ΤΑΜEIO ΑΝΑΚΑΜΨΗΣ: Το μπαζούκας  γίνεται… πιστολίνο και έχει αστερίσκους 

Όσο μεγάλο εμφανιζόταν το «μπαζούκας» που θα επιστράτευε η Ευρώπη για να «σκοτώσει» τις οικονομικές συνέπειες της πανδημίας, τόσο συρρικνώνεται σε μικρού βεληνεκούς πιστόλι, αφού ένα 24ωρο πριν από την έναρξη της Συνόδου Κορυφής για το Ταμείο Ανάκαμψης οι διαφωνίες των εταίρων παραμένουν και η αποτελεσματικότητα των μέτρων αμφισβητείται έντονα.

Την τελευταία φιτιλιά άναψε το γερμανικό Κέντρο Ευρωπαϊκών Οικονομικών Ερευνών ZEW που σε έρευνά του εκτιμά πως η προσδοκώμενη χρηματοδοτική στήριξη όχι απλώς δεν βοηθά τα κράτη που χτυπήθηκαν έντονα από την υγειονομική κρίση να ανακάμψουν, αλλά ταυτόχρονα δεν προσφέρει και τα κίνητρα που θα «έσπρωχναν» τα εθνικά Κοινοβούλια να υλοποιήσουν τις αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

Οι δυσοίωνες εκτιμήσεις  δημοσιοποιήθηκαν σε σχετικό ρεπορτάζ της γερμανικής εφημερίδας «Handelsblatt», στην οποία φιλοξενούνται  δηλώσεις του Φρίντριχ Χάινεμαν, οικονομικού αναλυτή στο κέντρο ZEW. «Η ανάλυση δείχνει ότι ως προς την προοπτική σταθεροποίησης το Next-Generation-Fonds έχει χτιστεί σε λάθος βάσεις», λέει συγκεκριμένα ο Χάινεμαν, συμπληρώνοντας ότι «η διάθεση των 750 δισ. με αυτό τον τρόπο δεν συνιστά ούτε στοχευμένη στήριξη των χωρών-μελών που έχουν πληγεί περισσότερο, ούτε δίνει αξιόλογα κίνητρα για την (…) υλοποίηση μεταρρυθμίσεων».

Το μυστικό

Τα μυστικό το οποίο προκαλεί και τις σφοδρές ενστάσεις πολλών οικονομικών αναλυτών βρίσκεται στο γεγονός ότι τα κονδύλια που σχεδιάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα διατεθούν στα πληττόμενα κράτη βάσει των διαθέσιμων οικονομικών στοιχείων, όπως όμως αυτά είχαν διαμορφωθεί προ κορωνοϊού.

Ειδικότερα οι ίδιοι αναλυτές υπογραμμίζουν ότι ως βασικό κριτήριο θα χρησιμοποιηθεί το κατά κεφαλήν εισόδημα στις χώρες-μέλη σε αναλογία προς τον ευρωπαϊκό μέσο όρο το 2019, αλλά και η εξέλιξη της ανεργίας μεταξύ 2015 και 2019 σε σχέση με τον μέσο όρο στην ΕΕ.

Αυτό ακριβώς σχολιάζει και ο Χάινεμαν, υπογραμμίζοντας ότι «το πραγματικό βάρος της ύφεσης που προκάλεσε ο κορωνοϊός (…) δεν παίζει λοιπόν κανέναν απολύτως ρόλο».

Τι σημαίνει αυτό επί του πρακτέου; Ότι χώρες που έχουν πληγεί σχετικά λίγο από την πανδημική κρίση, πχ. η Πολωνία, θα επωφεληθούν περισσότερο από το Ταμείο Ανάκαμψης, ενώ αντίστροφα κράτη των οποίων ο πληθυσμός αποδεκατίστηκε από τον φονικό ιό και αναμένουν συρρίκνωση των οικονομικών επιδόσεών τους σε ποσοστό μεγαλύτερο του 10% (βλ. Ιταλία, Γαλλία, Ισπανία) θα τύχουν μικρότερης βοήθειας.

Η απάντηση που δίνεται από την πλευρά της Κομισιόν είναι πως όταν (με το καλό) ξεκινήσει να «τρέχει» η χρηματοδοτική βοήθεια στις αρχές του 2021, τότε δεν θα υπάρχουν ακόμη αξιόπιστα στοιχεία για τις συνέπειες της πανδημίας. Επειδή όμως το παραπάνω επιχείρημα δεν έπεισε ούτε τους συνήθως «τσιγκούνηδες» Γερμανούς, η Ε.Ε. ανέκρουσε πρύμναν και στην τελευταία συμβιβαστική πρόταση που κατέθεσε ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, αναφέρεται ότι τα προτεινόμενα από την Κομισιόν κριτήρια για τη διάθεση των πόρων θα ισχύσουν μόνον για το 70% των κονδυλίων. Τα υπόλοιπα θα διατεθούν στις χώρες που θα καταγράψουν το 2021 και 2022 τις μεγαλύτερες οικονομικές απώλειες.

Σε κάθε περίπτωση αυτό που είναι ξεκάθαρο είναι ότι η διάρθρωση και η διανομή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης έχει γίνει σάκος του μποξ ανάμεσα στα οικονομικά συμφέροντα των εθνικών «φυλών» της Ε.Ε.

Το πόσο θα επωφεληθεί ή όχι η Ελλάδα από αυτούς τους περίεργους αστερίσκους των κριτηρίων χρηματοδότησης μένει να φανεί το επόμενο κρίσιμο διήμερο όπου δεν θα “παιχτεί” μόνο αυτή καθ’ αυτή η στήριξη των εθνικών οικονομιών αλλά ίσως και η συνοχή του ευρωπαϊκού οικοδομήματος.