Σχέδιο για απεξάρτηση κρατουμένων μέσα στις φυλακές

Ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για την απεξάρτηση κρατουμένων στις φυλακές όλης της χώρας προωθεί στη Βουλή το υπουργείο Δικαιοσύνης. Πρόκειται ουσιαστικά για την επανεργοποίηση διατάξεων οι οποίες έχουν ρυθμιστεί από το 2013.

Ρεπορτάζ: Πωλίνα Βασιλοπούλου

Το υπουργείο Δικαιοσύνης με την προώθηση των νέων διατάξεων επιχειρεί να θέσει σε λειτουργία την ανενεργή νομοθεσία του 2013 με στόχο να λειτουργήσει σε κάθε φυλακή θεραπευτικό πρόγραμμα διάγνωσης της εξάρτησης, σωματικής αποτοξίνωσης και ψυχικής απεξάρτησης.

Με βάση το νέο πλαίσιο, οι εγκεκριμένοι από τον νόμο φορείς, το ΚΕΘΕΑ, ο ΟΚΑΝΑ, το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αθηνών, το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης και το Κέντρο Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένων Ελεώνα Θηβών (ΚΑΤΚΕΘ), θα μπορούν να λειτουργούν θεραπευτικά προγράμματα, τα οποία θα παρέχουν διάγνωση και σωματική αποτοξίνωση στον τοξικοεξαρτημένο κρατούμενο, αλλά θα του δίνουν επιπλέον τη δυνατότητα να προχωρήσει και στη φάση της ψυχικής απεξάρτησης.

Αντιδράσεις…
Αυτό, ωστόσο, που ήδη έχει προκαλέσει αντιδράσεις από νομικούς και δικαστικούς κύκλους είναι το γεγονός πως προωθείται και διάταξη σύμφωνα με την οποία όσοι έχουν ολοκληρώσει την απεξάρτησή τους θα αποφυλακίζονται έχοντας εκτίσει μόλις το ένα έκτο (1/6) της ποινής τους.

Όπως επισημαίνουν νομικοί κύκλοι σε αυτήν την περίπτωση ένας κρατούμενος ο οποίος έχει καταδικαστεί σε ποινή κάθειρξης 12 ετών θα αποφυλακίζεται στα δύο χρόνια. «Από τη μία είναι σωστό να επιβραβεύεται ένας κρατούμενος που καταφέρνει να αποτοξινωθεί, ωστόσο αυτό δεν σημαίνει ότι παράλληλα θα έχει και σωφρονιστεί», επισημαίνουν νομικοί κύκλοι, οι οποίοι διατυπώνουν τις επιφυλάξεις τους για την επίμαχη διάταξη.

Σύμφωνα με το υπουργείο Δικαιοσύνης, το σχέδιο αναμένεται να διευκολύνει την πρόσβαση του κάθε εξαρτημένου κρατουμένου στη θεραπεία, υποβοηθώντας τον παράλληλα να ζήσει μια ζωή χωρίς έγκλημα και χωρίς ουσίες. Με τον τρόπο αυτό υπηρετείται μια ορθολογικά οργανωμένη αντεγκληματική πολιτική προσανατολισμένη στον στόχο της κοινωνικής επανένταξης.

1.177 οι τοξικοεξαρτημένοι κρατούμενοι
Σήμερα στις ελληνικές φυλακές κρατούνται 1.177 άτομα που έχουν διαγνωσθεί με ιατρική γνωμάτευση ή δικαστική απόφαση ως τοξικοεξαρτημένοι, ενώ ο αριθμός των κρατουμένων με βάση τον νόμο περί των ναρκωτικών είναι 2049. Συνολικά, στις 33 ελληνικές φυλακές διαβιούν σήμερα 9.896 κρατούμενοι συνολικά (στοιχεία της 16 Ιουνίου 2016).Ειδικότερα στα προγράμματα απεξάρτησης στις αρχές του 2016 συμμετείχαν:

# 653 τοξικοεξαρτημένοι στα λειτουργούντα συμβουλευτικά προγράμματα του ΚΕΘΕΑ μέσα στις φυλακές.
# 111 στα λειτουργούντα θεραπευτικά προγράμματα του ΚΕΘΕΑ.
# 100 στα προγράμματα υποκατάστασης του ΟΚΑΝΑ.
# 98 στα προγράμματα Θεραπείας και Συμβουλευτικής του «18 ΑΝΩ».
# 36 στο πρόγραμμα απεξάρτησης του Κέντρου Απεξάρτησης Τοξικομανών Κρατουμένων Ελεώνα Θηβών (ΚΑΤΚΕΘ).
# 10 στους Ναρκομανείς Ανώνυμους.

«Ντεμπούτο» με ΠΡΟΜΗΘΕΑ
Τα τελευταία χρόνια ακόμα και χωρίς την ύπαρξη του απαραίτητου νομικού «οπλοστασίου» στις φυλακές το ΚΕΘΕΑ λειτουργεί τρεις θεραπευτικές κοινότητες (Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού, Δικαστικές Φυλακές Κορυδαλλού για άνδρες και Γυναικείες Φυλακές Ελεώνα Θηβών), οι οποίες προσφέρουν σημαντικό έργο.

Οι κοινότητες λειτουργούν σε ειδικούς, παραχωρημένους χώρους, με ημερήσιο πρόγραμμα που περιλαμβάνει θεραπεία, εκπαίδευση, κατάρτιση, καθώς και ομάδες εργασίας. Η συνέχεια της θεραπείας μετά την αποφυλάκιση εξασφαλίζεται στη Θεραπευτική Κοινότητα του KEΘEA ΕΝ ΔΡΑΣΕΙ στο Κέντρο Υποδοχής και Επανένταξης στην Αθήνα. Επιπλέον, πριν από μερικούς μήνες (Νοέμβριος του 2015) ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας εγκαινίασε τη Θεραπευτική Κοινότητα ΚΕΘΕΑ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ, στο Κατάστημα Κράτησης Θεσσαλονίκης στα Διαβατά.

Πρόκειται για την πρώτη μονάδα απεξάρτησης σε ελληνικές φυλακές, η οποία θα στεγάζεται σε αυτόνομη πτέρυγα σωφρονιστικού καταστήματος, δίνοντας στα μέλη της τη δυνατότητα να ακολουθούν το πρόγραμμά της σε καθημερινή 24ωρη βάση, χωρίς να επιστρέφουν στα κελιά με τους υπόλοιπους κρατουμένους, κάτι πάρα πολύ σημαντικό προκειμένου να επιτύχει η προσπάθειά τους χωρίς να έχουν… πειρασμούς και επιρροές.

Η διώροφη πτέρυγα που τη φιλοξενεί έχει διαμορφωθεί κατάλληλα από το ΚΕΘΕΑ και διαθέτει στο ισόγειο μαγειρεία, τραπεζαρία, αίθουσες συναντήσεων και αυτόνομο χώρο προαυλισμού και άθλησης, ενώ στον πρώτο όροφο έχουν διαμορφωθεί κελιά τριών ατόμων. Την ευθύνη για την καθαριότητα του χώρου και την προετοιμασία των γευμάτων έχουν οι ίδιοι οι κρατούμενοι. Η Θεραπευτική Κοινότητα ΚΕΘΕΑ ΠΡΟΜΗΘΕΑΣ μπορεί να φιλοξενεί μέχρι 84 άτομα, γεγονός που την καθιστά και το μεγαλύτερο πρόγραμμα απεξάρτησης διαμονής σε όλη τη χώρα.