Συμφωνία Βρετανίας με ΕΕ – Τι προβλέπει για εμπόριο, άμυνα, ενέργεια και αλιεία

Η ανατροπή της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων από τον πρόεδρο των ΗΠΑ Donald Trump αποτέλεσε την αφορμή για μια σημαντική συμφωνία της Βρετανίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία επαναφέρει αμυντικούς και εμπορικούς δεσμούς για πρώτη φορά μετά το «διαζύγιο» του Brexit.

Σχεδόν εννέα χρόνια αφότου η πλειοψηφία των Βρετανών αποφάσισε υπέρ της αποχώρησης από την Ένωση και πέντε χρόνια μετά την έξοδο της Βρετανίας, οι δύο πλευρές συμφώνησαν σε νέα εποχή συνεργασίας, υποσχόμενες μεταξύ άλλων να συνδέσουν τις αγορές διοξειδίου του άνθρακα για να αποφύγουν τους δασμούς και να επανακαθορίσουν τις σχέσεις τους μετά το Brexit. Παράλληλα, συμφώνησαν να διευκολυνθεί η πρόσβαση των βρετανικών τροφίμων και των επισκεπτών στην ΕΕ και υπέγραψαν μια αμφιλεγόμενη νέα αλιευτική συμφωνία.

Οι δασμοί του Trump ανάγκασαν τις κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο να επανεξετάσουν τους δεσμούς σε θέματα εμπορίου, άμυνας και ασφάλειας, φέρνοντας τον Βρετανό πρωθυπουργό Keir Starmer πιο κοντά στον Γάλλο Emmanuel Macron και άλλους Ευρωπαίους ηγέτες.

Ο βρετανός πρωθυπουργός Starmer, ο οποίος υποστήριξε την παραμονή στην ΕΕ στο δημοψήφισμα για το Brexit, χαιρέτισε σήμερα μια «νέα στρατηγική σύμπραξη» με την Ευρωπαϊκή Ένωση και μια «νέα εποχή» στις σχέσεις με τον ευρωπαϊκό συνασπισμό, με την ευκαιρία της συνόδου κορυφής ΕΕ-Βρετανίας που διεξάγεται στο Λονδίνο.

«Συνάπτουμε μια νέα στρατηγική σύμπραξη προσαρμοσμένη στην εποχή μας, η οποία θα φέρει πραγματικά και απτά πλεονεκτήματα σε ό,τι αφορά την ασφάλεια, την παράτυπη μετανάστευση, τις τιμές της ενέργειας, τον αγροδιατροφικό τομέα, το εμπόριο και άλλα», δήλωσε ο Starmer υποδεχόμενος τους προέδρους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ursula von der Leyen και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Antonio Costa.

Η κυβέρνηση δήλωσε ότι η συμφωνία με τον μεγαλύτερο εμπορικό εταίρο της θα μειώσει τη γραφειοκρατία για τους παραγωγούς τροφίμων και γεωργικών προϊόντων, καθιστώντας τα τρόφιμα φθηνότερα, θα βελτιώσει την ενεργειακή ασφάλεια και θα προσθέσει σχεδόν 9 δισεκατομμύρια λίρες στην οικονομία μέχρι το 2040.

Πρόκειται για την τρίτη συμφωνία που συνάπτει η Βρετανία αυτόν τον μήνα, μετά τις συμφωνίες με την Ινδία και τις ΗΠΑ, και ενώ είναι απίθανο να οδηγήσει σε ουσιαστική οικονομική ώθηση άμεσα, θα μπορούσε να αναπτερώσει το επιχειρηματικό κλίμα, προσελκύοντας επενδύσεις που χρειάζονται πολύ.

«Ήρθε η ώρα να κοιτάξουμε μπροστά», είπε ο Starmer σε δήλωσή του. «Να ξεφύγουμε από τις παρωχημένες συζητήσεις και τις πολιτικές μάχες για να βρούμε κοινές, πρακτικές λύσεις που θα αποφέρουν το καλύτερο για τον βρετανικό λαό. Είμαστε έτοιμοι να συνεργαστούμε με τους εταίρους, αν αυτό σημαίνει ότι μπορούμε να βελτιώσουμε τη ζωή των ανθρώπων εδώ στην πατρίδα», πρόσθεσε.
Τι προβλέπει η συμφωνία

Στο επίκεντρο της επανέναρξης των σχέσεων των δύο πλευρών, βρίσκεται ένα σύμφωνο άμυνας και ασφάλειας που θα επιτρέψει στη Βρετανία να συμμετέχει σε κάθε κοινή προμήθεια και θα ανοίξει το δρόμο για τις βρετανικές εταιρείες, όπως η BAE, η Rolls-Royce και η Babcock, να συμμετάσχουν σε ένα πρόγραμμα επανεξοπλισμού της Ευρώπης ύψους 150 δισεκατομμυρίων ευρώ.

Όσον αφορά την αλιεία, τα σκάφη της Βρετανίας και της ΕΕ θα έχουν πρόσβαση στα ύδατα της άλλης χώρας για 12 χρόνια – αφαιρώντας ένα από τα ισχυρότερα πλεονεκτήματα του Ηνωμένου Βασιλείου- με αντάλλαγμα τη μόνιμη μείωση της γραφειοκρατίας και των συνοριακών ελέγχων που εμπόδιζαν τους μικρούς παραγωγούς τροφίμων να εξάγουν στην Ευρώπη.

Σε αντάλλαγμα, η Βρετανία συμφώνησε ένα πλαίσιο περιορισμένου προγράμματος κινητικότητας των νέων, με τις λεπτομέρειες να καθορίζονται στο μέλλον, και συζητά τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών Erasmus+.

Μεταξύ των βασικών σημείων της συμφωνίας βρίσκεται η νέα συμφωνία SPS (υγειονομικών και φυτοϋγειονομικών μέτρων), η οποία, μειώνοντας τη γραφειοκρατία στα σύνορα, απλοποιεί τη διακίνηση τροφίμων και ποτών. Η αποκατάσταση της ομαλής ροής αγαθών, κυρίως μεταξύ Βρετανίας και Βόρειας Ιρλανδίας, εκτιμάται ότι θα οδηγήσει σε χαμηλότερες τιμές και μεγαλύτερη ποικιλία στα ράφια των σούπερ μάρκετ.

Παράλληλα, η συμφωνία επιτρέπει την εξαγωγή προϊόντων όπως μπιφτέκια και λουκάνικα προς την ΕΕ. Πρόκειται για προϊόντα που είχαν σταματήσει να εξάγονται μετά το Brexit, προκαλώντας σοβαρές απώλειες στην εν λόγω βιομηχανία.

Ακόμη ένα κρίσιμο στοιχείο της συμφωνίας αφορά τη σύνδεση των Συστημάτων Εμπορίας Εκπομπών Ρύπων των δύο πλευρών. Η ρύθμιση αναμένεται να ενισχύσει την ενεργειακή ασφάλεια της Βρετανίας και να προστατεύσει τις επιχειρήσεις από τον επικείμενο «φόρο άνθρακα» της Ε.Ε., ο οποίος, χωρίς συμφωνία, θα κόστιζε στις βρετανικές επιχειρήσεις 800 εκατ. στερλίνες κάθε χρόνο.

Ειδική μέριμνα δόθηκε και στον τομέα της χαλυβουργίας, με προσαρμοσμένο καθεστώς που προστατεύει τις εξαγωγές από νέους δασμούς της Ε.Ε. Ετσι η Βρετανία, σύμφωνα πάντα με την ανακοίνωση της Ντάνουνιγκ Στριτ, θα εξοικονομήσει ετησίως στο κλάδο 25 εκατομμύρια στερλίνες.

Η συμφωνία προκάλεσε την αντίδραση του υπέρμαχου του Brexit, Nigel Farage, και του αντιπολιτευόμενου Συντηρητικού Κόμματος, το οποίο ήταν στην εξουσία όταν η Βρετανία αποχώρησε από το μπλοκ και διαπραγματεύτηκε για χρόνια την αρχική συμφωνία διαζυγίου.