ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ: Δούρειος Ίππος η δήθεν συναίνεση του Αλέξη!

Συναίνεση ζητά ο Αλέξης Τσίπρας για τη συνταγματική αναθεώρηση, αλλά ο πρωθυπουργός μάλλον έχει άλλα πράγματα στο μυαλό του. Ημέρα με την ημέρα γίνεται ξεκάθαρη η προχειρότητα με την οποία ο ένοικος του Μεγάρου Μαξίμου αντιμετωπίζει ένα μείζον ζήτημα δημοκρατίας με μόνο στόχο να αλλάξει την πολιτική ατζέντα και –γιατί όχι;– να εκθέσει την αξιωματική αντιπολίτευση. Χαρακτηριστικό είναι πως στην κυβέρνηση χρησιμοποίησαν ακόμα και το άρθρο περί ευθύνης υπουργών, ξεχνώντας πως σε ανύποπτο χρόνο –πίσω στο 2006– ο Κυριάκος Μητσοτάκης ήταν εκείνος που είχε ζητήσει την αλλαγή του. Επιπλέον, ακόμα και όταν η Νέα Δημοκρατία απάντησε θετικά στη συμμετοχή σε αυτήν τη διαδικασία, η συναίνεση πήγε περίπατο και με ακραία φρασεολογία το Μαξίμου έκανε αναφορά σε… κυβίστηση!

Ρεπορτάζ: Κώστας Παπαϊωάννου

Ξεκινούν και επίσημα οι διαδικασίες για την Αναθεώρηση του Συντάγματος από τη Δευτέρα 5 Νοεμβρίου. Αρχής γενομένης από την πρόταση 50 κατ’ ελάχιστον βουλευτών του κυβερνώντος κόμματος, με τον πρόεδρο της Βουλής να ζητά αμέσως μετά από τους αρχηγούς των κομμάτων να υποδείξουν τους βουλευτές εκείνους που θα συμμετάσχουν στην Επιτροπή που θα επιληφθεί της Συνταγματικής Αναθεώρησης. Ο αριθμός θα είναι ανάλογος της κοινοβουλευτικής δύναμης των κομμάτων, ενώ εκπροσώπηση θα έχουν και οι ανεξάρτητοι βουλευτές – όπως και σε όλες τις προηγούμενες διαδικασίες για Συνταγματική Αναθεώρηση.

Ο Κανονισμός της Βουλής προβλέπει η Επιτροπή να αποτελείται από 38 έως 50 μέλη, και τη σχετική απόφαση θα πάρει ο Νίκος Βούτσης. Το γεγονός όμως ότι η Βουλή τούτη τη στιγμή είναι οκτακομματική, με 10 επίσης ανεξάρτητους βουλευτές, προϊδεάζει μάλλον για μια Επιτροπή με τον ανώτατο αριθμό βουλευτών (προκειμένου να έχουν εκπροσώπηση οι πάντες).

Αφού συγκροτηθεί η Επιτροπή Συνταγματικής Αναθεώρησης, τότε θα συνεδριάσει για μία και μόνη φορά η Ολομέλεια, η οποία θα ορίσει το πέρας των εργασιών της Επιτροπής (πόσο καιρό θα συνεδριάσει η Επιτροπή με άλλα λόγια).

Ας διευκρινιστεί ότι, για όσο θα συνεδριάζει η Επιτροπή, δίδεται η δυνατότητα για κατάθεση και άλλης πρότασης –πέραν της αρχικής– από τους 50 βουλευτές του κυβερνώντος κόμματος. Υπό τον όρο ότι και αυτή η πρόταση θα έχει τις υπογραφές 50 βουλευτών (πρακτικά μιλώντας, μόνο το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει τη δυνατότητα για κατάθεση δεύτερης πρότασης).

Η κοινοβουλευτική επιτροπή θα προτείνει εν κατακλείδι στην Ολομέλεια ποια άρθρα κρίνονται αναθεωρητέα και ποια μορφή πρέπει να πάρουν. Ακολουθούν δύο ψηφοφορίες των 300 βουλευτών, με ένα μήνα διαφορά, για το ποια άρθρα του Συντάγματος είναι αναθεωρητέα.

Όσα άρθρα προκριθεί από τα 3/5 του Σώματος (180 βουλευτές) ότι πρέπει να αναθεωρηθούν, η επόμενη Βουλή αποφασίζει με 151 βουλευτές. Αντιθέτως, αν τώρα η Βουλή πάρει απόφαση με λιγότερο από τα 3/5 (αλλά πάντως με πλειοψηφία), τότε στην επόμενη Βουλή πρέπει να συγκεντρωθεί πλειοψηφία των 3/5 για τις αναθεωρητέες διατάξεις.

 

Η (πραγματικά) συναινετική πρόταση Μητσοτάκη

Και ακριβώς εδώ τίθεται το θέμα της συναίνεσης, αν φυσικά ο Αλέξης Τσίπρας το εννοεί: είναι απολύτως ξεκάθαρο πως τα δύο κόμματα (ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ) έχουν εκ διαμέτρου αντίθετες απόψεις σε ζητήματα όπως π.χ. τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Με τον ΣΥΡΙΖΑ να έχει την πλειοψηφία σήμερα στη Βουλή, ελλοχεύει ο κίνδυνος η επόμενη Βουλή με πλειοψηφία τη Νέα Δημοκρατία –όπως όλα δείχνουν– να κληθεί να ψηφίσει αναθεωρητέα άρθρα με τα οποία δεν συμφωνεί. Εν ολίγοις, η όλη διαδικασία να αποδειχθεί φιάσκο!

Για αυτό και ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε την πλέον συναινετική εισήγηση και μάλιστα ήδη από το 2016: απαντώντας στην επιστολή του πρωθυπουργού για την αναθεώρηση του Συντάγματος, πρότεινε να καταστούν αναθεωρητέα όλα τα άρθρα που εισηγούνται κυβέρνηση και αντιπολίτευση και να επιλέξουν οι πολίτες την κατεύθυνση των αλλαγών με την ψήφο τους στις επικείμενες εκλογές.

Υπενθυμίζεται ότι ο κ. Μητσοτάκης ήδη από τη ΔΕΘ είχε ξεκαθαρίσει ότι δεν πρόκειται να στηρίξει συνταγματική αναθεώρηση εάν αυτή δεν αφορά άρθρα τα οποία η Νέα Δημοκρατία θεωρεί κομβικά όπως το άρθρο 16. Με τη θέση της Ν.Δ. βέβαια για ιδιωτικά ΑΕΙ διαφωνεί ο ΣΥΡΙΖΑ, επομένως η πρόταση αυτή του προέδρου του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης αναμένεται να πέσει στο κενό.

«Γαλάζιες» πηγές επεσήμαιναν ότι δεν είναι μόνο το άρθρο 16 η βασική διαφωνία της Ν.Δ.. «Είναι πολλά τα άρθρα τα οποία ο ΣΥΡΙΖΑ δεν έχει εντάξει καν στη ενδοκομματική του συζήτηση. Όπως το 103 μέσω του οποίου θέλουμε να ενισχύσουμε τις αρμοδιότητες των Δήμων και την οικονομική τους αυτοτέλεια. Το 106 που εμείς θεωρούμε αναγκαίο να περιλάβει κίνητρα για την οικονομική ανάπτυξη και ένα ασφαλές επενδυτικό περιβάλλον. Το 101 που η ΝΔ εισηγούμαστε να ενταχθεί η αξιολόγηση και η αξιοκρατία στο δημόσιο. Και βέβαια το 110 μέσω του οποίου εμείς προτείνουμε την απλοποίηση της ίδιας της αναθεωρητικής διαδικασίας», ανέφεραν.

Σε κάθε περίπτωση, τις προτάσεις που εισηγείται η αξιωματική αντιπολίτευση για τον νέο καταστατικό χάρτη θα τις δημοσιοποιήσει ο πρόεδρος της Νέας Δημοκρατίας, Κυριάκος Μητσοτάκης, την προσεχή Τρίτη στη συνεδρίαση της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του κόμματος, ενώ με απόφασή του, γενικός εισηγητής της Ν.Δ. στην αναθεωρητική διαδικασία θα είναι ο βουλευτής Ιωαννίνων, Κώστας Τασούλας.

Ιδού η Ρόδος, λοιπόν, για την κυβέρνηση η οποία έχει τη χρυσή ευκαιρία να αποδείξει ότι δεν προσπαθεί μέσω της συνταγματικής αναθεώρησης να εξυπηρετήσει άλλους στόχους και συγκεκριμένα να βρει νέα κυβερνητική πλειοψηφία.

 

Πού συμφωνούν, πού «χάνονται»

Με τα υπάρχοντα δεδομένα, η αποσύνδεση του Προέδρου της Δημοκρατίας από τη διάλυση της Βουλής και τις εκλογές είναι το πρώτο στο οποίο συμφωνούν ΣΥΡΙΖΑ, Νέα Δημοκρατία, Κίνημα Αλλαγής και Ποτάμι. Σε ό,τι αφορά στο κυβερνών κόμμα, ο κ. Τσίπρας κατέβασε στην Κοινοβουλευτική Ομάδα συμβιβαστική πρόταση, ώστε σε περίπτωση αδυναμίας κατά την τρίτη ψηφοφορία να διεξάγεται μία ψηφοφορία ανά μήνα και για ένα 6μηνο μέχρι να καταστεί εφικτή η πλειοψηφία των 180 βουλευτών. Και αν αυτό δεν καταστεί εφικτό να αποφασίζει με απευθείας εκλογή ο λαός.

Παρά το γεγονός ότι κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση ερίζουν, κοινό υπόβαθρο υπάρχει για τον νόμο περί ευθύνης υπουργών. Κατάργηση των προνομίων του πολιτικού συστήματος με αλλαγή του άρθρου 86 «περί ευθύνης υπουργών» θέλει και η Χαριλάου Τρικούπη, όπως και το Ποτάμι που αποτελεί και νούμερο ένα πρόταση στα σημεία που γνωστοποίησε το κόμμα.

Και βέβαια υπάρχουν τεράστιες διαφωνίες στα εξής ζητήματα: Δημοψήφισμα, απλή αναλογική, ιδιοκτησία κοινωφελών αγαθών (βλ. νερό/ηλεκτρική ενέργεια), σχέσεις Εκκλησίας – Κράτους.

 

Ξέχασε την Εκκλησία ο πρωθυπουργός

Ο Αλέξης Τσίπρας ήδη παρουσίασε (κατά κάποιον τρόπο) τις προτάσεις του κόμματός του μιλώντας στην Κ.Ο. του ΣΥΡΙΖΑ. Από αυτές λείπει, όμως, κάτι που έχει επί δεκαετίες υπάρξει σημαία της Αριστεράς: ο διαχωρισμός Κράτους – Εκκλησίας. Ένα σημάδι πως ο πρωθυπουργός έχει έρθει κοντά με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο και αποζητά τη στήριξή του το επόμενο διάστημα και στον δρόμο προς τις κάλπες. Έτσι, αντί του διαχωρισμού, στις προτάσεις βρίσκουμε την πρόταση για… διάλογο!

Από την ομιλία του πρωθυπουργού συμπεραίνεται πως η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ λίγο-πολύ θα περιλαμβάνει:

1] Συνταγματική καθιέρωση αναλογικού εκλογικού συστήματος.

2] Καθιέρωση της εποικοδομητικής ψήφου δυσπιστίας ώστε πρόταση δυσπιστίας να μη γίνεται δεκτή από το Κοινοβούλιο, παρά μόνο υπό την προϋπόθεση ότι υπερψηφίζεται ταυτόχρονα και άλλος πρωθυπουργός. Στόχος η ενίσχυση συνθηκών πολιτικής σταθερότητας, καθώς δυσκολεύει την πρόωρη λήξη της κοινοβουλευτικής περιόδου.

3] Κατάργηση διάταξης που προβλέπει διάλυση του Κοινοβουλίου λόγω αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας.

4] Σε περίπτωση αδυναμίας εκλογής Προέδρου της Δημοκρατίας από τη Βουλή με αυξημένες πλειοψηφίες (200 και 180), τότε, είτε τρίτη ψηφοφορία με απαίτηση 151 θετικών ψήφων είτε απευθείας εκλογή από τον λαό με αναμέτρηση των δύο πρώτων υποψηφίων στην τελευταία άγονη ψηφοφορία της Βουλής.

5] Απαγόρευση διορισμού εξωκοινοβουλευτικών πρωθυπουργών.

6] Ίδρυση νέων Ανεξάρτητων αρχών μόνο με αυξημένη πλειοψηφία των 3/5 του όλου αριθμού των βουλευτών.

7] Κατοχύρωση του δικαιώματος για διενέργεια δημοψηφίσματος με λαϊκή πρωτοβουλία είτε για κρίσιμο εθνικό θέμα είτε για ψηφισμένο νομοσχέδιο.

8] Εισαγωγή του θεσμού της λαϊκής νομοθετικής πρωτοβουλίας.

9] Τροποποίηση του άρθρου 86 με κατάργηση της σύντομης παραγραφής των αδικημάτων που τελέστηκαν από υπουργούς κατά την άσκηση των καθηκόντων τους.

10] Προσδιορισμός ειδικής δικονομικής διαδικασίας για τον διαχωρισμό των αδικημάτων που τελούνται κατά την άσκηση των υπουργικών καθηκόντων και επ’ ευκαιρία αυτών.

11] Η Βουλή αποφασίζει για την άρση της βουλευτικής ασυλίας μόνο για αδικήματα που τελούνται κατά την άσκηση των βουλευτικών καθηκόντων.

12] Καθιέρωση ορίου θητειών για τους βουλευτές.

13] Έναρξη διαλόγου για εξορθολογισμό των σχέσεων Κράτους – Εκκλησίας με στόχο τη ρητή συνταγματική κατοχύρωση για τη θρησκευτική ουδετερότητα του ελληνικού κράτους κανονιστικά και πρακτικά.

14] Αποσαφήνιση διατάξεων που απαγορεύουν την ιδιωτικοποίηση νερού, ηλεκτρικής ενέργειας.

15] Συνταγματική κατοχύρωση του αποκλειστικού δικαιώματος των κοινωνικών εταίρων να ορίζουν τον κατώτατο μισθό.