Στέφανος Γανωτής: «Η μουσική γεφυρώνει χάσματα»

«Η πραγματική μας πατρίδα είναι η παιδική μας ηλικία», είπε ο Γάλλος σημειολόγος Ρολάν Μπαρτ. Ποιος μπορεί να το αμφισβητήσει; Με αυτήν την «πραγματική πατρίδα», την παιδική ηλικία ασχολείται εδώ και αρκετά χρόνια ο ακτιβιστής, εκπαιδευτικός, συγγραφέας και μουσικός Στέφανος Γανωτής. Την αφορμή γι’ αυτήν την ενδιαφέρουσα συνέντευξη πήραμε λόγω της κυκλοφορίας του βιβλίου του με τίτλο «Η Πολυασχολούπολη και η Τεμπελοχώρα» από τις εκδόσεις Πορφύρα. Ένα τρυφερό παραμύθι γεμάτο μελωδίες και πολύτιμα διδάγματα, το οποίο αξίζει να διαβάσουν ακόμη και οι μεγάλοι. Ένα διαδραστικό «πολυβιβλίο», στο οποίο εκτός από την κεντρική ιστορία θα βρει κανείς παιχνίδια και σπαζοκεφαλιές, μια μουσική εγκυκλοπαίδεια και μια ακόμη για τα ζώα, καθώς και ένα CD με τις υπέροχες μουσικές του Γιάννη Ζαχαρέλλη.

Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου

⇒ Κύριε Γανωτή, και στις δύο πολιτείες το μέτρο έχει χαθεί. Τι συμβαίνει στην πραγματική ζωή; Έχουμε χάσει το μέτρο εμείς οι κάτοικοι του Δυτικού Κόσμου;

«Θέτετε πολύ ωραία το ερώτημα σε σχέση με το μέτρο. Όντως αυτό που με προβληματίζει κι εμένα είναι όχι τόσο το τι συμβαίνει, αλλά σε πόσο μεγάλη κλίμακα αυτό συμβαίνει. Πάντοτε υπήρχε το θέμα της απόστασης ανάμεσα στις γενιές των ανθρώπων. Οι “μεγάλοι” πάντοτε ήταν μεγάλοι και τα παιδιά πάντοτε ήταν παιδιά. Η σχέση ανάμεσα σε παιδί και γονιό πάντοτε είχε μία “κόντρα”, μια απόσταση, που από τη φύση της δικαιολογείται λόγω της ηλικιακής διαφοράς, που πολλές φορές οδηγεί στη διαφορετική προσέγγιση της πραγματικότητας.

»Αυτό που συμβαίνει όμως σήμερα είναι η μετατροπή της φυσιολογικής απόστασης ανάμεσα σε γονείς και σε παιδιά σε ένα πραγματικό χάος και την αντίστοιχα φυσιολογική κόντρα σε σύγκρουση με απρόβλεπτες συνέπειες. Η εξέλιξη της ρήξης ανάμεσα στις δυο γενιές ακολουθεί τα μεγέθη της εξέλιξης της τεχνολογίας. Οι σχέσεις φθίνουν, οι γονείς πανικοβάλλονται και τα παιδιά αποστασιοποιούνται κλεισμένα στην ψηφιακή τους “πραγματικότητα”. Όπως είπατε κι εσείς, αυτό αφορά κυρίως στον δυτικό κόσμο, σιγά-σιγά όμως εξαπλώνεται και αποτελεί παγκόσμιο φαινόμενο».

⇒ Τι είναι αυτό που θέλετε να μοιραστείτε με τους μικρούς αναγνώστες μέσα από αυτή την ιστορία σας;

«Την αγωνία μου για κάτι τόσο σοβαρό, που απασχολεί μικρούς και μεγάλους, ένα κοινό μυστικό, το οποίο όμως πολλές φορές “κουκουλώνεται” και δεν βρίσκει τρόπο να εκφραστεί από τα χείλη των παιδιών. Ένα τόσο σοβαρό πρόβλημα, που όμως μπορεί να έχει μια τόσο εύκολη και απλή λύση. Συγχρόνως θέλω να επιστήσω την προσοχή σε μικρούς και μεγάλους για τη δύναμη της μουσικής και την ικανότητά της να γεφυρώνει ολόκληρα χάσματα».

⇒ Ποιος είναι ο ρόλος του γίγαντα στην εξέλιξη της πλοκής του παραμυθιού σας;

«Ο γίγαντας παίζει καταλυτικό ρόλο στην εξέλιξη της πλοκής. Μια τελματώδης κατάσταση που επικρατεί και στις δύο πολιτείες ταράσσεται με την παρουσία του και με την παρέμβασή του στην καθημερινότητα των παιδιών. Στο δικό μας παραμύθι, ο γίγαντας είναι καλόκαρδος και η εξέλιξη βαίνει προς χάριν των παιδιών. Αν όμως σκεφτούμε ότι στη θέση του καλόκαρδου γίγαντα θα μπορούσε να είναι κάποιος άλλος, κάποιος που επιβουλεύεται το καλό των παιδιών μας για ίδιον όφελος, τότε μπορούμε εύκολα να αναλογιστούμε τις τραγικές συνέπειες που θα μπορούσε να παίξει ο ρόλος του στη ζωή των παιδιών μας και κατ’ επέκταση και στη δική μας!»

⇒ Πόσο εύκολο είναι πλέον να «ξεκολλήσουν» τα παιδιά από το τάμπλετ και τα videogame και ποιος είναι ο ρόλος των γονιών, αλλά και των εκπαιδευτικών σχετικά μ’ αυτό;

«Πρώτα από όλα, πρέπει να καταλάβουμε ότι η τεχνολογία δεν είναι κάτι κακό. Δεν υπάρχει “κακός”  υπολογιστής, τάμπλετ, κινητό και οτιδήποτε άλλο. Καλός ή κακός είναι ο τρόπος χρήσης και η κατάχρηση του εκάστοτε αντικειμένου. Όταν δεν υπάρχει η προσωπική μας παρουσία στη ζωή των παιδιών μας, τότε αυτά καλά κάνουν και γεμίζουν τον χρόνο τους με κάτι άλλο. Είναι τραγικό πράγμα η αίσθηση του κενού στη ζωή ενός παιδιού. Φυσικά και είναι δύσκολο να ξεκολλήσουν λοιπόν τα παιδιά και είναι τόσο πιο δύσκολο όσο η απουσία μας από τη ζωή τους παρατείνεται. Έχετε δει πόσο εύκολα τα κερδίζει τα παιδιά ένας “ζωντανός”  εκπαιδευτικός, ένας καλός προπονητής σε μια αθλητική ομάδα, ένας φωτισμένος ιερέας σε μια ενορία κ.λπ., κ.λπ.; Όμως το ίδιο εύκολα μπορεί να τα κερδίσει ένας φανατικός υπέρμαχος μιας ακραίας πολιτικής, θρησκευτικής, αθλητικής ή ακόμα και τρομοκρατικής οργάνωσης, αρκεί απλά να τους δώσει κάποιον ρόλο στη ζωή τους. Η άδεια ζωή ενός παιδιού λαχταράει να γεμίσει με κάποιον ζωντανό ρόλο». 

⇒ Τι θα συμβουλεύατε τους γονείς που θέλουν να περνούν περισσότερο χρόνο με τα παιδιά τους, όμως η απαιτητική καθημερινότητα δεν τους το επιτρέπει;

«Να βρουν τρόπο να εξασφαλίσουν έστω και λίγο χρόνο προσωπικής επαφής με τα παιδιά τους. Δεν χρειάζεται ποσοτικά πολύς χρόνος. Λίγος έστω, αλλά ποιοτικός. Στον “Μικρό Πρίγκιπα” η αλεπού μάς διδάσκει τον τρόπο: Σιγά-σιγά, με σύστημα, με τακτικότητα και με μέτρο. Έτσι γεφυρώνεται το χάσμα».

⇒ Το βιβλίο σας συνοδεύεται και από ένα cd με μουσική. Ποιος είναι ο ρόλος της στην ανάπτυξη των παιδιών;

«Η μουσική κατά τη γνώμη μου αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι στην παιδεία, την καλλιέργεια και την ψυχική υγεία ενός παιδιού. Το παιδί απλά ακούγοντας μουσική διαμορφώνει σε μεγάλο βαθμό το αισθητικό του κριτήριο, την ποιότητα του χαρακτήρα του, ενώ συγχρόνως αναπτύσσει μία σειρά από δεξιότητες όταν αποφασίσει να ασχοληθεί με το να παίξει το ίδιο μουσική. Ακόμα και η κοινωνικοποίησή του επιτυγχάνεται πολύ πιο εύκολα και ποιοτικά μέσω της μουσικής».

⇒ Είστε εκπαιδευτικός, συγγραφέας και μουσικός. Ποια από τις ιδιότητές σας προτάσσετε και γιατί;

«Νομίζω ότι αυτό που με εκφράζει περισσότερο είναι το “γονιός”. Μετά από αυτό είναι η ιδιότητά μου ως εκπαιδευτικός, γιατί αυτή εμπεριέχει όλα τα άλλα».

⇒ Τι σας κάνει να αισιοδοξείτε και τι σας εξοργίζει;

«Με κάνει να αισιοδοξώ η απίστευτη δύναμη που κρύβεται μέσα στην ψυχή του καθενός παιδιού, και με εξοργίζει ο ανόητος τρόπος με τον οποίο η εκπαίδευση με χίλιους δυο τρόπους προσπαθεί να ακυρώσει αυτή την υπέροχη δύναμη. Ο ευνουχισμός που προκαλεί το σχολείο, με τον τρόπο που δυστυχώς λειτουργεί, στους νεαρούς μαθητές είναι για μένα κάτι το εξοργιστικό».

⇒ Ποια είναι τα επόμενα συγγραφικά σας σχέδια;

«Έχω ήδη έτοιμα κάποια παιδικά παραμύθια, ένα διήγημα για εφήβους, ένα μυθιστόρημα, ένα μικρό θεατρικό  και κάποια σενάρια για ταινίες μικρού και μεγάλου μήκους. Είναι το αποτέλεσμα δουλειάς πολλών χρόνων, μα χρειάζεται αρκετός χρόνος για να ωριμάσουν και κάποια στιγμή να εκδοθούν και να τα δω να ζωντανεύουν…»

 «Η Πολυασχολούπολη και η Τεμπελοχώρα» του Στέφανου Γανωτή, από τις εκδόσεις Πορφύρα 

Ένας γίγαντας ξυπνά έπειτα από εκατό χρόνια. Με το τεράστιο τηλεσκόπιό του βλέπει πως όλα έχουν αλλάξει γύρω του. Δύο πολιτείες έχουν χάσει το μέτρο: Στην Πολυασχολούπολη οι ενήλικες δουλεύουν πρωί και βράδυ, ενώ στην Τεμπελοχώρα χουζουρεύουν όλο το 24ωρο. Τα παιδιά τους έχουν κάθε λογής παιχνίδια, μα διψούν για προσοχή και αγάπη. Ο καλόκαρδος γίγαντας θα αφιερώσει ποιοτικό χρόνο με τους μικρούς κατοίκους των δύο πόλεων, γεμίζοντας τις καρδιές τους με μουσικές και χρώματα. Θα δώσει, παράλληλα, ένα πολύ χρήσιμο μάθημα στους γονείς: Θα τους θυμίσει πως το πραγματικό νόημα της ζωής είναι η ουσιαστική επαφή με τα παιδιά τους…

Βιογραφικό συγγραφέα

Ο Στέφανος Γανωτής γεννήθηκε στην Κύμη και μεγάλωσε στην Αθήνα. Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο και από το 2004 εργάζεται στη Δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Τον Οκτώβρη του 2016 πήρε απόσπαση ως Συντονιστής Εκπαίδευσης στο Κέντρο Φιλοξενίας Προσφύγων στη Μαλακάσα. Ασχολείται με τη μουσική, τον παραδοσιακό χορό και την αφήγηση. Έχει διοργανώσει και συμμετάσχει ως μουσικός και ως αφηγητής σε δεκάδες εκδηλώσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Συγγραφέας παιδικών βιβλίων, έχει εκδώσει μέχρι σήμερα τα βιβλία: «Η Πολυασχολούπολη και η Τεμπελοχώρα», «Η μικρή Κωνσταντίνα και το Φεγγαράκι», «Αντίο Συρία» και «ΣΥΡΙΑ: Το ημερολόγιο ενός αποχωρισμού». Το 2015 έλαβε τιμητική διάκριση στο Ελληνικό Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λονδίνου, στο οποίο συμμετείχε με το, βασισμένο στο βιβλίο «Αντίο Συρία», σενάριό του καθώς και με τα δύο ποιήματά του: «Φαρμακονήσι Γενάρης 2014» και «Ειδομένη». Είναι παντρεμένος, έχει τέσσερα παιδιά και ζει στον Άγιο Στέφανο Αττικής.