Στοίχημα η υπογραφή του συνυποσχετικού για την Χάγη

Έξτρα πίεση στην Τουρκία επιχειρεί η Αθήνα μέσω των δύο επισκέψεων του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Αλβανία, μαζί με τις παράλληλες επαφές του Νίκου Δένδια στα Τίρανα. Πρωταρχικός στόχος της Ελλάδας είναι η οριστική λύση σε ό,τι αφορά τον καθορισμό της ΑΟΖ μεταξύ των δύο χωρών.

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Για την Αθήνα το ζήτημα της υπογραφής του συνυποσχετικού με στόχο την παραπομπή της διαφοράς για την ΑΟΖ στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης είναι στα πρώτα θέματα της ατζέντας των συνομιλιών της με την Αλβανία. Η επίλυση της εκκρεμότητας είναι ένα μεγάλο στοίχημα για την ελληνική διπλωματία. Ένα στοίχημα που θα στείλει σαφή μηνύματα και θα επαναβεβαιώσει τη βούληση της Αθήνας να προχωρά σε λύσεις και όχι σε δημιουργία προβλημάτων. Ένα μήνυμα με αποδέκτη και την Άγκυρα, αλλά και τη διεθνή κοινότητα. Που θα καθιστά σαφές ότι στόχος είναι ο σεβασμός του διεθνούς δικαίου και η αποδοχή των συμβιβασμών. Ακόμα και αν το ζήτημα αυτό φτάνει να γίνεται τελικά – όπως υπογραμμίζουν αναλυτές – «το νομικό δέντρο» που κρύβει το «βαλκανικό δάσος».

Η Άγκυρα έχει καταφέρει να αποκτήσει πρόσβαση στα Τίρανα και να επηρεάζει την κυβέρνηση Ράμα. Κάτι που είναι γνωστό τοις πάσι. Βέβαια ο πρωθυπουργός της Αλβανίας ναι μεν έχει γοητευτεί από τον Ερντογάν, αλλά από την άλλη καίγεται και για την Ευρωπαϊκή ολοκλήρωση και να καταφέρει η χώρα του να εισέρθει σε καθεστώς κράτους προς ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Οπότε ο δρόμος προς τις Βρυξέλλες περνάει από την Αθήνα.

Η Τουρκία πιέζει τα Τίρανα να μην οριοθετηθεί μέσω Χάγης η ΑΟΖ με την Ελλάδα, όμως την ίδια ώρα η πίεση προς την Αλβανία δεν έρχεται μόνο από την Ελλάδα, αλλά και από την Ιταλία. Η πρόσφατη συμφωνία Ελλάδας-Ιταλίας για τον καθορισμό ΑΟΖ και θαλάσσιων ζωνών έχει δημιουργήσει επιπλέον πίεση στα Τίρανα που γνωρίζουν πως πλέον κάθε τους κίνηση περνάει από το μικροσκόπιο των Βρυξελλών, ειδικά όταν εμπλέκονται μεγάλες χώρες όπως η Ιταλία. Διότι την ίδια ώρα η Ιταλία επιθυμεί να ολοκληρώσει όλες τις εκκρεμότητες και με άλλες χώρες με τις οποίες μοιράζεται την Αδριατική θάλασσα.

Μακροχρόνιο πρόβλημα

Η Ελλάδα έχει διαφορές όπως είναι γνωστό με την Αλβανία και μετά από τόσα χρόνια συζητήσεων πρότεινε την υπογραφή συνυποσχετικού και προσφυγή στην Χάγη, όπου το Διεθνές Δικαστήριο μέσω του δικαίου της θάλασσας θα δώσει την οριστική λύση. Εάν συμβεί αυτό, τότε λύνεται ένα μακροχρόνιο πρόβλημα, δίνει ένα επιπλέον μπόνους στην Αλβανία στο δρόμο προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, ενώ βολεύει αφάνταστα την Ελλάδα, καθώς κλείνει μία ανοιχτή υπόθεση μετά από δεκαετίες. Και φυσικά μεταφέρει την πίεση στην Τουρκία, η οποία έτσι κι αλλιώς δεν έχει υπογράψει το δίκαιο της θάλασσας. Όμως πλέον δεν θα έχει καμία δικαιολογία ρίχνοντας τις ευθύνες στην Ελλάδα, καθώς μέσω Χάγης θα έχει καταρριφθεί το επιχείρημα της Άγκυρας ότι τα νησιά δεν μπορούν να έχουν ούτε υφαλοκρηπίδα, ούτε ΑΟΖ.

Ήδη το τούρκικο επιχείρημα το έχει καταρρίψει η Αίγυπτος που προχώρησε σε συμφωνία με την Ελλάδα, ενώ στην περίπτωση της πιθανή συμφωνίας με την Αλβανία θα υπάρξει ένα ράπισμα, καθώς θα αναγνωρίζεται η ΑΟΖ και η υφαλοκρηπίδα της Κέρκυρας. Οπότε η Τουρκία θα έχει μόνη με σύμμαχο την Λιβύη, η οποία είναι σαν να μην υπάρχει, καθώς η κυβέρνηση της ότι και να υπογράφει δεν παράγει κανένα νομικό αποτέλεσμα από τη στιγμή που δεν το αναγνωρίζουν οι διεθνείς φορείς.

Οι σχέσεις των δύο

Σε περίπτωση που επέλθει η συμφωνία με την Αλβανία και υπογραφεί το συνυποσχετικό, τότε η Αθήνα εκτιμά πως θα ενδυναμωθούν έτι περαιτέρω οι σχέσεις των δύο χωρών, ξεπερνώντας τα διάφορα εμπόδια που υποδαυλίζει η Άγκυρα, όπως τον μεγαλοϊδεατισμό κάποιων υπερφίαλων Αλβανών σχετικά με την Τσαμουριά. Εδώ θα πρέπει να τονιστεί ότι οι δύο χώρες είναι πολύ μπροστά σε ό,τι αφορά τη συνεργασία της ΕΛ.ΑΣ. με την αντίστοιχη αλβανική αστυνομία. Παρά το γεγονός ότι η Αλβανία δεν είναι στην Ίντερπολ, εν τούτοις έχουμε δει πολλές φορές παράνομοι που βρίσκουν καταφύγιο στην Αλβανία να παραδίδονται από τους γείτονες, όπως έγινε τελευταία με τον βιαστή του Παλαιού Φαλήρου.

Αν η ελληνική διπλωματία θέλει να ποντάρει στον αναβαθμισμένο ρόλο της στα Δυτικά Βαλκάνια, αυτό περνάει σαφώς και μέσα από τις σχέσεις της με την Αλβανία. Χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, με σταθερό φιλοδυτικό προσανατολισμό και με τόσο την ελληνική μειονότητα στην Αλβανία, όσο και την αλβανική κοινότητα στην Ελλάδα να ενισχύουν ακόμα περισσότερο τους ισχυρούς δεσμούς και τα κοινά συμφέροντα των δύο χωρών.

Η επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στα χωριά όπου ζει η ελληνική εθνική μειονότητα στην Αλβανία, ξεκινώντας από τη Χιμάρα και με τον Εντι Ράμα να τον περιμένει στη Δερβιτσάνη. Μια εικόνα που χαρακτηρίστηκε ιδιαίτερα θετική, κυρίως σε επίπεδο συμβολισμών. Τον δικό της συμβολισμό είχε η αναφορά του Πρωθυπουργού και στην ενταξιακή πορεία της Αλβανίας από τη Δερβιτσάνη. Με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να σημειώνει ότι η Αθήνα θα είναι πάντα αρωγός στον δρόμο για την πλήρη ένταξη της Αλβανίας στην Ευρώπη. Και τον Εντι Ράμα να χαρακτηρίζει την ελληνική μειονότητα την αναντικατάστατη γέφυρα της άρρηκτης σύνδεσης μεταξύ των δύο χωρών. Με τον δικό της ιδιαίτερο ρόλο να έχει και η μεγάλη αλβανική κοινότητα που ζει στην Ελλάδα.

Στην πρόοδο των σχέσεων αναφέρθηκε και ο Νίκος Δένδιας στην πρόσφατη επίσκεψή του στα Τίρανα, παρά τις αιχμές που άφησε για την Τουρκία. Καθώς η Αθήνα δείχνει να κατανοεί ότι οι διμερείς σχέσεις και κυρίως η οικονομία και η συνεργασία σε τομείς όπως το περιβάλλον, η καταπολέμηση των πυρκαγιών κ.ά. είναι αυτές που βάζουν τα ουσιαστικά θεμέλια για τη βελτίωση των σχέσεων και την ενδυνάμωση των δεσμών.