ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ – Δημήτρης Τσιάμης: «Ίσως ο μύθος δικαιώνεται μόνο μέσα από την τέχνη»

«In A Gadda Da Vida» – «Επτά Ημέρες Δημιουργίας»: Μια παράσταση διαφορετική, καθώς ενώνει διάφορες μορφές τέχνης –συγγραφή, σκηνοθεσία, χορό, μουσική– σε μια πανδαισία εννοιών που ξεκινούν από τον αρχέγονο μύθο για να φθάσουν στο σήμερα και στο πώς η ανθρωπότητα αντιλαμβάνεται τη δημιουργία σε κάθε της έκφανση. Απευθύνθηκα στον σκηνοθέτη της παράστασης, Δημήτρη Τσιάμη, έναν πολυτάλαντο, ευγενή και σπουδαίο άνθρωπο της τέχνης, σε μια προσπάθεια να εκμαιεύσω απαντήσεις εκ μέρους του για τη σημασία της δημιουργίας μέσω της τέχνης. Τελειώνοντας τη συνέντευξη μαζί του, είχα την αίσθηση πως άκουγα τον Μιχαήλ Άγγελο να λέει: «Είδα τον άγγελο μέσα στο μάρμαρο και το σμίλεψα μέχρι που τον απελευθέρωσα»…

Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου

⇒ Κύριε Τσιάμη, πώς ήρθε η έμπνευση για μια παράσταση που ταξιδεύει από τον αρχέγονο μύθο στις μέρες μας;

«Πιστεύω πως στις μέρες μας παρατηρούμε μια απίστευτη συντηρητικοποίηση του θεάτρου. Από την άλλη μεριά επίσης βλέπουμε πως και η έννοια της έρευνας στο θέατρο σήμερα ταυτίζεται κυρίως με αναμασημένες προκλήσεις που υποτίθεται εκφράζουν την απελπισία των ανθρώπων. Ειδικά στις μέρες μας λοιπόν έχει νόημα να επανεξετάσουμε τις δυνατότητες του θεάτρου και να δούμε πώς αυτό μπορεί να ανταποκριθεί έστω και στοιχειωδώς στην ανάπτυξη της συνειδητότητας του ανθρώπου, όπως την παρατηρούμε και μέσα από την επιστήμη και τη φιλοσοφία. Ένα θέατρο για παράδειγμα που να μπορεί να μας συνδέσει με τον μυθικό χρόνο και ταυτόχρονα να διευρύνει το πλαίσιο μέσα στο οποίο αντιλαμβανόμαστε τους εαυτούς μας και τις δημιουργικές μας δυνατότητες ήταν για μένα ένα σημαντικό ζητούμενο μέσα από αυτή την παράσταση. Ο συγκεκριμένος μύθος αποδείχτηκε ένα εξαιρετικό όχημα για αυτό το ταξίδι».

 ⇒ Με ποιες παραμέτρους χτίσατε την όλη παράσταση, συνδυάζοντας λέξεις, μουσική, χορό;

«Η παράσταση “In A Gadda Da Vida – Επτά Ημέρες Δημιουργίας” είναι μια κατεξοχήν –και θέλω να πιστεύω ουσιαστική– συνδυαστική παράσταση. Θέατρο, χορός, video design, μουσική και λόγος συνθέτουν ένα σύγχρονο τελετουργικό δρώμενο. Όλα τα διαφορετικά μέσα που χρησιμοποιούμε έχουν έναν κοινό στόχο: την αισθητική και πνευματική εμπειρία των συμμετεχόντων και των θεατών».

⇒ Ένας ανυπέρβλητος συνδυασμός από Μούσες… Πόσο βοηθάει στο να γίνει πιο κατανοητή η έννοια της δημιουργικότητας μέσα από μια εκλεπτυσμένη παράσταση, ειδικά στους νέους ανθρώπους;

«Αυτό συμβαίνει κυρίως μέσω της συναίσθησης και λιγότερο μέσω της λογικής πρόσληψης, και αυτή η λειτουργία είναι ευτυχώς ακόμα πολύ ανεπτυγμένη στους νέους ανθρώπους. Δεν χρειάζονται διδακτισμό και πολλές επεξηγήσεις για να αισθανθούν. Η ορμή της δημιουργικότητας ενεργοποιείται και απελευθερώνεται μέσα από το βίωμα και τα ερεθίσματα που μπορεί κανείς να πάρει από αυτή την παράσταση».

⇒ Οι Καλές –επονομαζόμενες– Τέχνες συμβάλλουν στη δημιουργία και με ποιον τρόπο;

«Σε πολλές περιπτώσεις κάποια καλλιτεχνικά έργα λειτουργούν ακόμα και ως τελετουργίες μετάβασης στις ζωές των ανθρώπων. Η ποίηση, σε όλες της τις εκφράσεις, συμβάλλει στη διαμόρφωση και στην εξέλιξη του ανθρώπου κυρίως μέσα από αυτό που φανερώνει».

⇒ Για να θυμηθούμε τον Θαλή τον Μιλήσιο, «κάλλιστον κόσμος, ποίημα γαρ θεού», θέλω να σας ρωτήσω κατά πόσον ο άνθρωπος έχει τη δυνατότητα επίσης να δημιουργήσει κομμάτι έστω του κάλλιστου αυτού κόσμου;

«Μπροστά στο θαύμα και στο ασύλληπτο της δημιουργίας, ό,τι και να δημιουργήσει ο άνθρωπος πιθανά να μας φαίνεται και να είναι απολύτως ασήμαντο. Η ανθρώπινη δημιουργικότητα όμως, όταν μας επανασυνδέει με το θαύμα και καταφέρνει να καταστήσει εφικτή, έστω και στιγμιαία, την ενότητα του ανθρώπου με τον ασύλληπτου μεγέθους και ομορφιάς κόσμο, τότε η αξία της είναι ανεκτίμητη και το καλλιτεχνικό έργο γίνεται η κλίμακα μέσα από την οποία αντιλαμβανόμαστε τον κόσμο».

⇒ Η δημιουργία είναι διαχρονική και ποιες είναι οι συνισταμένες της; Και εν τέλει, τι εννοούμε με τη λέξη «δημιουργία»;

«Η δημιουργία συμβαίνει διαρκώς γύρω μας, μέσα μας, παντού και πάντα και προφανώς αυτό που αντιλαμβανόμαστε από τους νόμους και τις συνισταμένες της είναι ελάχιστο. Μέσα από τον μύθο της κοσμογονίας καταλαβαίνουμε τη δημιουργία ως πνεύμα που γίνεται ύλη, ως διαρκή αλλαγή, μετουσίωση και αναγέννηση».

⇒ Θεωρείτε ότι η θρησκεία είναι ταμπού, με δεδομένες τις ιστορικές και επιστημονικές αναθεωρήσεις των αρχέγονων μύθων;

«Όταν οι θρησκείες αντιμετωπίζουν τον μύθο ως αντικειμενικό ή ιστορικό γεγονός, ο σύγχρονος  άνθρωπος αποξενώνεται από αυτόν. Το ίδιο συμβαίνει και όταν η επιστήμη απαξιώνει τους μύθους, απαντώντας στους ισχυρισμούς της ιστορικής τους ακρίβειας, αγνοώντας όμως τη λειτουργική τους διάσταση και την αποτελεσματικότητά τους. Ίσως τελικά ο μύθος να δικαιώνεται μόνο μέσα από την τέχνη».

⇒ Το κοινό στο οποίο απευθύνεστε έχει συγκεκριμένα χαρακτηριστικά;

«Απευθυνόμαστε σε όλους όσοι έχουν την προσδοκία μιας ποιητικής εμπειρίας παρακολουθώντας μια θεατρική παράσταση». 

⇒ Πιστεύετε ότι ο θεατής θα ενστερνισθεί μέσω της παράστασης τα μηνύματα που στέλνετε;

«Ένας από τους στόχους αυτής της παράστασης είναι να μην υποτιμηθεί καθόλου η αντίληψη και η συναίσθηση του θεατή, αντίθετα να διευρυνθούν. Πιστεύω πως μόνο με αυτή την αντιμετώπιση εξελίσσεται και ο θεατής και το ίδιο το Θέατρο. Ο θεατής καλείται να συμμετάσχει σε αυτή την παράσταση όπως συμμετέχει σε ένα μυστήριο. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, στο μυστήριο της Δημιουργίας».

Οι «Eπτά ημέρες της δημιουργίας του κόσμου και του ανθρώπου» είναι ένα έργο που συνεχίζει τις παραστάσεις του μέχρι τις 10 Ιουνίου στο Bios.Basement (Πειραιώς 84, Αθήνα, τηλ.: 210-3425335). O πιο γνωστός κοσμογονικός μύθος μεταφέρεται για πρώτη φορά στο θέατρο σε μία σκηνική σύνθεση που παρουσιάζει τα επτά στάδια της δημιουργίας του κόσμου σε αντιστοιχία με τα στάδια δημιουργίας ενός καλλιτεχνικού έργου. Μύθος και πραγματικότητα συνδιαμορφώνονται μέσα σε ένα σύγχρονο τελετουργικό δρώμενο που αφηγείται την πορεία αναγέννησης του ανθρώπου, από το χάος στην δημιουργικότητα και από την ένωση στην ουτοπία.

Ο σκηνοθέτης Δημήτρης Τσιάμης και η χορογράφος Ελένη Χατζηγεωργίου συνδυάζουν μεθόδους και πρακτικές από το θέατρο και τον χορό και μαζί με την video designer Ερατώ Τζαβάρα και τους συνεργάτες τους διαμορφώνουν ένα περιβάλλον που μας συνδέει με τον μυθικό χρόνο και ταυτόχρονα μας εισάγει σε ένα χώρο όπου φανερώνονται οι πολλαπλές διαστάσεις του φαινομένου της ανθρώπινης δημιουργικότητας.

Η παράσταση επιχορηγείται από το υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού.

Σκηνοθεσία-Κείμενο: Δημήτρης Τσιάμης

Χορογραφία: Ελένη Χατζηγεωργίου

Video Design: Ερατώ Τζαβάρα

Μουσική: Βασίλης Τζαβάρας

Βοηθός σκηνοθέτη-δραματολόγος: Δημήτρης Μπαμπίλης

Σκηνικά-κοστούμια: Δάφνη Αηδόνη

Φωτισμοί: Εβίνα Βασιλακοπούλου

Video trailer: Γιώργος Αποστολόπουλος

Φωτογραφίες: Νίκος Τσάπογλου

Δημόσιες σχέσεις & επικοινωνία: Κωνσταντίνος Πλατής

Ερμηνεύουν: Ελένη Χατζηγεωργίου, Δημήτρης Τσιάμης