Συστράτευση για τον ριζικό μετασχηματισμό του ενεργειακού κλάδου

Η μεγάλη πρόκληση του ριζικού μετασχηματισμού του κλάδου της ενέργειας, με στόχο την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής και τη μετάβαση σε ένα μέλλον καθαρής ενέργειας, είναι πλέον μπροστά μας.

Οδηγός μας, σε αυτή την προσπάθεια, είναι το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ), το οποίο δημοσιοποιήσαμε πρόσφατα και θέσαμε σε ανοιχτό και δημόσιο διάλογο με την κοινωνία, τους εμπλεκόμενους φορείς και τα κόμματα, με στόχο να υπάρξουν ευρύτερες συναινέσεις και να καταλήξουμε σε μια εθνική συμφωνία. Με το ΕΣΕΚ, η Ελλάδα αποκτά, για πρώτη φορά, έναν μακρόπνοο εθνικό ενεργειακό σχεδιασμό έως το 2030, με συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής προκειμένου να επιτύχουμε τόσο τους στόχους που έχουμε συνυπογράψει με τη Συμφωνία των Παρισίων για το κλίμα όσο και τους φιλόδοξους στόχους της ΕΕ για αύξηση του μεριδίου των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) και περιορισμό της ενεργειακής κατανάλωσης.

Σύμφωνα, λοιπόν, με το ΕΣΕΚ, έως το 2030 οι ΑΠΕ θα πρέπει να αποτελούν βασική εγχώρια πηγή ενέργειας, με συμμετοχή 32% στη συνολική τελική κατανάλωση ενέργειας. Ήδη έχουμε διαμορφώσει το κατάλληλο θεσμικό πλαίσιο για να υποδεχτούμε τις απαραίτητες επενδύσεις:

• Αντικαταστήσαμε το σύστημα εγγυημένων τιμών για αποζημιώσεις ΑΠΕ με σύστημα ανταγωνιστικών διαδικασιών, που ήδη διενεργούνται και έχουν επιτρέψει στις τιμές να γίνουν πολύ ανταγωνιστικότερες
• Νομοθετούμε άμεσα σύγχρονο πλαίσιο για την εκμετάλλευση της γεωθερμίας – μιας μορφής ΑΠΕ που η χώρα μπορεί να εκμεταλλευτεί
• Διαμορφώνουμε σύγχρονο χωροταξικό πλαίσιο για τις ΑΠΕ, μέσω του Ειδικού και των Περιφερειακών Σχεδίων, που θα συμβάλλει τόσο στην ασφάλεια δικαίου όσο και στην ομαλή συνύπαρξη με τις τοπικές κοινωνίες
• Για να διευκολύνουμε την συνύπαρξη αυτή αλλά και να επιτρέψουμε την ανάπτυξη των ΑΠΕ σε μικρότερες κλίμακες, νομοθετήσαμε το πλέον σύγχρονο στην Ευρώπη θεσμικό πλαίσιο για τις Ενεργειακές Κοινότητες

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην Ελλάδα, η ενεργειακή εξάρτηση από εισαγωγές είναι σχετικά υψηλή (73,6% το 2016), όπως και γενικότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση (μέσος όρος 55% για τις 28 χώρες-μέλη και 65% για τα 19 μέλη της ευρωζώνης) και ιδιαίτερα σε μικρές, ανεπτυγμένες οικονομίες, χωρίς πυρηνικά (π.χ. 73,5% για την Πορτογαλία). Η αξιοποίηση των εγχώριων πηγών ενέργειας με αιχμή τις ΑΠΕ σε όλους τους τομείς, και σε συνδυασμό με την επίτευξη των στόχων εξοικονόμησης ενέργειας, προβλέπεται ότι θα οδηγήσει σε μείωση του δείκτη της ενεργειακής εξάρτησης κατά 6 μονάδες τουλάχιστον.

Επιπλέον, με βάση πάντα το ΕΣΕΚ, έως το 2030 θα πρέπει να έχουμε επιτύχει βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κατά 32%, προχωρώντας σε παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε πλήθος κλάδων, όπως είναι οι μεταφορές, ο τουρισμός, η θέρμανση, η ψύξη κ.ά. Το Σχέδιο προβλέπει σημαντικές παρεμβάσεις ενεργειακής αναβάθμισης σε πλήθος κλάδων της οικονομίας, με στόχο να επιτυγχάνεται ετήσιος ρυθμός βελτίωσης τουλάχιστον 1,5%

Σημαντική συμβολή στην εξοικονόμηση ενέργειας μπορεί να έχει ο εξηλεκτρισμός κλάδων που σήμερα καίνε πετρέλαιο, όπως οι μεταφορές, που είναι η μεγάλη πρόσκληση, αλλά και η ψύξη – θέρμανση. Το ΕΣΕΚ θέτει τον στόχο μέχρι το 2025 ένα στα τρία εισαγόμενα αυτοκίνητα να είναι ηλεκτρικά και μέχρι το 2030 να αντιπροσωπεύουν το 10% του στόλου. Σημαντικά είναι όμως τα περιθώρια των παρεμβάσεων στο σύνολο των μεταφορικών μέσων –από το σιδηροδρομικό δίκτυο που δεν είναι απολύτως ηλεκτροκίνητο, μέχρι την ακτοπλοΐα και τη ναυτιλία.

Οι προκλήσεις που θέτει η ενεργειακή μετάβαση είναι σημαντικές και δημιουργούν το έδαφος για μια επενδυτική έκρηξη στην ενέργεια τα επόμενα χρόνια

Οι προκλήσεις που θέτει η ενεργειακή μετάβαση είναι σημαντικές και δημιουργούν το έδαφος για μια επενδυτική έκρηξη στον κλάδο της ενέργειας τα επόμενα χρόνια. Εκτιμάται ότι οι επενδύσεις στους βασικούς τομείς του εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού ξεπερνούν τα 32 δισ. ευρώ έως το 2030. Μεγάλο μέρος από αυτές θα κατευθυνθεί σε υποδομές, ενώ βέβαια μεγάλος κερδισμένος της ενεργειακής μετάβασης θα είναι οι ΑΠΕ, για τις οποίες το ΕΣΕΚ προβλέπει επενδύσεις 8,5 δισ. ευρώ σε έργα ηλεκτροπαραγωγής.

Η συστράτευση προς τους παραπάνω στόχους αποτελεί το μεγάλο στοίχημα για τη χώρα μας. Υλοποιώντας το εθνικό σχέδιο που επιτέλους έχουμε, μπορούμε να κερδίσουμε το στοίχημα της μετάβασης σε ένα πιο «πράσινο» μέλλον, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην κοινή ευρωπαϊκή προσπάθεια κατά της κλιματικής αλλαγής και των συνεπειών της. Ταυτόχρονα, η Ελλάδα μπορεί να ενισχύσει τη θέση της στο πλαίσιο της ενοποιημένης περιφερειακής, αλλά και της ευρύτερης ευρωπαϊκής αγοράς.

Κομβικό σημείο στη στρατηγική μας είναι η προστασία των ευάλωτων νοικοκυριών απέναντι στο φαινόμενο της ενεργειακής φτώχειας, με συγκεκριμένα μέτρα πολιτικής. Θα πρέπει να αφήσουμε οριστικά πίσω μας την ενεργειακή ένδεια, που τα προηγούμενα χρόνια υποβάθμισε σημαντικά το επίπεδο ζωής των οικονομικά ασθενέστερων συμπολιτών μας, περνώντας σε μια νέα περίοδο με ανάκαμψη της οικονομίας, αξιοποίηση της ισχυρής θέσης της χώρας και, ταυτόχρονα, διατήρηση ενός ισχυρού κοινωνικού κράτος.