ΣΥΡΙΖΑ: Ένα σκορποχώρι χωρίς προσανατολισμό…

Στο κλασικό έργο του Λένιν «Τι να κάνουμε;» υπάρχει προμετωπίδα το παρακάτω απόσπασμα από το γράμμα του Φερντινάντ Λασάλ (1825-1864, Γερμανός νομικός, φιλόσοφος, εμπνευστής του διεθνούς τύπου σοσιαλισμού) στον Καρλ Μαρξ της 24 Ιουνίου 1852:  «Η εσωκομματική πάλη δίνει στο κόμμα δύναμη και ζωτικότητα. Η μεγαλύτερη απόδειξη της αδυναμίας ενός κόμματος είναι η πλαδαρότητά του και η άμβλυνση των διαφορών που έχουν διαγράψει με σαφήνεια. Το κόμμα δυναμώνει όταν ξεκαθαρίζει τις γραμμές του».

 Του Μιχάλη Κωτσάκου

 Με τη συγκεκριμένη φράση «διαπαιδαγωγήθηκαν» γενιές και γενιές αριστερών και ήταν η απάντηση μετά από κάθε διάσπαση στα κόμματα της αριστεράς. Μία φράση-δόγμα, την οποία γνωρίζουν όλοι συμμετέχοντες στα εσωκομματικά παίγνια του ΣΥΡΙΖΑ. Ειδικά οι παλιοσειρές.  Όπως γνωρίζουν και την παρακάτω φράση που χρησιμοποιείται ως ανέκδοτο γενικά για την αριστερά: «Τι κάνει ένας αριστερός; Παρέμβαση. Τι κάνουν δύο αριστεροί; Οργάνωση. Τι κάνουν τρεις αριστεροί; Κίνημα. Τι κάνουν τέσσερις αριστεροί; Διάσπαση».

Η συγκεχυμένη κατάσταση στο εσωτερικό του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης θεωρείται φυσιολογική για τον ΣΥΡΙΖΑ, διότι προφανώς έτσι έχουν μάθει να ζουν εδώ και πολλά χρόνια. Όμως δεν ισχύει το ίδιο και για τους ψηφοφόρους του κόμματος. Και φυσικά δεν μιλάμε για τους πιστούς ψηφοφόρους που αρκούσαν για να πιάσει το κόμμα 4% και 5% και επέτρεπαν την κοινοβουλευτική εκπροσώπηση, πριν από το 2012. Πλέον με βάση όσα αναφέρουν και όλες οι μετρήσεις, το σώμα των ψηφοφόρων του ΣΥΡΙΖΑ έχει διευρυνθεί. Και οι εκ μεταγραφής ψηφοφόροι έχουν μεγαλώσει με τους όρους ΠΑΣΟΚ. Έχουν μάθει στην κυβερνησιμότητα. Έχουν ανδρωθεί στο να διεκδικούν την εξουσία μέσω προτάσεων διακυβέρνησης (ανεξαρτήτως εάν στο τέλος ακολουθούσαν άλλους δρόμους).

Οι εκ μεταγραφής ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, σε αντίθεση με τα όσα ισχυρίζονται διάφορα στελέχη, πιστεύουν τις δημοσκοπήσεις. Διότι δεν μπορεί να είναι «στημένες», όπως άκουγαν από την Κουμουνδούρου, όταν επαληθεύτηκαν στο ακέραιο σε όλες τις εκλογικές μάχες του 2019, ενώ συνεχίζουν να δείχνουν ότι ο ΣΥΡΙΖΑ εξελίσσεται στον φτωχό συγγενή των δύο πόλων του πολιτικού μας συστήματος. Και οι εκ μεταγραφής ψηφοφόροι όπως ήρθαν έτσι μπορεί και να φύγουν. Εξάλλου, με τα μπρος-πίσω του ΣΥΡΙΖΑ, ακόμη κι αυτοί αναρωτιούνται για το τι θα είχε συμβεί εάν τώρα έπρεπε να διαχειριστεί την κρίση κυβέρνηση υπό τον ΣΥΡΙΖΑ. Και σε αυτήν τη σύγκριση ο ΣΥΡΙΖΑ βγαίνει χαμένος ακόμη και μεταξύ των πολιτών που τον ψήφισαν στις εκλογές του 2019.

Κι αντί στην Κουμουνδούρου να σκεφθούν πώς μπορεί να αλλάξουν κλίμα και να υποβάλουν στον δημόσιο διάλογο μία πρόταση εξουσίας, προσφέροντας στους πολίτες εναλλακτική λύση, δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να ενισχύουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Και με τα όσα προτείνονται, είτε με τον Αλέξη Τσίπρα, είτε με κάποιους άλλους, μάλλον επιτείνεται το αδιέξοδο στην κοινωνία. Κι όπως γίνεται αντιληπτό, η δεύτερη ευκαιρία που εναγωνίως αναζητά το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης φαίνεται να απομακρύνεται ολοένα και περισσότερο.

 

Ένα περίεργο μείγμα

Ο ΣΥΡΙΖΑ από την ίδρυσή του αποτέλεσε ένα αλλοπρόσαλλο ιδεολογικοπολιτικό μείγμα που βρήκε τη συνισταμένη έκφρασή του στη λαϊκιστική εκδοχή της πολιτικής. Υποσχέθηκε λαγούς με πετραχήλια, κατηγόρησε αδίκως πολιτικούς αντιπάλους, χρησιμοποίησε πολιτική βία ασκώντας μπούλινγκ, στηρίχθηκε σε ένα σωρό παραμύθια δηλητηριάζοντας τα μυαλά των πολιτών. Ποιος μπορεί να ξεχάσει για τα υποτιθέμενα δισεκατομμύρια που θα έπαιρνε η χώρα από τη λίστα Λαγκάρντ, τη λίστα Μπόργιανς και διάφορες άλλες λίστες. Κάτι που αποδείχθηκε ένα τεράστιο παραμύθι, καθώς δεν υπήρχαν δισεκατομμύρια ευρώ στις συγκεκριμένες λίστες, όπως επιβεβαίωναν τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, τις δίχως αποδείξεις καταγγελίες του συνεταίρου τους Πάνου Καμμένου.

Αυτή την εποχή ο ΣΥΡΙΖΑ επέστρεψε στην εποχή των «ψεκασμένων θεωριών» της τετραετίας 2010-2014. Ακόμη και οι προτάσεις του Αλέξη Τσίπρα μοιάζουν εκτός τόπου και χρόνου. Όπως αυτή με τα εμβόλια. Δηλαδή, να αγοράσει  η Ευρωπαϊκή Ένωση τις πατέντες από τις εταιρείες και να προχωρήσουν τα κράτη-μέλη στην παρασκευή των εμβολίων. Μία πρόταση που είχαν καταθέσει την προηγούμενη άνοιξη (6 Απριλίου Απρίλιου) ο Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Ηλίας Μόσιαλος σε ένα κοινό άρθρο στη γερμανική εφημερίδα «FAZ».

Τώρα ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε ότι ξεκινά πανευρωπαϊκή εκστρατεία. Φυσικά το αφήγημα του αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης το γκρέμισε ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας, Θεόδωρος Τρύφων, ο οποίος ξεκαθάρισε ότι «εάν αρχίζαμε 1η Φεβρουαρίου θα μπορούσαμε μετά τον Σεπτέμβριο του 2022 να έχουμε εμβόλια ελληνικής παραγωγής – μάλλον ελληνικής αποδέσμευσης, στην αγορά. Δεν μπορεί να γίνει επ’ ουδενί πιο πριν. Είναι μια διαδικασία που είναι πάρα πολύ συγκεκριμένη». Και φυσικά, οι πολίτες ακούγοντας όλα αυτά είναι λογικό να σκεφτούν κάτι που αναφέρουν και στην καθημερινότητά τους: «Λέμε και καμία μ…. για να περάσει η ώρα». Ειδικά όταν τον Νοέμβριο ο Αλέξης Τσίπρας ζήτησε την αντικατάσταση του Βασίλη Κικίλια, επειδή τόλμησε να δηλώσει ότι τα εμβόλια θα έρθουν τον Δεκέμβριο και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ τον λοιδορούσαν, δηλώνοντας με βεβαιότητα ότι δεν υπάρχει καν εμβόλιο. Κι όμως, τον Δεκέμβριο εμβολιάστηκε και ο ίδιος ο κ. Τσίπρας.

 Συν τις ομάδες

Όλα τα παραπάνω, δηλαδή τις μη ρεαλιστικές προτάσεις, αλλά και τις διάφορες στρακατρούκες πλέον δεν τις πιστεύουν ούτε οι ψηφοφόροι του ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίοι σε όλες τις δημοσκοπήσεις δείχνουν εμπιστοσύνη σε μεγάλο βαθμό στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Και δεν πείθονται ούτε με τους αφορισμούς τού στυλ «νεοφιλελεύθερος και ακροδεξιός Μητσοτάκης». Διότι από την μία βλέπουν τα μέτρα που λαμβάνει η κυβέρνηση να είναι σοσιαλδημοκρατικής κατεύθυνσης και από την άλλη παρακολουθούν τις προσκλήσεις της Κουμουνδούρου στον Γιώργο Παπανδρέου και στους άλλους του ΚΙΝΑΛ, στο πλαίσιο της δήθεν Προοδευτικής Διακυβέρνησης και αναρωτιούνται: «Πώς είναι δυνατόν να συμπορευθούμε με τον Προοδευτικό Γιώργο Παπανδρέου του 2021, όταν ο ίδιος ήταν Πινοσέτ το 2010-2011, όπως μας έλεγε το κόμμα να τον αποκαλούμε κατά τις διαδηλώσεις των αγανακτισμένων. Τι έγινε; Μεταλλάχτηκε ο Παπανδρέου, ή εμείς λέγαμε ψέματα το 2011;»

Οι ψηφοφόροι του ΠΑΣΟΚ έφυγαν από το κόμμα και πήγαν στον ΣΥΡΙΖΑ, οργισμένοι με τον Γιώργο Παπανδρέου. Και τώρα τους ζητούν να τον αποδεχθούν. Κι εντάξει, άντε να το δεχθούν επειδή έχουν αντιδεξιά αισθήματα. Πώς, όμως, να δεχθούν όλο αυτό τον κυκεώνα στα εσωκομματικά με τις τάσεις, τις φυλές, τις ομάδες, τις παρέες, τις συντροφιές; Πώς ένας απλός ψηφοφόρος να δώσει βάση σε αναλύσεις, οι οποίες πολλές φορές «συλλαμβάνονται» και συζητούνται  την ώρα της μπιρίμπας;

Το βασικό πρόβλημα του ΣΥΡΙΖΑ δεν είναι ότι δεν κατανοεί τι θέλουν οι ψηφοφόροι του, αλλά ακόμη –αν κι έχουν περάσει τόσα χρόνια– δεν έχει ακτινογραφήσει από πού προέρχονται, ποιες είναι οι προτεραιότητές τους και για ποιον λόγο προτίμησαν το κόμμα. Και φυσικά τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ αρνούνται να δεχθούν ότι όπως ήρθαν, έτσι μπορούν να φύγουν οι εκ μεταγραφής ψηφοφόροι, εάν εμφανιστεί μία άλλη εναλλακτική λύση. Από τη στιγμή που ο ΣΥΡΙΖΑ δεν κατάφερε να μετατραπεί σε ένα μαζικό κόμμα, ο Αλέξης Τσίπρας διαπίστωσε πλέον ότι και η προσθήκη «Προοδευτική Συμμαχία» στον τίτλο δεν ήταν παρά ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα που άφησε αδιάφορο τον προοδευτικό κόσμο. Γι’ αυτό και κατέφυγε, προς μεγάλη απογοήτευση των ήδη μεταναστευσάντων από το ΠΑΣΟΚ, στην αναζωπύρωση των σεναρίων περί «προοδευτικής διακυβέρνησης» με βασικό συνεταίρο το Κίνημα Αλλαγής.

Βέβαια, ο κ. Τσίπρας δεν έμεινε εκεί, αλλά πρότεινε συγκυβέρνηση και σε ΚΚΕ και ΜέΡΑ 25 την επαύριον των επόμενων εθνικών εκλογών, που θα διεξαχθούν με το σύστημα της απλής αναλογικής. Κι όμως, κι εκεί τα πράγματα δεν πήγαν καλά, καθώς έλαβε δύο απαντητικές αρνήσεις από ΚΙΝΑΛ και Βαρουφάκη, ενώ το ΚΚΕ απαξίωσε να απαντήσει.

Πάνω σε αυτό τον καμβά άρχισαν και τα φίλια πυρά, όπως αυτό του Κώστα Βαξεβάνη, ο οποίος αποκάλεσε τον ΣΥΡΙΖΑ ως σκορποχώρι δημοκρατίας. Αναλυτικά τα όσα έγραψε ο δημοσιογράφος για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι τα ακόλουθα:  «Το πραγματικό πρόβλημα είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ αδυνατεί να υποστηρίξει τα χαρακτηριστικά ενός δρώντος κόμματος μέσα από κοινή θέση, γραμμή και δράση. Αυτοπροσδιορίζεται ως “σκορποχώρι δημοκρατίας”, όπου λαλούν πολλοί κοκόροι την αλήθεια της ιδεολογίας τους, ενώ ταυτόχρονα δηλώνουν γοητευμένοι από τη φωνή τους. Το χειρότερο είναι πως την αδυναμία κοινής και συντονισμένης δράσης που έχει ο ΣΥΡΙΖΑ την εμφανίζει ως συγκριτικό πλεονέκτημα δημοκρατίας. Στα κόμματα υπάρχουν απόψεις, αντιπαραθέσεις, αλλά πρέπει να υπάρχει μια συλλογικότητα αποτελέσματος. Δεν είναι λέσχες συζητήσεων ή μέτρησης της καλύτερης πλατφόρμας. Ο ΣΥΡΙΖΑ πάσχει από το σύνδρομο των Ματάλων. Κάτι σαν πολιτικοί χίπις καλών προθέσεων, που θέλουν να επεκτείνουν τις προθέσεις τους και την καλή τους διάθεση για να μπολιάσουν τον κόσμο. Έξω από την ηλιόλουστη παραλία των Ματάλων όμως, όπου ζουν χαρωπά πιστεύοντας πως κατέχουν τη θεωρητική σοφία της ζωής, υπάρχει η σκληρή πραγματικότητα, η οποία δεν αντιμετωπίζεται με επικλήσεις στις γενικότητες, στην παγκόσμια ειρήνη και τη διαφορετική ανάγνωση των αντιθέσεων που ορίζουν τον κόσμο».

 Η αγωνία του Καρτερού

Την ίδια ώρα ο Θανάσης Καρτερός αγωνιά από τις εσωκομματικές εξελίξεις μήπως και αμφισβητηθεί ο Αλέξης Τσίπρας. Γι’ αυτό και σε άρθρο του στην «Αυγή» νουθετεί όλους. Και μεταξύ άλλων έγραψε: «Οι τάσεις παρεμβαίνουν δημόσια, παίρνοντας υπόψη τη συγκυρία και φροντίζοντας να μη δίνουν την ευκαιρία στον αντίπαλο, ιδιαίτερα όταν είναι στριμωγμένος, να παρουσιάζει τον ΣΥΡΙΖΑ σαν σκορποχώρι. Θα έχετε προσέξει πως, όταν ο κόσμος καίγεται και έχει ανάγκη έναν συντεταγμένο ΣΥΡΙΖΑ, οι τάσεις σωπαίνουν. Επίσης στηρίζουν τον Τσίπρα.  Όλες. Προσπαθώντας φυσικά να τον πείσουν να βελτιώσει κάποια πράγματα στην πολιτική, την επικοινωνία, το ύφος κ.λπ.».

Το ζήτημα είναι εάν εισακουστούν οι νουθεσίες του Καρτερού. Ειδικά από τη στιγμή, που ήδη οι μισοί στον ΣΥΡΙΖΑ του φορτώνουν τη συμπόρευση με τον Πάνο Καμμένο από το 2015 μέχρι το 2019 και όχι με το Ποτάμι, ή ακόμη και με το ΠΑΣΟΚ.

Θεωρητικά η εποχή των συνιστωσών και της συλλογικής ηγεσίας έχει περάσει ανεπιστρεπτί για τον ΣΥΡΙΖΑ. Εντούτοις, στην Κουμουνδούρου ευδοκιμούν ακόμα οι τάσεις, τα ρεύματα ιδεών και οι ομαδοποιήσεις, μια συνθήκη που προβλέπεται και από το καταστατικό του κόμματος.

Έτσι, την προηγούμενη Κυριακή το βράδυ διεξήχθη τηλεδιάσκεψη150 στελεχών της «Ομπρέλας» από όλη τη χώρα. Στην τηλεδιάσκεψη συμμετείχαν όλοι οι πρωτοκλασάτοι της εσωκομματικής αντιπολίτευσης. Δηλαδή οι «53+» (Ευκλείδης Τσακαλώτος, Ανδρέας Ξανθός, Χριστόφορος Παπαδόπουλος, Πέτρος Λάμπρου κ.ά.), που διατηρούν την αυτονομία τους, ενώ μαζί τους συμπλέει το «Αριστερό Δίκτυο» που είχε ιδρύσει ο Δημήτρης Τζανακόπουλος (ως Γραμματέας του ΣΥΡΙΖΑ πλέον κρατάει τα προσχήματα και δεν συμμετέχει στα εσωκομματικά) και που συνεχίζει τη δράση του, καθώς συντονιστής παραμένει ο Γιάννης Μπασκόζος. Στο Αριστερό Δίκτυο ανήκουν οι Δημήτρης Βίτσας, Κώστας Πουλάκης, Πέτυ Πέρκα, Έφη Καλαμαρά και άλλοι. Νίκος Βούτσης, Πάνος Σκουρλέτης και Νίκος Φίλης, αποτελούν ιστορικά στελέχη του χώρου, που εσωκομματικά τους αποκαλούν «Γερουσία», ενώ ο Δημήτρης Παπαδημούλης μετά από μια μακρά πορεία στην ομάδα των «προεδρικών» έκανε μεταγραφή στην «ομπρέλα», προφανώς τσαντισμένος γιατί τον επέπληξαν για την επιτυχημένη ομολογουμένως πορεία του στο αθηναϊκό real estate.

Οι προεδρικοί ετοιμάζουν τη δική τους απάντηση. Έτσι, λοιπόν, αύριο Κυριακή, όπως λένε, σκοπεύουν να κάνουν… θόρυβο, καθώς στην τηλεδιάσκεψη θα μετάσχουν και σαράντα –περίπου– βουλευτές. Μάλιστα ετοιμάζουν και αυτοί κείμενο. Η «Κίνηση Μελών» (Νίκος Παπάς, Ρένα Δούρου, Κώστας Ζαχαριάδης, Παύλος Πολάκης, Χρήστος Σπίρτζης, Γιάννης Μπαλάφας, Γιώργος Τσίπρας, Γιάννης Μουζάλας, Τρύφων Αλεξιάδης και άλλοι) αποτελεί μέχρι σήμερα την πιο ισχυρή τάση του κόμματος. Μαζί της συνεργάζονται και το μεγαλύτερο μέρος των «πασοκογενών» και της ΔΗΜ.ΑΡ. (Θανάσης Θεοχαρόπουλος και κάτι απομεινάρια). Η «Γέφυρα» (Μπίστης, Λιάκος, Παναγιώτου, και λοιποί Σημιτικοί) πατάει σε δύο βάρκες. Είναι με τους Προεδρικούς σε όλα, εκτός εθνικών θεμάτων που τα έχει βρει με την «Ομπρέλα».

Όπως έχουμε αποκαλύψει, από την ομάδα των Προεδρικών αποχώρησαν αρκετά στελέχη, αφήνοντας αιχμές κατά του Παππά (κατά κύριο λόγο για την εμπλοκή του στις υποθέσεις με Μιωνή, Καλογρίτσα, Πετσίτη και σία) του Σπίρτζη και του Πολάκη, η ομάδα των Αντώνη Κοτσακά, Πάνου Ρήγα και Νίκου Σκορίνη, που συγκρότησαν πρόσφατα την Κίνηση ΡΕΝΕ (Ριζοσπαστική Εναλλακτική Ενότητα). Με τη ΡΕΝΕ συμπορεύονται από τέσσερις έως δέκα βουλευτές – αναφέρονται τα ονόματα των Σωκράτη Φάμελλου, Ανδρέα Μιχαηλίδη, Νατάσας Γκαρά, Αλέξανδρου Τριανταφυλλίδη, αλλά και του πρώην υφυπουργού Σταύρου Αραχωβίτη (που τον εμπλέκουν στην υπόθεση της Folli Follie). Η ΡΕΝΕ, σύμφωνα με τις πληροφορίες, θα πραγματοποιήσει κι αυτή τη δική της πανελλαδική τηλεδιάσκεψη αύριο Κυριακή.

Ανένταχτοι –προς το παρόν– παραμένουν ο Αλέξης Χαρίτσης, η Έφη Αχτσιόγλου και ο Γιώργος Σταθάκης, αλλά και ιστορικά στελέχη, όπως ο Γιάννης Δραγασάκης και ο Αριστείδης Μπαλτάς, που θεωρείται πάντως ότι κλείνουν το μάτι περισσότερο προς την «Ομπρέλα» και τους «53+».

Όσο η απογοητευτική εικόνα του ΣΥΡΙΖΑ θα παγιώνεται και στις δημοσκοπήσεις, τόσο η εσωκομματική ατμόσφαιρα θα επιβαρύνεται. Οι πάλαι ποτέ ιδεολογικές τάσεις δεν εκφράζουν πλέον παρά συμφέροντα και επιδιώξεις ομάδων που διαγκωνίζονται για την εσωκομματική πρωτοκαθεδρία.  Οπότε τα ερωτήματα που τίθενται είναι ξεκάθαρα: Μπορεί να υπάρξει ο ΣΥΡΙΖΑ χωρίς τον Αλέξη Τσίπρα; Μπορεί να επιβιώσει ενιαίος ο ΣΥΡΙΖΑ μακριά από την προοπτική της εξουσίας; Σ’ αυτά τα κρίσιμα, για την επόμενη μέρα, ερωτήματα θα υποχρεωθούν σύντομα να απαντήσουν τα στελέχη του.