Τα τιμάρια του ΠΑΣΟΚ και οι νέοι ιδιοκτήτες

To 1994 στο 3ο συνέδριο του ΠΑΣΟΚ ο Ανδρέας Παπανδρέου είχε πει την ιστορική φράση «το ΠΑΣΟΚ είναι κόμμα εξουσίας, δεν γεννήθηκε για να αποτελέσει διάττοντα αστέρα, δεν χαρίζεται, δεν κληρονομείται και δεν τεμαχίζεται σε τιμάρια», προκαλώντας θύελλα ενθουσιασμού στους σύνεδρους, που τον άκουγαν κι έλιωναν.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Τότε το 1994, ο Ανδρέας Παπανδρέου, έχοντας αθωωθεί από το Ειδικό Δικαστήριο για το σκάνδαλο Κοσκωτά, είχε επανέλθει στην εξουσία (άνετη νίκη στις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 1993), αλλά λόγω της κλονισμένης υγείας του είχαν αρχίσει ι συζητήσεις για τη διαδοχή του, ενώ οι δελφίνοι είχαν κάνει την εμφάνισή τους. Με την ομιλία αυτή και τη συγκεκριμένη φράση (εμπνευστής θεωρείται ο Κώστας Σκανδαλίδης), ο Ανδρέας είχε προσπαθήσει αφενός μεν να στείλει ένα μήνυμα ότι ελέγχει το μαγαζί, αφετέρου δε να αναγκάσει τους επιγόνους του να συνεχίσουν την πορεία τους ενωμένοι.

Εν μέρει ο Ανδρέας Παπανδρέου δικαιώθηκε, καθώς το ΠΑΣΟΚ από το 1994 που είπε τη συγκεκριμένη ατάκα διακυβέρνησε τη χώρα για άλλα 12 χρόνια, ενώ μέχρι και το 2012 θεωρείτο κόμμα εξουσίας. Όμως 25 χρόνια μετά το ιστορικό 3ο συνέδριο, το ΠΑΣΟΚ, το κόμμα που ίδρυσε ο Ανδρέας Παπανδρέου και συνεπήρε εκατομμύρια ψηφοφόρους, δεν υπάρχει. Μετατράπηκε πλέον σε κόμμα-σφραγίδα της Φώφης Γεννηματά.

Για να ακριβολογούμε, το ΠΑΣΟΚ δεν είναι κόμμα-σφραγίδα. Διαμοιράστηκαν τα ιμάτιά του σε πολλά κομμάτια και τα στελέχη του πρωταγωνιστούν σε άλλα κόμματα. Και τεμαχίστηκε και μοιράστηκε και κάποιοι το θεωρούν ότι κληρονομικά τούς ανήκει. Το μόνο σίγουρο είναι ότι με τον τρόπο που διαμοιράστηκε επιβεβαιώνει τη ρήση που έχει ειπωθεί, ότι «όλοι έστω και μία φορά στη ζωή μας έχουμε ψηφίσει το ΠΑΣΟΚ». Η αλήθεια είναι ότι το ΠΑΣΟΚ των παλαιών ετών, το λεγόμενο ΠΑΣΟΚ της σοσιαλιστικής καθαρότητας, είχε εκπαιδεύσει το κοινό του στη λογική της εξουσίας. Ο ψηφοφόρος-οπαδός έμαθε να αναζητά τους όρους της εξαργύρωσης της ψήφου του. Κι αυτό δεν μπορεί πλέον να το προσφέρει το ΠΑΣΟΚ.

ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΤΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΣΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ

Ισχυρή μπορεί να θεωρηθεί η «πράσινη» συνιστώσα της κυβέρνησης. Η συγκεκριμένη συνιστώσα είναι του κλίματος Ευάγγελου Βενιζέλου, ο οποίος και προεκλογικά, αλλά ειδικά από το 2018, όταν διαφαινόταν ότι το καθεστώς ΣΥΡΙΖΑ τελειώνει, είχε πει πως «το ΠΑΣΟΚ πρέπει να συμμετάσχει στην ανασυγκρότηση της χώρας, διότι μόνο του σήκωσε το μεγαλύτερος βάρος της κρίσης». Το κόμμα του δεν τον άκουσε, τον απέπεμψε με χυδαίο τρόπο η κα Γεννηματά και φυσικά το «βενιζελικό» ΠΑΣΟΚ στήριξε στις εκλογές τη Ν.Δ. και ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης χρησιμοποίησε ένα σωρό πρόσωπα φίλα προσκείμενα στον πρώην πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ στην κυβέρνησή του. Και δεν μιλάμε μόνο για τον Μιχάλη Χρυσοχοΐδη, ο οποίος έτσι κι αλλιώς μπορεί να θεωρηθεί και αυτόφωτος πολιτικά. Είναι ακόμη ο υπουργός Ψηφιακής Μεταρρύθμισης Κυριάκος Πιερρακάκης, ο οποίος ήταν στο Πολιτικό Συμβούλιο του ΠΑΣΟΚ επί ηγεσίας Βενιζέλου. Αλλά και με τη Λίνα Μενδώνη είχε συνεργαστεί ο Ευάγγελος Βενιζέλος στο υπουργείο Πολιτισμού.

Πέρα από τους πολιτικούς φίλους του Ευάγγελου Βενιζέλου, στην κυβέρνηση Μητσοτάκη μετέχουν και πολλοί τεχνοκράτες της εκσυγχρονιστικής πτέρυγας του Κώστα Σημίτη, ενώ άλλα πρόσωπα του εκσυγχρονιστικού μπλοκ μπορεί να μην αξιοποιήθηκαν, αλλά έχουν δηλώσει τη στήριξή τους στην κυβέρνηση Μητσοτάκη. Πέρασμα από το ΠΑΣΟΚ, δίπλα στον Λαλιώτη, έχει κάνει και ο Τάκης Θεοδωρικάκος στη μετά ΚΝΕ εποχή.

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΤΟΥ ΑΚΗ ΙΣΧΥΡΗ ΣΥΝΙΣΤΩΣΑ ΤΟΥ ΣΥΡΙΖΑ

Ισχυρή είναι και η ΠΑΣΟΚική συνιστώσα του ΣΥΡΙΖΑ. Περιλαμβάνει όχι μόνο τους πρώην συνεργάτες του Άκη Τσοχατζόπουλου, οι οποίοι έπιασαν στασίδι στην Κουμουνδούρου από νωρίς, αλλά δεν είχαν την ανέλιξη που οι ίδιοι ήθελαν. Ίσως να ήθελαν τον ρόλο πίσω από τη βιτρίνα, όπως ο Κοτσακάς. Άλλοι υπουργοποιήθηκαν, όπως ο Παναγιώτης Κουρουμπλής και ο Χρήστος Σπίρτζης.  Άλλοι ήρθαν αργότερα, καθώς είδαν το φως το αληθινό και μπήκαν, όπως ο Στέφανος Τζουμάκας, ο Θάνος Μωραΐτης, ο Άγγελος Τόλκας, ο Νίκος Μπίστης. Εκεί θα πρέπει να προστεθούν και οι δύο πρώην γραμματείς του ΠΑΣΟΚ, η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου και ο Γιάννης Ραγκούσης, που επί ημερών τους τινάχθηκε η μπάνκα στον αέρα σε ό,τι αφορά τα χρέη του Κινήματος. Είναι και άλλα στελέχη από τη Χαριλάου Τρικούπη που μεταγράφηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ, αλλά επί παντοδυναμίας ΠΑΣΟΚ, απλά είχαν ανέβει από το θυρωρείο στον πρώτο όροφο. Ή κάποιοι που δήλωναν αριστεροί, όπως ο Γιώργος Κατρούγκαλος, αλλά επί πολλά χρόνια τριγυρνούσαν στην αυλή του ΠΑΣΟΚ. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι στον ΣΥΡΙΖΑ κατέληξαν στελέχη από το βαθύ ΠΑΣΟΚ, είτε του Άκη, είτε αυτά που βρέθηκαν κοντά στον Γιώργο Παπανδρέου, ενώ εάν εξαιρέσουμε τη Μυρσίνη Ζορμπά δύσκολα βρίσκεις «σημιτικούς» στην Κουμουνδούρου.

ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ

Η απουσία του κ. Παπανδρέου από το συνέδριο ήταν ένα ξεκάθαρο πολιτικό μήνυμα. Ο πρώην πρωθυπουργός δεν θέλησε να νομιμοποιήσει τις όποιες πολιτικές επιλογές της Φώφης Γεννηματά. Την αμφισβήτησε έμπρακτα, με τον πλέον επιδεικτικό τρόπο. Ο Γιώργος Παπανδρέου δεν εμφανίζεται απλά και μόνο ως φυσικός κληρονόμος, αλλά και ως ο μόνος αυθεντικός πολιτικός εκπρόσωπός της οικογένειας Παπανδρέου. Το ερώτημα είναι αν ο κ. Παπανδρέου μπορεί να σηκώσει στις πλάτες του το κάρο της κεντροαριστεράς και να το τραβήξει από τον βάλτο. Το πιθανότερο είναι όχι. Το επιχείρησε με το ΚΙΔΗΣΟ και απέτυχε. Δεν μπορεί και με το ΚΙΝΑΛ. Η στάση του δείχνει ότι δεν υπάρχει κάτι που να τον κρατά ενωμένο με τους υπόλοιπους διεκδικητές του θρόνου. Δεν θέλει και να αποστρατευτεί. Αν ήθελε, θα το είχε ήδη κάνει.

ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΤΗΣ ΦΩΦΗΣ

Αυτή η ομάδα λειτουργεί με το στυλ «δικό μας είναι το μαγαζί και το κάνουμε ό,τι θέλουμε». Και ως επιχείρημα χρησιμοποιούν την αστεία ατάκα της Γεννηματά «μόλις τελείωνα το σχολείο ερχόμουν στο ΠΑΣΟΚ». Θεωρητικά το ΠΑΣΟΚ της Φώφης έχει ως ηγέτη την κα Γεννηματά. Είναι έτσι; Διότι οι παροικούντες στη Χαριλάου Τρικούπη υποστηρίζουν ότι το κουμάντο το κάνουν δύο πρώην «γεννηματικοί υπουργοί, ο Κώστας Γείτονας και ο Μιλτιάδης Παπαϊωάννου, και πολύ λιγότερο ο Κώστας Λιαλιώτης, όπως πολλοί πιστεύουν. Να θυμίσουμε ότι η ομάδα των «γεννηματικών» μετά τον θάνατο του Γιώργου Γεννηματά παρέμεινε ενωμένη και στήριξε τον Κώστα Σημίτη. Κάπως έτσι εξηγείται η απόφαση του πρώην πρωθυπουργού να παραστεί στο συνέδριο του προηγούμενου Σαββατοκύριακου, όπου η Φώφη έβαλε το λουκέτο στο Κίνημα. Το ΠΑΣΟΚ της Φώφης ενδιαφέρεται πρωτίστως για το ΚΙΝΑΛ και θεωρεί ότι με αυτό τον τρόπο θα σηκώσει κεφάλι και θα επανέλθει στις παλιές καλές ημέρες. Προφανώς εδώ ισχύει το «ζήσε, Μάη μου, να φας τριφύλλι». Διότι ναι μεν η κα Γεννηματά εξασφάλισε την προεδρία σε ΚΙΝΑΛ και ΠΑΣΟΚ μέχρι το 2021, αλλά το στοίχημα που παίζεται στους μπουκ είναι στο πόσοι τελικά ψηφοφόροι θα απομείνουν μέχρι τότε.

ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΤΟΥ ΑΝΔΡΟΥΛΑΚΗ

Ο ευρωβουλευτής όπως φάνηκε και στο συνέδριο του προηγούμενου Σαββατοκύριακου είναι αποφασισμένος να περιμένει. Εξάλλου δεν τον πήραν τα χρόνια κι εντός του κομματικού μηχανισμού του ΠΑΣΟΚ, αλλά και στο ΚΙΝΑΛ έχει μία σημαντική βάση υποστηρικτών, οι οποίοι είναι και νέοι ηλικιακά. Όμως και γι’ αυτόν ισχύει το πόσοι ψηφοφόροι θα τον στηρίξουν στις κάλπες των εθνικών εκλογών στην υπόθεση εργασίας ότι θα καταφέρει να εκθρονίσει την κα Γεννηματά το 2021. Πάντως, για να λέμε και του στραβού το δίκιο, σε περίπτωση αλλαγής ηγεσίας ο Νίκος Ανδρουλάκης θα μπορέσει να προκαλέσει έναν σεισμό στον χώρο και να φέρει κοντά στο ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ και στελέχη από άλλα κόμματα που τώρα δεν γοητεύονται από την κα Γεννηματά.

ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΤΟΥ ΓΕΡΟΥΛΑΝΟΥ

Στην αρχή όλοι νόμισαν ότι κάνει πλάκα και δεν τον αντιμετώπισαν με τη δέουσα προσοχή. Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Παύλος Γερουλάνος, όπως φάνηκε και στην ομιλία του στο συνέδριο, θεωρεί ως μονόδρομο την επιστροφή στις ρίζες. Δηλαδή, το ΚΙΝΑΛ να είναι υπό τη σκέπη του ΠΑΣΟΚ. Στο συνέδριο παρουσίασε 2.000 υπογραφές μελών του ΠΑΣΟΚ, που θέλουν κανονικό συνέδριο. Λογικά θα πάει για διαγραφή, καθώς δεν πρόκειται να κάνει πίσω σε ό,τι αφορά την αμφισβήτηση της ηγεσίας, ενώ την ίδια ώρα η κα Γεννηματά ξεκαθάρισε ότι θα ξεκινήσει διαγραφές. Η ίδρυση Κίνησης από τον κ. Γερουλάνο θεωρείται βεβαία. Απλά λόγω του επικοινωνιακού χαρίσματός του μένει να δούμε πόσο θα αντέξει σε αυτό τον πόλεμο.

ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΤΟΥ ΜΑΛΕΛΗ

Ο Σταμάτης Μαλέλης είναι ο ιδρυτής της Κίνησης 81, που ποντάρει στο θυμικό των πρώην μελών και των πρώην ψηφοφόρων του ΠΑΣΟΚ, που τώρα έχουν βρει λιμάνι στον ΣΥΡΙΖΑ. Κάνει λόγο για επιστροφή στις αρχές του ΠΑΣΟΚ και βάζει στο κάδρο ως βασικό ιδεολογικό αντίπαλο τη Ν.Δ. και ως πολιτικό αντίπαλο τον ΣΥΡΙΖΑ. Εάν το ΚΙΝΑΛ-ΠΑΣΟΚ ακολουθήσει τα όσα υποστηρίζει ο κ. Μαλέλης, δεν είναι απίθανο να έχει καλύτερα αποτελέσματα από αυτά της Γεννηματά.

ΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΤΟΥ ΕΚΣΥΓΧΡΟΝΙΣΜΟΥ

Όσο περνούν τα χρόνια, λιγοστεύουν. Αυτό είναι γεγονός. Κάποιοι επιστρέφουν στις πανεπιστημιακές τους έδρες, ενώ κάποιοι άλλοι βρίσκουν θέσεις σε άλλα κόμματα. Αυτή την εποχή οι δύο πιο ηχηροί εκπρόσωποι του εκσυγχρονισμού είναι η Άννα Διαμαντοπούλου και ο Γιώργος Φλωρίδης, με δεδομένο πως ο Σταύρος Θεοδωράκης έκλεισε το Ποτάμι και αποστρατεύθηκε. Ή απλά μπήκε προσωρινά στα πιτς; Διαμαντοπούλου και Φλωρίδης κρατούν ενεργό το κόμμα-κίνηση «Ώρα Αποφάσεων», αλλά προς το παρόν υπάρχει τεράστια ησυχία. Η κα Διαμαντοπούλου με το think tank «Δίκτυο για τη Μεταρρύθμιση» ταξιδεύει ανά την υφήλιο, ενώ ο κ. Φλωρίδης μάλλον αρέσκεται στον ρόλο του τηλεοπτικού πολιτικού αναλυτή σε διάφορα πάνελ. Ίσως τώρα που το Ποτάμι έβαλε λουκέτο, να ενεργοποιηθεί η «Ώρα Αποφάσεων».

ΒΡΙΣΚΕΙΣ ΠΑΝΤΟΥ ΠΑΣΟΚΟ

Η αλήθεια είναι ότι στελέχη του ΠΑΣΟΚ βρίσκεις παντού. Σε όλο το φάσμα του πολιτικού συστήματος. Ακόμη και σε δύο κόμματα που πλέον δεν είναι στη Βουλή υπήρχαν ΠΑΣΟΚοι. Στους ΑΝΕΛ του Πάνου Καμμένου ποιος μπορεί να ξεχάσει τον πρώην αντιπρόεδρο της Βουλής επί Σημίτη, τον Παναγιώτη Σγουρίδη, ο οποίος μάλιστα υπουργοποιήθηκε από τον Τσίπρα; Ανάλογα στελέχη υπήρξαν και στο Ποτάμι, που την περασμένη Κυριακή κι επισήμως ανέστειλε τη λειτουργία του. Ο ίδιος ο Σταύρος Θεοδωράκης είχε πει σε συνέντευξή του ότι ήταν μέλος του ΠΑΣΟΚ τη δεκαετία του ’80. Στο ΜέΡΑ 25 του Γιάνη Βαρουφάκη υπάρχει η Σοφία Σακοράφα που είχε εκλεγεί δύο φορές βουλευτής με το ΠΑΣΟΚ, το 2007 και το 2009. Ακόμη και ο αρχηγός της Ελληνικής Λύσης, Κυριάκος Βελόπουλος, είχε διατελέσει μέλος του ΠΑΣΟΚ στα νεανικά του χρόνια.