Σε εγρήγορση η Αθήνα

Μπορεί όλη η Ευρώπη να πιέζει για να αρχίσουν οι διερευνητικές επαφές μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας, όμως η αμυντική συμφωνία της Ελλάδας με το Ισραήλ μάλλον τις πάει πίσω.

Του Μ.Κ.

Κι αυτό διότι ναι μεν ο Ερντογάν θέλει να δείξει στους Ευρωπαίους ότι δεν προκαλεί για να αποφύγει τις δυσάρεστες –για την οικονομία– συνέπειες, αλλά αποφεύγει να ορίσει ημερομηνία για τις διερευνητικές. Εξάλλου, ας μη λησμονούμε ότι είναι η σειρά της Τουρκίας να ορίσει ημερομηνία γι’ αυτό τον κύκλο των διερευνητικών.

Την ίδια ώρα, πολλοί Τούρκοι αξιωματούχοι δεν κρύβουν τον εκνευρισμό τους με την ανακοίνωση της αμυντικής συνεργασίας της χώρας μας με το Ισραήλ. Διότι δεν είναι μόνο ότι με τη συγκεκριμένη συμφωνία ενισχύεται το περιφερειακό αποτύπωμα της χώρας μας που δίνει σε Ισραηλινή τεχνογνωσία την εκπαίδευση των πιλότων της Πολεμικής Αεροπορίας, αλλά και το ότι η συμφωνία ήρθε σε μία περίοδο που η Άγκυρα έχει κάνει ανοίγματα για νέα εποχή στις σχέσεις της με το Ισραήλ.

Η αμυντική συμφωνία μεταξύ Ελλάδας-Ισραήλ ύψους 1,68 δισ. δολαρίων που προέκυψε μετά από διεθνή διαγωνισμό (αντίστοιχη πρόταση είχε καταθέσει και ο Καναδάς) προβλέπει τη δημιουργία κέντρου αεροπορικής εκπαίδευσης στην Καλαμάτα, το οποίο θα κατασκευάσει η Ισραηλινή εταιρεία Elbit Systems. Η συμφωνία περιλαμβάνει την απόκτηση 10 εκπαιδευτικών αεροσκαφών M-346 Ιταλικής κατασκευής, καθώς και τη συντήρηση των αεροσκαφών τύπου T-6. Παράλληλα, η εταιρεία θα παρέχει στην Πολεμική Αεροπορία προσομοιωτές πτήσης, εκπαιδευτική και τεχνική υποστήριξη.

Η συμφωνία είναι πολύ σημαντική και χαιρετίστηκε τόσο από το Ελληνικό Πεντάγωνο, όσο και από την Ισραηλινή κυβέρνηση. Μάλιστα ο υπουργός Άμυνας του Ισραήλ, Μπένι Γκαντζ, χαιρέτισε τη συμφωνία λέγοντας πως «αντικατοπτρίζει τις εξαιρετικές και αναπτυσσόμενες σχέσεις που διατηρούμε με την Ελλάδα». Σημειώνεται πως η Ισραηλινή αεροπορία είναι ο ισχυρότερος πυλώνας των Ισραηλινών ενόπλων δυνάμεων και η συνεργασία σε αυτό το επίπεδο σημαίνει και ανταλλαγή τεχνογνωσίας αλλά και τεχνολογίας αιχμής. Και σε μια κρίσιμη συγκυρία για την περιοχή, η εξασφάλιση της συνεργασίας με το Ισραήλ επιστεγάζει μια σημαντική περιφερειακή σχέση που δεν περιορίζεται μόνο στα θέματα ενέργειας, ούτε εξαρτάται από την παραμονή της κυβέρνησης Νετανιάχου στην εξουσία.

 Νέες επαφές

Η κινητικότητα για την ελληνική διπλωματία συνεχίζεται. Την ερχόμενη εβδομάδα υπάρχει ένα ταξίδι-εξπρές του Νίκου Δένδια σε Ρώμη και Λισαβόνα, όπου θα συναντηθεί με τους ομολόγους του, ενώ την ερχόμενη Πέμπτη θα υποδεχθεί τον υπουργό Εξωτερικών της Βόρειας Μακεδονίας, Μπουγιάρ Οσμάνι, και την Παρασκευή θα πραγματοποιηθεί στη Λευκωσία η τριμερής Αιγύπτου – Κύπρου –  Ελλάδας σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών. Ο κ. Δένδιας προ ολίγων 24ωρων συνομίλησε με τον Αλβανό Πρωθυπουργό Έντι Ράμα στον απόηχο της κυβερνητικής απόφασης να επεκτείνει την αιγιαλίτιδα ζώνη στο Ιόνιο από τα 6 στα 12 ναυτικά μίλια, απόφαση που δεν επηρεάζει την προσφυγή των χωρών στο δικαστήριο της Χάγης για την οριοθέτηση θαλασσίων ζωνών.

Ταυτόχρονα, η Αθήνα αναμένει με ενδιαφέρουν την ορκωμοσία του Τζο Μπάιντεν. Τότε θεωρούν κύκλοι του Μαξίμου ότι θα δεχθούν κρούση από την Τουρκία για την ημερομηνία έναρξης των διερευνητικών επαφών. Παράλληλα, στην Αθήνα εκτιμούν πως μέχρι τον Ιούνιο η Τουρκία δεν θα βγάλει στη Μεσόγειο το ερευνητικό σκάφος Oruc Reis από τον κόλπο της Αττάλειας και δεν θα προκαλέσει την Αθήνα. Δηλαδή, η Τουρκία θα αποδεχθεί έναν από τους όρους που έθεσε η Αθήνα. Όμως ως φαίνεται ο δεύτερος όρος να σταματήσει η επιθετική ρητορική από Τούρκους αξιωματούχους δεν πρόκειται να υλοποιηθεί, καθώς πολλές φορές όταν απευθύνονται στο εσωτερικό ακροατήριο τόσο ο Ερντογάν, όσο και οι υπουργοί του, προσπαθούν μέσω της επιθετικής ρητορικής να κρύψουν κάτω από το χαλί τα σοβαρά οικονομικά προβλήματα.

Φυσικά, η Αθήνα παρακολουθεί τη ρητορική για την αναθεώρηση της συνθήκης της Λωζάννης, όπως το είπε ξεκάθαρα ο υπουργός Ενέργειας της Τουρκίας, Ντολμέζ. Κι όπως απαντούν από την κυβέρνηση, «για να συμβεί αυτό που θέλει η Άγκυρα, θα πρέπει και οι 10 χώρες που έχουν συνυπογράψει τη συνθήκη της Λωζάννης να δεχθούν να αναθεωρηθεί. Ακόμη και μία να μην δεχθεί δεν αναθεωρείται». Και όπως γίνεται αντιληπτό αυτό αποκλείεται, καθώς η μία από τις χώρες που την έχουν συνυπογράψει είναι η Ελλάδα. Την ίδια ώρα σε Ευρώπη και ΗΠΑ τα μεγάλα ΜΜΕ περιγράφουν με απαξιωτικό τρόπο την κατάσταση της τουρκικής οικονομίας, ενώ θεωρούν πως και ο Ταγίπ Ερντογάν έχει χάσει μεγάλο μέρος της ισχύος του στην τουρκική κοινωνία, κυρίως λόγω της κατάστασης στην οποία έχει περιέλθει η τουρκική οικονομία.

Στην Άγκυρα η δημοσίευση από ελληνικής πλευράς των Προεδρικών Διαταγμάτων για το κλείσιμο των κόλπων και τη χάραξη ευθείων γραμμών βάσης στη θαλάσσια περιοχή του Ιονίου και των Ιονίων νήσων μέχρι το Ακρωτήριο Ταίναρο της Πελοποννήσου, το προτελευταίο βήμα πριν από την ψήφιση από τη Βουλή της επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια στο Ιόνιο, προκαλεί εκνευρισμό. Τουρκικά ΜΜΕ έκαναν λόγο για «απόφαση-σκάνδαλο της Αθήνας», ενώ η Άγκυρα έχει εδώ και δεκαετίες χαρακτηρίσει την επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια ως αιτία πολέμου. Παρ’ όλα αυτά, η κυβέρνηση αναμένεται να καταθέσει άμεσα στη Βουλή το νομοσχέδιο για την επέκταση της αιγιαλίτιδας ζώνης στα 12 ναυτικά μίλια, ενώ επόμενος στόχος θα είναι το κλείσιμο των κόλπων στην Κρήτη για να ξεκινήσει και εκεί η επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων.

Ως απάντηση, η Τουρκία έφτασε μέσω του εκπροσώπου του κυβερνώντος κόμματος, Ομέρ Τσελίκ να παρουσιάσει το τουρκολιβυκό μνημόνιο ως συνέπεια της ελληνικής προκλητικότητας. Η απάντηση ήρθε από τον αρθρογράφο της αντιπολιτευόμενης «Τζουμχουριέτ», που υποστήριξε πως «το Oruc Reis αναγκάστηκε να επιστρέψει στον κόλπο της Αττάλειας. αφού όπως υποστηρίζει το θεώρημα της γαλάζιας πατρίδας δεν είναι ούτε ρεαλιστικό, ούτε νόμιμο, ούτε εφαρμόσιμο».