Σε απίΣτΕυτη περιπέτεια τα δημόσια έσοδα

Στον αέρα κινδυνεύει να τιναχτεί ο ετήσιος κρατικός προϋπολογισμός, έπειτα από την πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ περί πενταετούς παραγραφής των αξιώσεων του Δημοσίου από ΦΠΑ, περίπτωση που ενδιαφέρει χιλιάδες επιχειρήσεις και έχει ήδη εγγράψει λογιστικά στα δημόσια ταμεία αρκετά εκατομμύρια ευρώ. Στα σκαριά όμως είναι άμεσα και μια πρότυπη δίκη στο ΣτΕ, που αφορά τη δεκαπενταετή παραγραφή των αξιώσεων του Δημοσίου για τον φόρο εισοδήματος των πολιτών, για την έκβαση της οποίας έχει ήδη χάσει τον ύπνο του ο Ευκλείδης Τσακαλώτος.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Η πρώτη περίπτωση αφορά μία μονοπρόσωπη ΕΠΕ που κατά τη χρήση 2002 παρουσίασε ακαθάριστα έσοδα €939.007 ενώ το 2004 προχώρησε στην υποβολή τροποποιητικής δήλωσης προσαυξάνοντας τα ακαθάριστα έσοδά της στα €1.486.239. Το 2010 αρχίζει να ξετυλίγεται το κουβάρι, καθώς η παραπάνω εταιρεία ελέγχθηκε φορολογικά και της ζητήθηκε να προσκομίσει τα βιβλία της για τη χρήση του 2002. Αυτό δεν συνέβη –ο επιχειρηματίας δεν προσκόμισε τα βιβλία– και η ΔΟΥ εξομοίωσε την άρνησή του με ανακριβή δήλωση, προσδιόρισε εξωλογιστικά τα ακαθάριστα έσοδα της ΕΠΕ σε €1.650.000 και εξέδωσε πράξη προσδιορισμού πρόσθετου ΦΠΑ που με τις προσαυξήσεις μεγέθυνε την οφειλή στα €830.000.

Κατά της πράξης της ΔΟΥ ο υπόχρεος επιχειρηματίας προσέφυγε στα διοικητικά δικαστήρια και το Διοικητικό Εφετείο έκανε δεκτή την προσφυγή του και ακύρωσε τον ΦΠΑ των €830.000. Στη συνέχεια η ΔΟΥ υπέβαλε στο ΣτΕ αίτηση αναίρεσης της απόφασης του Διοικητικού Εφετείου, ώστε να επικυρωθεί το επιβληθέν ποσό, αλλά το ΣτΕ την απέρριψε, ακυρώνοντας ξανά κατ’ ουσίαν το πρόστιμο των €830.000. Με τον τρόπο αυτό επανήλθε στο προσκήνιο η υπ’ αριθμ. 1738/2017 απόφαση του ΣτΕ, με την οποία είχε κριθεί ως αντισυνταγματική η παράταση του χρόνου παραγραφής πέραν της πενταετίας για τον καταλογισμό πρόσθετων φόρων που κατ’ εξαίρεση δινόταν από το υπουργείο Οικονομικών τα τελευταία χρόνια, παραβιάζοντας έτσι την ασφάλεια δικαίου των φορολογούμενων.

Η περίπτωση της 15ετίας

Η δεύτερη περίπτωση, που αναμένεται να ταράξει ακόμα περισσότερο τα φορολογικά νερά, αφορά έναν πολίτη που υπέβαλε εκπρόθεσμες φορολογικές δηλώσεις εισοδήματος για τα οικονομικά έτη 2007 και 2008 και η αρμόδια ΔΟΥ εφάρμοσε το δικαίωμα του Δημοσίου να κοινοποιήσει την πράξη καταλογισμού του φόρου, που παραγράφεται μετά την πάροδο 15 ετών από τη λήξη της προθεσμίας για την επίδοση της δήλωσης. Ο πολίτης προσφεύγοντας τον 6/2018 στο Διοικητικό Εφετείο, αφού η ΑΑΔΕ είχε σιωπηλά απορρίψει την ένστασή του, ζήτησε παράλληλα από το ΣτΕ να εξετάσει σε πρότυπη δίκη την περίπτωσή του, ισχυριζόμενος ότι το σχετικό δικαίωμα του Δημοσίου είχε υποπέσει σε παραγραφή το έτος 2017. Με την υπ’ αριθμ. 27/11-10-2018 πράξη αποφασίστηκε η παραπομπή του ζητήματος σε πρότυπη δίκη στο ΣτΕ, ώστε να αποσαφηνιστούν τα εξής σημαντικά φορολογικά ζητήματα:

α) Εάν η δεκαπενταετής προθεσμία παραγραφής για τον καταλογισμό φόρου εισοδήματος εφαρμόζεται μόνο στην περίπτωση της μη υποβολής δήλωσης φόρου εισοδήματος ή απόδοσης παρακρατούμενων φόρων ή εάν η υποβολή εκπρόθεσμης δήλωσης ισοδυναμεί με μη υποβολή δήλωσης.

β) Εάν η τριετής παράταση της παραγραφής σε περίπτωση «υποβολής των πιο πάνω δηλώσεων κατά τη διάρκεια του τελευταίου έτους πριν από την ημερομηνία λήξης του χρόνου παραγραφής» αφορά στην πενταετή ή τη δεκαπενταετή παραγραφή.

γ) Αν γινόταν δεκτό ότι η δεκαπενταετής παραγραφή καταλαμβάνει και την περίπτωση υποβολής δηλώσεως εκπροθέσμως, τίθεται το ζήτημα εάν είναι σύμφωνη με τις αρχές της ασφάλειας δικαίου, της εύλογης διάρκειας της προθεσμίας παραγραφής και της αναλογικότητας.

Το σημαντικό στην υπόθεση είναι ότι τα συγκεκριμένα νομικά ζητήματα που θα εξεταστούν αποτελούν ζητήματα γενικότερου ενδιαφέροντος με άμεσες συνέπειες σε ευρύτερο κύκλο προσώπων, καθώς ήδη εκκρεμούν ευάριθμες συναφείς ανέλεγκτες υποθέσεις ενώπιον του ελεγκτικού κρατικού μηχανισμού, ενώ το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους εξέδωσε πρόσφατα την υπ’ αριθμ. 147/2018 γνωμοδότησή του, όπου επί λέξει αναφέρει ότι «η εξαιρετική δεκαπενταετής προθεσμία παραγραφής για τον καταλογισμό φόρου τυγχάνει εφαρμογής μόνο στην περίπτωση της μη υποβολής δήλωσης φόρου εισοδήματος ή απόδοσης παρακρατούμενων φόρων, ενώ επί εκπροθέσμου υποβολής ισχύει ο κανόνας της πενταετούς παραγραφής».

Έρχεται εγκύκλιος;

Επικοινωνώντας με έγκυρες πηγές που πρόσκεινται στο περιβάλλον του υπουργείου Οικονομικών, η «Α» πληροφορείται ότι με φόντο τις παραπάνω εξελίξεις από την ΑΑΔΕ επιχειρείται η έκδοση –το συντομότερο δυνατό– εγκυκλίου προς τις ΔΟΥ για τις εκκρεμείς υποθέσεις, χωρίς ωστόσο να είναι σε θέση να διακόψει ή να ακυρώσει τους ήδη υφιστάμενους ελέγχους. Δυστυχώς για την ηγεσία του ΥΠΟΙΚ το πρόβλημα μοιάζει πολύ σοβαρότερο, καθώς για παρόμοιες υποθέσεις για τις οποίες έχουν ήδη εκδοθεί πράξεις επιβολής ΦΠΑ και δεν έχουν εισπραχθεί, τα σχετικά ποσά έχουν εγγραφεί στον προϋπολογισμό ως αναμενόμενα κρατικά έσοδα, με αποτέλεσμα να δημιουργείται τώρα μια μαύρη τρύπα εκατομμυρίων ευρώ.

Το στοίχημα λοιπόν μεγάλο για την κυβέρνηση, που με το Επιχειρησιακό Σχέδιο 2018 ανέμενε είσπραξη άνω των 49 δισ. ευρώ, έχοντας ήδη ανακοινωθεί επισήμως συσσωρευμένα άνω των 105 δισ. ευρώ οφειλόμενα από 3,8 εκατομμύρια ΑΦΜ, ενώ τώρα το ΣτΕ δικαιώνει τους φορολογούμενους.