Συνυποσχετικό για Χάγη οι Τούρκοι; Γιοκ!

Το ταξίδι στην αιώνια Ιθάκη πρέπει είναι σύμφωνα με την καβαφική ευχή μακρύ και γεμάτο γνώσεις. Τη δική τους Ιθάκη ψάχνουν και οι ελληνοτουρκικές σχέσεις μέσω της διαδικασίας των διερευνητικών επαφών που επανεκκινούν τη Δευτέρα στην Κωνσταντινούπολη, αλλά η μητσοτακική ευχή «ή συμφωνούμε στις διερευνητικές ή πάμε Χάγη» μοιάζει πιο ουτοπική κι από τη μυθολογική Οδύσσεια. Εκτός, πια, αν ο πρωθυπουργός ξέρει κάτι… ανομολόγητο.

Του Ν.ΤΕ.

Με καλή πίστη αλλά ρεαλιστικά με μηδενικές προσδοκίες θα προσγειωθεί η ελληνική διπλωματική αποστολή στην Κωνσταντινούπολη, προκειμένου τη Δευτέρα 25 Ιανουαρίου να κάτσει στο ίδιο τραπέζι με την ομάδα των Τούρκων ομολόγων της και να ξεκινήσει ο 61ος γύρος των διερευνητικών επαφών μεταξύ των δύο χωρών που διεκόπησαν τον… ξεχασμένο Μάρτιο του 2016.
Τον πήχη τού τι περιμένει η Αθήνα από αυτές τις επαφές φρόντισε να κοντύνει ήδη από την περασμένη Πέμπτη ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Αλέξανδρος Παπαϊωάννου, που έσπευσε να ξεκαθαρίσει ότι οι διερευνητικές «δεν είναι διαπραγματεύσεις». Αντιθέτως, το ΥΠ.ΕΞ. τις περιγράφει ως επαφές στις οποίες δεν μετέχει κανένας τρίτος, διενεργούνται δηλαδή μόνο μεταξύ μόνο των δύο πλευρών, στη διάρκειά τους δεν τηρούνται πρακτικά κι όπως υπογραμμίζεται δεν αναλαμβάνονται εκατέρωθεν υποχρεώσεις και δεσμεύσεις. Ούτε καν η δέσμευση για… ενημέρωση επί του περιεχομένου των επαφών!!!

Ποιος ο λόγος για διερευνητικές;
Με χαρτογραφημένο όλο το τοπίο αυτού που ξεκινάει τη Δευτέρα στην Κωνσταντινούπολη, προκύπτει το εύλογο ερώτημα για ποιο λόγο θα διεξαχθούν τελικά οι διερευνητικές. «Προκειμένου να διερευνηθούν τα σημεία σύγκλισης για ενδεχόμενες μελλοντικές διαπραγματεύσεις για την οριοθέτηση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης και της υφαλοκρηπίδας στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, πάντα στη βάση του Διεθνούς Δικαίου», απαντά η ελληνική διπλωματία και το Μαξίμου.
Στην ουσία η Αθήνα απαντά με την πάγια θέση της ότι η ατζέντα των ελληνοτουρκικών είναι αυστηρά μονοθεματική (αφορά τον καθορισμό των θαλασσιών ζωνών και δεν πρόκειται να συζητηθεί θέμα αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, αναγνώριση της δήθεν μειονότητας στη Θράκη, ούτε είναι διαπραγματεύσιμο οποιοδήποτε θέμα αφορά ελληνική εθνική κυριαρχία), ευελπιστώντας ταυτόχρονα ότι αν οι διερευνητικές διεξαχθούν καλή τη πίστει, μπορούν να οδηγήσουν σε αποκλιμάκωση των εντάσεων.
Με πόση καλή πίστη προσέρχεται στο ραντεβού της Κωνσταντινούπολης η Άγκυρα το είδαμε ήδη. Την Τετάρτη, λίγα 24ωρα πριν από την έναρξη των διερευνητικών και αφότου ο Έλληνας πρωθυπουργός  μίλησε στη Βουλή για επέκταση των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια στην Κρήτη και οπουδήποτε αλλού αποφασιστεί, δύο ζεύγη τουρκικών μαχητικών πραγματοποίησαν προκλητικές υπερπτήσεις πάνω  από ελληνικά νησιά.

Η ουτοπία(;) της Χάγης
Όποιος πει ότι εκπλήσσεται από την τουρκική στάση, θα συναγωνίζεται σε ειλικρίνεια τον Πινόκιο. Εδώ και πολύ καιρό –τελευταία φορά την περασμένη εβδομάδα με μεγάλο πρωτοσέλιδο ρεπορτάζ– η «Α» επισημαίνει ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε μία διπλωματική μέγγενη όπου «εχθροί» (Τουρκία) και «φίλοι» (Ε.Ε. και ΝΑΤΟ) την πιέζουν να κάτσει στο τραπέζι ενός προσχηματικού διαλόγου κωφών.
Κόντρα σε αυτή την πίεση, η Ελλάδα απαντά με τον σταυρό στο χέρι και εκφράζει επαναλαμβανόμενα την ουτοπική ελπίδα ότι οι Τούρκοι θα εγκαταλείψουν τις νεο-οθωμανικές βλέψεις τους σε Ανατολική Μεσόγειο, Αιγαίο μέχρι και τη Θράκη και θα πιαστούν χέρι-χέρι με την Αθήνα για επίλυση των διαφορών στη Χάγη, όπου στο συνυποσχετικό έγγραφο μοναδικό θέμα θα είναι μόνο οι Θαλάσσιες Ζώνες.
Αυτή την πίστη-ευχή επαναλαμβάνει σε κάθε ευκαιρία το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών (σ.σ. το έκανε ξανά την Τετάρτη ο εκπρόσωπος Αλ. Παπαϊωάννου) ότι εφόσον δεν υπάρξει συμφωνία στις διαπραγματεύσεις που τυχόν ακολουθήσουν τις διερευνητικές, οι δύο πλευρές θα πρέπει να συμφωνήσουν σε κείμενο συνυποσχετικού, το οποίο στη συνέχεια θα υποβληθεί στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης.
Σημειωτέον ότι είχε προηγηθεί η αντίστοιχη επισήμανση του Κυριάκου Μητσοτάκη στο γνωστό γαλλικό περιοδικό «Monocle». Εκεί ο Έλληνας πρωθυπουργός υπογράμμισε μεταξύ άλλων: «Πάντα έτεινα χείρα φιλίας προς την Τουρκία. Και πάντα προέτρεπα τον πρόεδρο Ερντογάν να καθίσουμε και να συζητήσουμε την κύρια διαφορά μας, που είναι η οριοθέτηση των θαλάσσιων ζωνών μας. Η ιστορία πάει πολλές δεκαετίες πίσω, αλλά το θέμα μπορεί να επιλυθεί. Αν δεν τα καταφέρουμε, μπορούμε να προσφύγουμε στο Διεθνές Δικαστήριο. Αυτός είναι ο λόγος ύπαρξης των διεθνών δικαστηρίων».

Το σενάριο της συνεκμετάλλευσης
Αυτό που δεν εξηγεί, όμως, ο Κυριάκος είναι πώς μπορεί να γίνει πραγματικότητα αυτή η προτροπή του στους γείτονες. Καταρχάς από τη στιγμή που η Τουρκία δεν έχει υποβάλει δήλωση αποδοχής της δικαιοδοσίας του Δικαστηρίου της Χάγης, ακόμη και αν η Ελλάδα προσφύγει μονομερώς επικαλούμενη ως διαφορά την οριοθέτηση τη υφαλοκρηπίδα και τη ΑΟΖ, το Διεθνές Δικαστήριο δεν θα περάσει στην ουσία της διαμάχης.
Επομένως με ποιο συνυποσχετικό θα μπορούσαμε να πάμε με τους Τούρκους στη Χάγη; Δεχόμενοι οι Τούρκοι ότι όντως η διαφορά μας είναι μία και αφορά ΜΟΝΟ τις θάλασσες ζώνες; Ή μήπως δεχόμενη η Ελλάδα ότι έχουν και οι Τούρκοι τα… δίκια τους και μπορεί να υπάρξει διαπραγμάτευση επί άλλων θεμάτων;
Το τελευταίο ερωτηματικό δεν μπαίνει τυχαία καθώς οι έχοντες καλή μνήμη δεν ξεχνούν μία εξόχως αποκαλυπτική συνέντευξη που παραχώρησε τον Φεβρουάριο του 2020 στην κυπριακή εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» ο αναπληρωτής Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας του πρωθυπουργού Θάνος Ντόκος. Πρόκειται για την περίφημη τοποθέτηση του διδάκτορα Διεθνών Σχέσεων, στην οποία εμμέσως πλην σαφώς περιέγραφε ένα σενάριο συνεκμετάλλευσης στο Αιγαίο, λέγοντας χαρακτηριστικά:
«Εφόσον ανακαλυφθούν σημαντικά κοιτάσματα στο Αιγαίο ή (το πιο πιθανόν) στην Ανατολική Μεσόγειο, εφόσον το κοίτασμα εκτείνεται στις θαλάσσιες ζώνες και των δύο χωρών (περίπτωση Κατάρ-Ιράν), εφόσον η ποσότητα, η τιμή και οι τάσεις απομάκρυνσης από τα ορυκτά καύσιμα επιτρέψουν την εμπορική εκμετάλλευση του κοιτάσματος και, τέλος, εφόσον η Ελλάδα αποφασίσει ότι αυτό τη συμφέρει, τότε θα μπορούσε να διαπραγματευθεί μια συμφωνία συνεκμετάλλευσης με ποσοστά που θα καθοριστούν σύμφωνα με τα συμφωνημένα θαλάσσια σύνορα».
Αν τα παραπάνω συνδυαστούν με τους… θριάμβους Σημίτη αρχικά στη Μαδρίτη το 1997 και εν συνεχεία στο Ελσίνκι το 1999 –τότε που εν πολλοίς η Ελλάδα αναγνώρισε ζωτικά συμφέροντα της Τουρκίας στο Αιγαίο– τότε δεν θέλει πολύ να επιβεβαιωθεί ένα άλλο πρωτοσέλιδο της «Α» τον Ιανουαρίου του 2020 που έγραφε: «Και στην ούγια θα γράφει “συνεκμετάλλευση”»
Συμπέρασμα: Διερευνητικές του τύπου «να ’χαμε, να λέγαμε», χωρίς αποτέλεσμα, με τους Τούρκους να κερδίζουν χρόνο και να αποφεύγουν τις κυρώσεις για τις προκλήσεις τους στην Ανατολική Μεσόγειο, μπορεί να κάνουν την Αθήνα να κοιμάται πιο άνετα, χωρίς το Oruc Reis να κάνει –προς το παρόν– βόλτες, αλλά το πρόβλημα παραμένει…