ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ – ΣΟΦΙΑ ΚΑΨΟΥΡΟΥ: «Πιστή στην ποίηση, άπιστη στον ρεαλισμό»

Με αφορμή την παράσταση «Η Σέξτον και τα Κογιότ», που για δεύτερη σεζόν ανεβαίνει στον Πολυχώρο Vault, η νεαρή δημιουργός της μίλησε στην «Α» για το σημαντικό έργο της

«Ψυχής νοσούσης εστί φάρμακον λόγος», διακήρυσσε ο Μένανδρος, τον 4ο π.Χ. αιώνα. Ίσως αυτό ήταν που γνώριζε ο γιατρός τής Αν Σέξτον, Martin Orne, όταν την παρακινούσε απέναντι από την κατάθλιψή της να βάλει την ποίηση. Πράγματι, η Αν Σέξτον έγινε μια από τις σπουδαιότερες ποιήτριες της εποχής της, της αποδόθηκε μάλιστα και το βραβείο Πούλιτζερ, αλλά παρ’ όλα αυτά τίποτε δεν στάθηκε ικανό να την εμποδίσει από το προδιαγεγραμμένο τέλος της: την αυτοκτονία, σε ηλικία μόλις 46 ετών.

Με το έργο και τη φυσιογνωμία της θρυλικής Αν Σέξτον δεν δίστασε να καταπιαστεί η Σοφία Καψούρου, μια νέα ηθοποιός, σκηνοθέτις και συγγραφέας. Ήδη στον Πολυχώρο Vault για δεύτερη σεζόν παίζεται το έργο της «Η Σέξτον και τα Κογιότ». Και δεν ήταν δυνατόν να μην της ζητήσουμε μια συνέντευξη, στην οποία με την ευγένεια που τη διακρίνει δέχθηκε να μας μιλήσει για όλα αυτά που την οδήγησαν και σε αυτή την επιτυχημένη τελικά προσπάθεια, για την οποία είπε χαρακτηριστικά: «Στη Σέξτον βρήκα τη μητέρα μου, βρήκα εμένα έφηβη, βρήκα την ήπειρο της πατάτας και της ποίησης… Κι όλα αυτά με αφορμή τον στίχο “Μερικές γυναίκες παντρεύονται σπίτια”».

 Ιχνηλατώντας… με την Καίτη Νικολοπούλου

 Από το μέχρι τώρα έργο σας, σωστά αντιλαμβάνομαι ότι σας ελκύουν οι προκλήσεις;

«Όλες οι απαντήσεις βρίσκονται στις θετικές επιστήμες. Στη φυσική ως έργο ορίζεται το γινόμενο της δύναμης επί τη μετατόπιση. Αν δεν κλωτσήσω τα σπλάχνα μου, δεν θα πάω ούτε ένα εκατοστό μακρύτερα. Και οι αποστάσεις μετριούνται σε αίμα».

 Σας θυμάμαι στις «Ερωμένες στον Καμβά», ένα δύσκολο έργο που σημείωσε τεράστια επιτυχία. Ποια είναι η γεύση που σας άφησε και ως συγγραφέας αλλά και ως ηθοποιός;

«Η γιαγιά μου η Κική έφτιαχνε μια υπέροχη τούρτα, την έλεγε “Σαρλότ”. Ζούσα για τρεις ημέρες τον χρόνο, εκείνες τις τρεις ημέρες που η “Σαρλότ” θα είχε την τιμητική της. Στη γιορτή μου, τα γενέθλιά μου και τη δεύτερη μέρα των Χριστουγέννων, στην επέτειο των γονιών μου. Όταν η γιαγιά μου πέταξε για τους ουρανούς, πέταξε και η συνταγή μαζί της. Εξαφανίστηκε. Δεν ξέρω να σας πω τη συνταγή, αλλά ξέρω να σας πω τη γεύση. Ήταν η γεύση της αθωότητας. Ελαφριά όπως τα σύννεφα, γλυκιά όπως τα όνειρα, χορταστική όπως η πείνα. Αυτή τη γεύση μού άφησαν οι “Ερωμένες στον Καμβά”. Του σαβαγιάρ που έγινε αφρός, ο αφρός της πρώτης μεγάλης βουτιάς».

ΤΟ ΘΕΑΤΡΙΚΟ ΕΡΓΟ «Η ΣΕΞΤΟΝ ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΓΙΟΤ» ΚΥΚΛΟΦΟΡΕΙ ΣΕ ΒΙΒΛΙΟ ΑΠΟ ΤΙΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΣΟΚΟΛΗ

 Και ακολουθεί η παράσταση του έργου σας «Σούμαν», για την οποία συνεργάζεστε με το Εθνικό Θέατρο. Ποιες διαφορές εντοπίσατε σε αυτόν τον σπουδαίο χώρο σε σχέση με τις ελεύθερες θεατρικές σκηνές;

«Ο σεβασμός προς τον καλλιτέχνη στο Εθνικό Θέατρο είναι αδιαπραγμάτευτος. Όλοι οι εργαζόμενοι του Εθνικού Θεάτρου, σε όλα τα τμήματα της πυραμίδας, έχουν την έγνοια του δημιουργού. Να είναι εκείνος ευχαριστημένος, να μην πληγωθεί το έργο του, η έμπνευσή του, το όνειρό του. Όσο πιο νέος είναι ο δημιουργός, τόσο πιο πολύ ανοίγουν τις φτερούγες τους. Στο Εθνικό Θέατρο νιώθω προστατευμένη. Δουλεύω σε φιλόξενο και ζεστό περιβάλλον. Και μην ξεχνάμε αυτό που έχει ξεχαστεί στην Τέχνη. Την αμοιβή. Στο Εθνικό Θέατρο αμείβομαι. Ξέρω ότι θα πάρω τα λεφτά μου και θα τα πάρω. Τίποτα δεν θα χαθεί στον δρόμο, ο λόγος είναι συμβόλαιο και το συμβόλαιο έχει λόγο, τον πρώτο και τον τελευταίο. Στο Εθνικό Θέατρο υπάρχει και η θέληση και η δυνατότητα. Στο ελεύθερο θέατρο μπορεί να υπάρχει η θέληση, αλλά να λείπει η δυνατότητα».

 Και τώρα ερχόμαστε στο τρίτο έργο σας, «Η Σέξτον και τα Κογιότ». Πώς σας ήρθε η έμπνευση να ασχοληθείτε με την Αν Σέξτον, μια από τις σημαντικότερες Αμερικανίδες ποιήτριες, αλλά τόσο μα τόσο καταπονημένη;

«Στη Σέξτον βρήκα τη μητέρα μου, βρήκα εμένα έφηβη, βρήκα την ήπειρο της πατάτας και της ποίησης… Κι όλα αυτά με αφορμή τον στίχο “Μερικές γυναίκες παντρεύονται σπίτια”».

 Στην ινδιάνικη παράδοση, τα κογιότ έχουν σημαντικό ρόλο, καθώς δημιούργησαν τον Γαλαξία. Και με εντυπωσίασε η σύνδεσή τους με τη ζωή της Σέξτον. Θα μας ερμηνεύσετε αυτήν τη σύνδεση, σύμφωνα με τη δική σας οπτική;

«Χαίρομαι πολύ για τον παραλληλισμό που κάνετε με τα Κογιότ. Για τους Ινδιάνους είναι πανέξυπνο ζώο, ιερό, ουρλιάζει από μοναξιά, “το δέρμα του έχει το χρώμα του ήλιου, όταν εκείνος ρίχνει αμείλικτα τις αχτίδες του, μέρα μεσημέρι”. Στο μεσημέρι της χάθηκε η Σέξτον, στην ακμή της. Κογιότ ήταν οι άνθρωποί της, “όλοι οι ακριβοί μου”, όπως θα γράψει. Καθένας μας είναι Κογιότ για τους άλλους και οι άλλοι είναι Κογιότ για τον καθένα μας. Όχι γιατί το θέλουμε, αλλά γιατί έτσι είναι ο άνθρωπος. Ζώο. Άγριο, θηλαστικό, σαρκοβόρο, αγελαίο, με βλέμμα στα αστέρια».

 Τι γνώσεις πρέπει να έχει ένας συγγραφέας για ν’ ασχοληθεί με τη ζωή ενός σημαντικού ανθρώπου των γραμμάτων, ο οποίος όμως φτάνει στο σημείο της αυτοκτονίας λόγω της κατάθλιψης από την οποία υπέφερε, και που λόγω ακριβώς αυτής της κατάθλιψης γίνεται η σημαντικότερη ποιήτρια της εποχής της;

«Τη γνώση του πόνου. Την άγνοια της ευτυχίας».

«ΑΝ ΔΕΝ ΚΛΩΤΣΗΣΩ ΤΑ ΣΠΛΑΧΝΑ ΜΟΥ, ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΩ ΟΥΤΕ ΕΝΑ ΕΚΑΤΟΣΤΟ ΜΑΚΡΥΤΕΡΑ. ΚΑΙ ΟΙ ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ ΜΕΤΡΙΟΥΝΤΑΙ ΣΕ ΑΙΜΑ»

 Θεωρείτε το έργο «Η Σέξτον και τα Κογιότ» καθαρά γυναικεία υπόθεση;

«Ένας φίλος μού έχει πει “Σοφία, μιλάς σαν άντρας, αλλά σιωπάς σαν γυναίκα”. Η Σέξτον και τα Κογιότ είναι η ζωή. Και η ζωή δεν είναι γυναικεία υπόθεση. Ούτε αντρική. Είναι ανθρώπινη υπόθεση».

 Θα ήταν χρήσιμο για τον ανδρικό πληθυσμό να γνωρίζει το σκεπτικό τής Αν Σέξτον;

«Αναμφισβήτητα. Θα ήταν χρήσιμο για έναν άνδρα να κολυμπήσει στους λαβύρινθους της Σέξτον. Γιατί; Μα, για να κάνει καλύτερο έρωτα! Στη γυναίκα του, στον πόθο του, στον φόβο του, στον εαυτό του. Το σκεπτικό τής Αν Σέξτον δεν είναι παρά ένα μακροσκελές, ισοσκελές “αγάπα με”».

 Σε αυτή την παράσταση, εκτός από συγγραφέας, αναλάβατε και τη σκηνοθεσία, ενώ παίρνετε μέρος και ως ηθοποιός. Πόσο δύσκολη ή εύκολη είναι αυτή η πολυπραγμοσύνη;

«Όταν πέφτω στη θάλασσα, δεν βρέχω πρώτα τα χέρια, μετά την κοιλιά, μετά το στήθος. Πέφτω με τη μία. Όπως πέφτουν τα παιδιά. Ολόκληρη. Επικίνδυνο, λένε οι γιατροί. Αναπόφευκτο, λένε οι τρελοί. Σε αυτό το σάλτο είχα συνακροβάτες τον Δημήτρη Καρατζιά και τον Μάνο Αντωνιάδη, τους εμπνευστές του Vault. Με εμπιστεύτηκαν και μου έδωσαν χώρο, φωνή, πλήρη ελευθερία».

 Και οι εκπλήξεις δεν σταματούν εδώ, καθώς σας βρίσκουμε ξανά στο Εθνικό Θέατρο, στη διεθνή συμπαραγωγή με το Εθνικό Θέατρο της Κίνας «Ο Ορφανός Τζάο» του Ζι Ζουν Ζιανγκ, έχοντας αναλάβει την επιμέλεια μετάφρασης του έργου στα ελληνικά. Μιλήστε μας λίγο γι’ αυτήν τη μοναδική εμπειρία…

«Ένα υπέροχο έργο, με έναν σπουδαίο σκηνοθέτη –τον αντιπρόεδρο του Εθνικού Θεάτρου της Κίνας, τον Δρ. Wang Xiaoying– με έναν ταλαντούχο θίασο και με εξαιρετικούς συνεργάτες. Δούλεψα τη μετάφραση, προσπαθώντας να αναδειχθεί η ποίηση του κειμένου, η φιλοσοφία του, η κινεζική κουλτούρα και οι πανανθρώπινες αξίες. Σκάλισα, φύτεψα, πότισα τον λόγο του “Ορφανού Τζάο”, ώστε ο λόγος να μας αφορά, να αποκτήσει πνοή, να συνδυάζει την καθημερινότητα και την εξαίρεση».

 Καθώς είστε πολυγραφότατη, μα με την επιλογή των θεμάτων που καταπιάνεστε για το θεατρικό σανίδι να είναι πραγματικά μια όαση για τον θεατή –και τον αναγνώστη, αφού τα έργα σας τα εκδίδετε σε βιβλία–, να τολμήσω να σας ρωτήσω τι μας ετοιμάζετε για τη συνέχεια; Έχετε κάτι στο μυαλό σας;

«Σας ευχαριστώ πολύ για τα καλά σας λόγια. Εδώ να σημειώσω ότι τα τελευταία δύο χρόνια στο πλευρό μου στέκεται μια γυναίκα που ζει και ανασαίνει για το βιβλίο, η εκδότριά μου, η Αθηνά Σοκόλη. Όσο για τη συνέχεια; Θα μείνω πιστή στην ποίηση, άπιστη στον ρεαλισμό».

«Η Σέξτον και τα Κογιότ»

Πολυχώρος Vault (Μελενίκου 26, Γκάζι, Βοτανικός, τηλ. 213-0356472)

ΣΤΟΝ ΠΟΛΥΧΩΡΟ VAULT ΓΙΑ 2Η ΧΡΟΝΙΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑΖΕΤΑΙ ΤΟ ΕΡΓΟ ΤΗΣ ΣΟΦΙΑΣ ΚΑΨΟΥΡΟΥ «Η ΣΕΞΤΟΝ ΚΑΙ ΤΑ ΚΟΓΙΟΤ»

Συντελεστές: Κείμενο – Σκηνοθεσία: Σοφία Καψούρου, Εικαστικός χώρος – επιμέλεια κοστουμιών: Δέσποινα Βιλλιώτη, Μουσική – Σχεδιασμός ήχου: Dance with Invisible Partners, Φωτισμοί – Φωτογραφίες: Χριστίνα Φυλακτοπούλου, Βοηθός σκηνοθέτη: Δανάη Μπαρούχου, Συνεργάτης Κλινικός Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπευτής: Βασίλης Ορλιακλής, Trailer: Νικήτας Χάσκας, Παραγωγή: Vault

Παίζουν (με αλφαβητική σειρά): Σοφία Καψούρου, Μαρία Σωτηριάδου, Όλγα Τσαρσιταλίδη

«Αυτές οι ρωγμές με έκαναν ποιήτρια».

H Σέξτον. H ποιήτρια. Η Άννα. Η γυναίκα. Ένα έργο για το όνειρο και το κυνηγητό του.

«Πιστεύεις, Άννα;»

«Πιστεύω».

«Σε τι;»

«Στα όνειρα».

Άραγε, πόσο όνειρο είναι το αμερικανικό όνειρο, και πόσο αμερικανικό είναι το όνειρο της σοφίας;

Σοφία Καψούρου: η συγγραφέας, η σκηνοθέτις, η ηθοποιός

Η Σοφία Καψούρου μεγάλωσε στο Άργος. Είναι απόφοιτος της Σχολής Επικοινωνίας και Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης του Πανεπιστημίου Αθηνών και της δραματικής σχολής Ίασμος. Είναι θεατρική συγγραφέας και ηθοποιός.

«Οι ερωμένες στον καμβά» είναι το πρώτο της θεατρικό έργο.

Το θεατρικό της έργο «Σούμαν» ανέβηκε από το Εθνικό Θέατρο στη Νέα Σκηνή «Νίκος Κούρκουλος» τον Φεβρουάριο του 2017, στο πλαίσιο του θεαματικού «Συγγραφέας του μήνα».

«Η Σέξτον και τα Κογιότ» είναι το τρίτο της θεατρικό έργο, που παρουσιάζεται για δεύτερη χρονιά στον Πολυχώρο Vault.

Τη φετινή σεζόν συνεργάζεται πάλι με το Εθνικό Θέατρο, στη διεθνή συμπαραγωγή με το Εθνικό Θέατρο της Κίνας «Ο Ορφανός του Ζάο» του Ζι Ζουν Ζιανγκ, έχοντας αναλάβει την επιμέλεια μετάφρασης του έργου στα ελληνικά.

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα