ΤΑΜΕΙΟ ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ: Λιγότερα πακέτα, αλλά μαζεμένα…

Τρία είναι τα θετικά στοιχεία από τη συμφωνία στη Σύνοδο Κορυφής για το Ταμείο Ανάκαμψης. Αναμφίβολα η συμφωνία ικανοποιεί σε μεγάλο βαθμό όλους.

Του Χρήστου Αγγελόπουλου

Οι «φειδωλές» χώρες πέτυχαν να μειωθούν οι επιχορηγήσεις κατά 110 δισεκατομμύρια ευρώ και να αυξηθούν τα δάνεια, ενώ οι χώρες του νότου έφυγαν ικανοποιημένες από τις Βρυξέλλες, ότι οι επιχορηγήσεις θα δοθούν σε μεγάλο βαθμό από τον Ιούνιο του 2021 έως τον Ιούνιο του 2022. Σε αυτό το διάστημα η Κομισιόν θα μοιράσει τα 312 δισ. ευρώ.

Το δεύτερο θετικό στοιχείο είναι ότι τα δάνεια των 360 δισ. ευρώ θα δοθούν από την Κομισιόν και όχι από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό (ESM που είναι κατά πολλούς το ευρωπαϊκό ΔΝΤ). Τα δανεικά από την Κομισιόν θα είναι με ένα πολύ μικρό επιτόκιο της τάξης του 0,5%. Και η  χρηματοδότηση του Ταμείου θα γίνει μέσω ομολογιακών δανείων (ευρωπαϊκό ομόλογο) με την εγγύηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Προϋπολογισμού της.

Το τρίτο καθοριστικό στοιχείο της συμφωνίας που αφορά τη λειτουργία της Ε.Ε., είναι το γεγονός ότι το Ταμείο Ανάκαμψης θα το διαχειρίζεται τόσο ως προς τη χρηματοδότησή του όσο και ως προς την κατανομή των πόρων του η Κομισιόν. Ήτοι ένας από τους κεντρικούς ευρωπαϊκούς θεσμούς, υπό την εποπτεία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, και όχι κάποιο διακρατικό όργανο, όπως π.χ. ο ESM ή το Eurogroup.

Όχι μνημόνιο

Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της Συνόδου Κορυφής, δεν θα υπάρχουν μνημόνια όπως τα έχουμε βιώσει. Δεν θα υπάρχει Τρόικα, δεν θα υπάρχει Μνημόνιο, αλλά θα υπάρχουν κανόνες.  Θα υπάρξει το λεγόμενο ευρωπαϊκό εξάμηνο, θα υπάρχουν οι κανόνες σε σχέση με το έλλειμμα και το χρέος. Θα υπάρχουν οι κανόνες διαχείρισης, οι κανόνες επιλεξιμότητας. Διότι δεν πρέπει να λησμονούμε ότι σαν χώρα έχουμε αυτήν τη στιγμή αδιάθετα υπόλοιπα από το ΕΣΠΑ που τρέχει ύψους 13 δισ. ευρώ.

Στα αρνητικά αναμφίβολα της απόφασης είναι ότι τα πρώτα χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης θα δοθούν τον Ιούνιο του 2021 με την ύφεση και τα ελλείμματα να έχουν διογκωθεί. Για παράδειγμα, η Ιταλία έχει άμεση ανάγκη δημοσιονομικής χρηματοδότησης τουλάχιστον 50 δισεκατομμυρίων ευρώ, όμως μέχρι του χρόνου τέτοια εποχή θα πρέπει να πορευθεί με τις δικές της δυνάμεις. Παράλληλα, βέβαια, θα λειτουργούν τα ταμεία του ευρωπαϊκού προϋπολογισμού.

Παράγοντες της Κομισιόν τονίζουν ότι έχει υποτιμηθεί η ευχέρεια προσφυγής των χωρών-μελών στο δανειακό σκέλος του Ταμείου λόγω των δανειακών συμφωνιών (μνημόνια) με τον ESM. Οι όροι δανεισμού από το Ταμείο Ανάκαμψης, σύμφωνα με την ίδια πηγή, θα διαμορφωθούν με γνώμονα το κανονιστικό πλαίσιο των Συμφώνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και «δεν θα είναι απαγορευτικοί για όσους προσφύγουν σ’ αυτά».

Με βάση το σχέδιο

Οι χώρες που θα χρηματοδοτηθούν θα καταθέσουν τα σχέδιά τους. Η αξιολόγηση των σχεδίων θα εγκρίνεται από το Συμβούλιο με ειδική πλειοψηφία επί προτάσεως της Κομισιόν, μέσω μιας πράξης εφαρμογής που το Συμβούλιο θα προσπαθεί να υιοθετήσει εντός τεσσάρων εβδομάδων από την πρόταση. Η θετική αξιολόγηση των αιτημάτων για πληρωμή θα υπόκειται στην ικανοποιητική υλοποίηση των σχετικών αναπτυξιακών και μεταρρυθμιστικών στόχων.

Η Κομισιόν θα ζητά τη γνώμη της EFC (Οικονομικής και Χρηματοοικονομικής Επιτροπής) για την ικανοποιητική υλοποίηση των στόχων. Η EFC θα ανταποκρίνεται στο αίτημα της χώρας προσπαθώντας να καταλήξει σε ομοφωνία. Αν όμως ένα ή περισσότερα κράτη μέλη θεωρήσουν πως υπάρχουν σοβαρές αποκλίσεις από την ικανοποιητική υλοποίηση των σχετικών οροσήμων και στόχων, μπορεί να ζητήσουν από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να θέσει το θέμα στο επόμενο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Πανηγύρια και διαφωνίες

Όπως συμβαίνει πάντα στο ελληνικό πολιτικό τοπίο, τη συμφωνία για τη Σύσταση του Ταμείου Ανάκαμψης τα ελληνικά κόμματα την είδαν με διαφορετικό μάτι. Στην κυβέρνηση πανηγυρίζουν για τη συμφωνία για το Ταμείο Ανάκαμψης και εκτιμούν ότι ο Κυριάκος Μητσοτάκης τα πήγε εξαιρετικά στη μαραθώνια Σύνοδο Κορυφής, όπου η Ελλάδα εξασφάλισε ένα σημαντικό ποσό από το Ταμείο Ανάκαμψης. Τουναντίον, στον ΣΥΡΙΖΑ είδαν παταγώδη αποτυχία και μνημόνια, όπως δήλωσε χαρακτηριστικά η Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, αλλά και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας.   Προφανώς η εκτίμηση της πρώην γραμματέως του ΠΑΣΟΚ θυμίζει αυτή που είχε κάνει στις δημοτικές εκλογές του 2006, που είδε θρίαμβο του κόμματος και πήρε στον λαιμό της τον Γιώργο Παπανδρέου, προκαλώντας όχι απλά τον γέλωτα, αλλά τον καγχασμό ακόμη και των παρδαλών εριφίων.

Σε αντίθετη ρότα κινήθηκε ο ευρωβουλευτής Δημήτρης Παπαδημούλης, ο οποίος μίλησε για ευκαιρία για την Ελλάδα, ζητώντας από την κυβέρνηση να αξιοποιήσει τα κονδύλια.

Απέναντι στο ζεστό-κρύο μεταξύ της κυβέρνησης και της αξιωματικής αντιπολίτευσης ήλθε η ψύχραιμη αντίδραση της Φώφης Γεννηματά και του Κινήματος Αλλαγής. Η κα Γεννηματά επέλεξε να σκεφθεί την επόμενη ημέρα. Επέλεξε να κρούσει τον κώδωνα του κινδύνου προς την κυβέρνηση για το πώς θα αξιοποιηθούν αυτά τα κονδύλια. Μάλιστα η κα Γεννηματά στη δήλωσή της επεσήμανε ότι για το ευρωπαϊκό πακέτο, το οποίο η κυβέρνηση το ανεβάζει στα 70 δισεκατομμύρια ευρώ, πρέπει να προηγηθεί ουσιαστικός διάλογος μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και των παραγωγικών φορέων.  Ενώ τόνισε με έμφαση ότι το ΚΙΝΑΛ στη ΔΕΘ θα καταθέσει τις προτάσεις του για το πώς πρέπει να διανεμηθούν τα ποσά από το Ταμείο Ανάκαμψης στην πραγματική οικονομία.