Αυτό που θα ακούσει είναι ότι έστησε ένα προσωποκεντρικό, αμιγώς αρχηγικό κόμμα. Ότι ήταν κάθετα αντίθετος με τη δημιουργία δομημένης βάσης, παρά το γεγονός ότι υπήρχαν στελέχη προερχόμενα κυρίως από το ΠΑΣΟΚ, που είχαν το know how της οργάνωσης ενός δομημένου κόμματος. Επίσης αναμένεται να ακούσει ότι «τα εκλεγμένα θεσμοθετημένα όργανα λειτουργούσαν μόνο για να εγκρίνουν εκ των υστέρων ειλημμένες αποφάσεις του επικεφαλής και της ηγετικής ομάδας».

Σε ένα άλλο σημείο που θα σταθεί η κριτική είναι ότι οι αρχές, οι ιδέες και οι προτάσεις του Ποταμιού είχαν κι έχουν απήχηση στην κοινωνία. Μάλιστα θα ειπωθεί πως «η νέα κυβέρνηση έχει ενστερνιστεί το σύνολο αυτών των ιδεών και προτάσεων και επιχειρεί να τις εφαρμόσει. Αλλά αυτά δεν ίσχυσαν στο εσωτερικό του Ποταμιού, ο κόσμος το κατάλαβε και στράφηκε προς περισσότερο αξιόπιστα πολιτικά σχήματα».

Σε ένα άλλο σημείο που θα σταθούν οι διαφωνούντες με το λουκέτο είναι ότι παρά την αποψίλωση το στελεχιακό δυναμικό που παρέμεινε πιστό στο Ποτάμι μπορούσε να βάλει πλάτη για ανακάμψει μεσοπρόθεσμα το κόμμα. «Αλλά ο επικεφαλής, απογοητευμένος από την αποτυχία του να διευθύνει αποτελεσματικά το κόμμα, αποφάσισε να ιδιωτεύσει. Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορεί ν’ αποδεχθεί πως το Ποτάμι μπορεί να υπάρχει και χωρίς αυτόν».

 

Αναμένουν πρόταση

Μέχρι στιγμής όλα δείχνουν ότι η εισήγηση του Θεοδωράκη (μέσω Πολιτικού Συμβουλίου) θα γίνει δεκτή παρά τις αντιδράσεις από τη ΜΕΣΥΑ. Εκτός εάν οι διαφωνούντες παρουσιάσουν ένα σχέδιο, μια ολοκληρωμένη λύση. Εάν υπάρχει σαφής και ολοκληρωμένη πρόταση για μια ηγετική ομάδα που μπορεί να οδηγήσει το Ποτάμι στο 4ο Συνέδριο και την εκλογή νέων οργάνων, τότε όλα είναι πιθανά. Όμως θα πρέπει η πρόταση να έχει ονόματα, χρονοδιάγραμμα, και κυρίως σαφές πολιτικό στίγμα.