Τα «βαλιτσάκια» (πού και ποιους) ακούνε;

Οι πράκτορες και οι παρακολουθήσεις, τα Matrix και οι «007», προκαλούσαν πάντα το ενδιαφέρον, όσων πίστευαν και όσων ήξεραν, τι πραγματικά συμβαίνει με τις «διαβαθμισμένες» πληροφορίες σε ανώτερα και ανώτατα επίπεδα κρατικού –και όχι μόνο– μηχανισμού. Τις τελευταίες ημέρες, ζούμε στον «χορό των κατασκόπων».

Από τον Αλέξανδρο Δερμέζη

Η «κατασκοπεία» (espionage/intelligence) – ενεργητική αναζήτηση πληροφοριών για εθνικούς λόγους, είναι από τα πλέον σοβαρά ποινικά αδικήματα και επισύρουν κακουργηματικού χαρακτήρα ποινές, σε όλο τον κόσμο. Βάσει διακρατικών, συνταγματικών διατάξεων και κοινοτικών οδηγιών, σε όλο τον κόσμο, οι παρακολουθήσεις είναι παράνομες, ωστόσο η «αντικατασκοπεία» (counter-espionage / counter-intelligence)  –ενεργεί ώστε να αποτρέψει συλλογή ευαίσθητων πληροφοριών από υπηρεσίες άλλων κρατών για τη δραστηριοποίησή τους σε ελληνικό έδαφος, για λόγους Εθνικής Ασφάλειας– προβλέπεται και είναι νομικά κατοχυρωμένη. Για την Ελλάδα, κομβικό σημείο είναι χρονικά οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 2004. Η μετακίνηση και τοποθέτηση πρώην ένστολου στελέχους της Αντιτρομοκρατικής Υπηρεσίας στο Μέγαρο της Κατεχάκη, επιφέρει και τις πρώτες «αλλαγές» για τους «ωτακουστές». Σχεδόν δύο χρόνια πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες, η τότε ηγεσία της ΕΛ.ΑΣ. και της ΕΥΠ καλείται να διασφαλίσει την ασφαλή διεξαγωγή τους, καθώς το παγκόσμιο ενδιαφέρον είναι στραμμένο στη χώρα μας. Τρομοκρατία και οργανωμένο έγκλημα είναι τα θέματα που φοβίζουν την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, η ηγεσία των ΗΠΑ τα κραδαίνει συχνά-πυκνά ως επικοινωνιακά όπλα και δημιουργείται η αίσθηση ότι η ανάληψη των Αγώνων –και κυρίως, επαναλαμβάνουμε, η ασφαλής διεξαγωγής τους– θα σηματοδοτήσουν τη «νέα εποχή» για την Ελλάδα.

Το σύστημα παρακολούθησης που λειτουργούσε μέχρι τότε στη χώρα μας, είχε τη δυνατότητα –με την κινητή τηλεφωνία στην Ελλάδα των αρχών της δεκαετίας του 1990 να βρίσκεται σε νηπιακό στάδιο– να σαρώνει και να καταγράφει συνομιλίες μόνο για σταθερά δίκτυα τηλεφωνίας. Η καταγραφή και η «ακρόαση» γίνεται κατόπιν εισαγγελικής παραγγελίας, αποτελεί πειστήριο στοιχειοθέτησης κατηγορίας για ειδικά αδικήματα –τρομοκρατία, οργανωμένο έγκλημα και εθνικής κυριαρχίας– και έχει νομική ισχύ.

Αξιωματούχοι ξένων χωρών και αξιωματούχοι υψηλής διαβάθμισης διαθέτουν συσκευές κινητής τηλεφωνίας, δορυφορικού δικτύου, και συσκευές κρυπτογραφημένων συνομιλιών. Σημειωτέον ότι, εκείνη την εποχή, η ΕΥΠ αδυνατεί να «ακούσει» συνδιαλέξεις, γεγονός που ήταν ήδη γνωστό στις διπλωματικές αποστολές ξένων χωρών.

 

Κι ύστερα ήρθαν οι… Τζέιμς Μποντ

Το 2004, λοιπόν, φτάνουν στην προ-Ολυμπιακή Ελλάδα τα πρώτα εξελιγμένα συστήματα συνακροάσεων, τα περιβόητα «βαλιτσάκια». Πρόκειται για φορητά συστήματα αντικατασκοπείας. Οι τεχνολογικές δυνατότητες που διαθέτουν είναι ίδιες –σε κάποιες περιπτώσεις και πιο εξελιγμένες– από το σταθερό εγκαταστημένο σύστημα (σ.σ.: εμβέλειας σε όλη την εθνική επικράτεια). Μοναδικό τους –ενδεχομένως– μειονέκτημα; Το βεληνεκές «ακρόασης» μπορεί να καταγράφει τηλεφωνικές συνομιλίες και SMS σε ακτίνα μέχρι 5 μιλίων (την ακτίνα του νοητού κύκλου που οριοθετεί την Αττική) χωρίς τη συνδρομή του παρόχου -εταιρείας κινητής τηλεφωνίας. Εξελιγμένα μοντέλα «βαλιτσάκια» έχουν και άλλες δυνατότητες, όπως η σάρωση του ηχοχρώματος της φωνής (μπορεί να προσδιορίσει μεταξύ δεκάδων άλλων στον «προσδιορισμένο» χώρο και να ταυτοποιηθεί με το άτομο που βρίσκεται υπό ακρόαση). Η τιμή ανάλογα με τις δυνατότητες προσδιορίζεται από τις 100.000 έως και τα 3.500.000 ευρώ.

Η χώρα μας προμηθεύεται τα δύο πρώτα «βαλιτσάκια» (τύπου GSM XP), έναντι ποσού που κυμαίνεται μεταξύ 300.000-350.000€ με τη δυνατότητα «συνακρόασης» περίπου 3 συνομιλιών ταυτόχρονα, και καταγραφή περίπου 50 αριθμών το καθένα και διατίθενται στην ΕΥΠ και στη συνέχεια το ένα βρίσκεται στην υπηρεσία ασφαλείας (Α2) του Στρατού. Αντίστοιχο τμήμα πολύ αργότερα, λειτουργεί και για την Αντιτρομοκρατική για τις δικές της υποθέσεις «ειδικού» χαρακτήρα (μέχρι τότε τις σχετικές «συνακροάσεις» πραγματοποιούσε σε συνεργασία με συνδρομή της ΕΥΠ).

Για τις συνακροάσεις της η ΕΥΠ, εκτός από το προηγμένης τεχνολογίας σύστημα μόνιμης επισύνδεσης, το 2007 –επί εποχής κυβέρνησης Γιώργου Παπανδρέου– προμηθεύεται και κατέχει συνολικά πέντε «βαλιτσάκια» με διαχειρίστρια εταιρεία γερμανικών συμφερόντων. Εκτός από τις τηλεφωνικές συνδιαλέξεις κινητών και σταθερών, έχει τη δυνατότητα πρόσβασης σε εικόνα, MMS, φαξ, e-mail και τηλεδιασκέψεις. Σύστημα το οποίο χρησιμοποιήθηκε και στην εξάρθρωση της εγκληματικής οργάνωσης εξιχνίασης της απαγωγής του εφοπλιστή, Π. Παναγόπουλου.

Σήμερα κανένα αυτά τα «βαλιτσάκια» δεν υπάρχουν στην ΕΥΠ. Διά στόματος του νυν διοικητή της υπηρεσίας, Θόδωρου Δραβίλλα, στην αρμόδια επιτροπή της Βουλής, αναφέρθηκε ότι κατά την απογραφή παράδοσης ουδέποτε ο ίδιος παρέλαβε, ούτε καταγράφονται στις εγκαταστάσεις ή σε οποιαδήποτε έγγραφη αναφορά της Υπηρεσίας ως εξοπλισμός.

Με αφορμή τις πρόσφατες αναφορές σε παρακολουθήσεις (μετά τις συλλήψεις της Χρυσής Αυγής και τις εγκλήσεις του ΣΥΡΙΖΑ για παράνομες παρακολουθήσεις βουλευτών του κόμματος) για τον ρόλο της ΕΥΠ, ο διοικητής της Εθνικής Υπηρεσίας Πληροφοριών, Θ. Δραβίλλας, με επιστολή του (ημερομηνία αποστολής 11 Οκτωβρίου) προς τον πρόεδρο της Αρχής Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών, Ανδρέα Λαμπρινόπουλο, είχε ζητήσει τη διενέργεια ελέγχου στις εγκαταστάσεις της ΕΥΠ. Στην επιστολή του ο Θ. Δραβίλλας επισημαίνει «την ανάγκη διεξαγωγής του σχετικού ελέγχου το συντομότερο δυνατό», επειδή όπως λέει «έχει παρέλθει περίοδος δύο ετών από τον τελευταίο έλεγχο που διεξήγαγε η Αρχή Διασφάλισης Απορρήτου των Επικοινωνιών και δεδομένου ότι στο διάστημα που μεσολάβησε έχει λάβει χώρα αλλαγή στη Διοίκηση της Υπηρεσίας, αλλά και λαμβάνοντας υπόψη την παρούσα συγκυρία».

 

Πού είναι οι «κοριοί», οέο;

Σύμφωνα με «διαρροές», στον δειγματοληπτικό έλεγχο στο σύστημα νόμιμων συνακροάσεων που διαθέτει η ΕΥΠ δεν προέκυψαν παρατυπίες. Δεν διαπιστώθηκε, δηλαδή, αναντιστοιχία ανάμεσα στις εισαγγελικές διατάξεις άρσης απορρήτου και τα αρχεία καταγραφής (log files) που βρέθηκαν καταχωρισμένα στα αρχεία της Υπηρεσίας. Οι ίδιες «διαρροές» αναφέρουν ότι στους ελεγκτές της ΑΔΑΕ, οι υπάλληλοι της ΕΥΠ «εμφάνισαν» –όπως υποστηρίζεται– και το περιβόητο «βαλιτσάκι» της ΕΥΠ. «Διαρροές» της υπηρεσίας του Μεγάρου της Κατεχάκη υποστήριξαν στο κλιμάκιο που διενεργούσε τον έλεγχο από την ΑΔΑΕ, ότι η ΕΥΠ διαθέτει μία μόνο τέτοια συσκευή χωρίς καμία άλλη αναφορά. «Ασφαλείς» πηγές, ωστόσο, αναφέρουν στην «Α» ότι το ένα από αυτά επί εποχής πρωθυπουργίας Γιώργου Παπανδρέου είχε εγκατασταθεί σε όροφο μέσα στα γραφεία του ΠΑΣΟΚ στην Ιπποκράτους. Δύο άνθρωποι είχαν τον έλεγχο των συνακροάσεων της συγκεκριμένης συσκευής, άγνωστο ποιους και για ποιους λόγους «συνακροάζονταν»(!) – ο ένας, τέως τμηματάρχης της ΕΥΠ, ο οποίος διατηρεί συγγενική σχέση με συνεργάτη του Γ. Παπανδρέου. Για την υπόθεση, έχει κληθεί και καταθέσει στη Δικαιοσύνη, τουλάχιστον ένας υπάλληλος του κόμματος.

Με την αλλαγή της κυβέρνησης, έρχεται και η αντικατάσταση πρώην ανώτατου στελέχους διοίκησης της ιεραρχίας της ΕΥΠ, αλλά τα υπόλοιπα «βαλιτσάκια», τα οποία θεωρητικά βρίσκονται στις εγκαταστάσεις της ΕΥΠ στο Μέγαρο της Λ. Κατεχάκη, δεν εντοπίζονται και ούτε καταγράφονται ως παραδοτέα-παραληφθέντα, από την επόμενη διοίκηση.

Το πού βρίσκονται σήμερα και πώς χρησιμοποιούνται οι υπόλοιπες συσκευές-«βαλιτσάκια» είναι άγνωστο κι αυτό είναι ένα θέμα που απασχολεί ανώτατα κλιμάκια της πολιτικής –και όχι μόνο– ηγεσίας του τόπου. Σενάρια μόνο μπορούν να διατυπωθούν και ισχυρισμοί οι οποίοι μόνο αν εντοπισθούν οι συγκεκριμένες συσκευές –πράγμα αδύνατο– μπορεί να επιβεβαιωθούν ή να διαψευστούν. Έως τότε, η φημολογία και οι εικασίες θα τροφοδοτούν το «βαθύ λαρύγγι» των ελληνικών «WikiLeaks».