Θα μας αντέξει το σκοινί που τεντώνει η Άγκυρα;

Το γεωπολιτικό και στρατιωτικό «καυτό» κλίμα σε Ανατολική Μεσόγειο αλλά και Αιγαίο, πυροδοτεί με κάθε ευκαιρία η Τουρκία, τραβώντας το σκοινί όσο μπορεί. Την ίδια ώρα η ελληνική και κυπριακή πολιτική και στρατιωτική ηγεσία βρίσκονται σε ετοιμότητα, σε μια προσπάθεια να κρατήσουν τις ισορροπίες που διαταράσσει η τακτική της γείτονας χώρας.

Του Δημήτρη Τζιβελέκη

Η εβδομάδα που τελειώνει αύριο ξεκίνησε τη Δευτέρα με την Άγκυρα να ανακοινώνει ότι τα πλοία της θα συνεχίσουν να εξερευνούν για πετρέλαιο και φυσικό αέριο σε μια περιοχή, την οποία η Κύπρος θεωρεί ότι αποτελεί μέρος της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της. Ήταν, εν πολλοίς, η απάντηση του Ταγίπ Ερντογάν στις ΗΠΑ και την Ευρωπαϊκή Ένωση που είχαν επικρίνει σκληρά την τουρκική επιλογή να σταλεί πλωτό γεωτρύπανο με σκοπό να διερευνήσει ζώνη εντός της κυπριακής ΑΟΖ. Και σαν να μην έφτανε αυτό, οι Τούρκοι ρίχνουν λάδι στην ήδη διακεκαυμένη περιοχή αποφασίζοντας την αποστολή 10 πλοίων τα οποία έχουν αναπτυχθεί στην ανατολική Μεσόγειο και έχουν δημιουργήσει ένα δίχτυ προστασίας στο ερευνητικό πλοίο «Μπαρμπαρός» και το γεωτρύπανο «Πορθητής».

Σε πορεία σύγκρουσης…

Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες τουρκικά πολεμικά πλοία έχουν αναπτυχθεί σε Κυρήνεια, Αμμόχωστο και Μερσίνα και είναι έτοιμα να επέμβουν οποιαδήποτε στιγμή χρειαστεί. Επίσης εκτός των πολεμικών πλοίων, η Τουρκία έχει θέσει σε ετοιμότητα και υποβρύχια. Η επιπέδου casus belli προκλητικότητα της Άγκυρας ανάγκασε τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη, να χαρακτηρίσει την παρουσία του τουρκικού γεωτρύπανου «Πορθητής» στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου, «ως δεύτερη τουρκική εισβολή». Δεν πρόκειται για λεκτική υπερβολή αλλά για μία συνολικότερη αίσθηση που έχουν και οι υπόλοιπες χώρες της Ανατολικής Μεσογείου. Ότι δηλαδή η Τουρκία έχει χαράξει μία πορεία σύγκρουσης, μετατρέποντας την θαλάσσια περιοχή σε ασταθή ύδατα.

Οι ΗΠΑ «αποχαιρετούν» οριστικά(;) την Τουρκία

Παράλληλα –αλλά σίγουρα όχι άσχετα– με τις γενικότερες εξελίξεις στην περιοχή, δρομολογούνται οι διαδικασίες «διαζυγίου» των ΗΠΑ με την Τουρκία. Ενόψει, μάλιστα, της αυξανόμενης τουρκικής προκλητικότητας και κυρίως λόγω της στροφής 180 μοιρών της Άγκυρας προς τη Μόσχα, με την αγορά του ρωσικού αντιαεροπορικού πυραυλικού συστήματος S-400, η Ουάσινγκτον κλιμακώνει την αντι-τουρκική ρητορικής και πρακτική της.

Δεν είναι μόνο η πρόσφατη νομοθετική πρωτοβουλία Αμερικανών βουλευτών και γερουσιαστών στο Κογκρέσο για την απαγόρευση πώλησης μαχητικών πέμπτης γενιάς F-35 στην Τουρκία. Είναι και το στρατιωτικό μήνυμα που έστειλε ο Λευκός Οίκος δίνοντας εντολή το πρωί της Τρίτης 7 Μαΐου στο πυρηνοκίνητο αεροπλανοφόρο «Αβραάμ Λίνκολν» να αποπλεύσει από την Κροατία μαζί με τα 6 αντιτορπιλικά συνοδείας του και να πάει στη βάση της Σούδας στην Κρήτη.

Σημειώνεται ότι την ίδια ώρα, πληροφορίες θέλουν 100 Τούρκους στρατιωτικούς να μεταφέρονται στη Ρωσία για εκπαίδευση στη λειτουργία των S-400, δείχνοντας ότι η Άγκυρα αποχαιρετά τη δυτική συμμαχία.

Στήριξη και επαγρύπνηση

Σε κάθε περίπτωση οι συνεχείς προκλήσεις των Τούρκων στην ΑΟΖ της Κύπρου με τις οποίες η Άγκυρα συντηρεί και επαυξάνει την ένταση στην Ανατολική Μεσόγειο, αναγκάζουν και την Αθήνα να βρίσκεται σε κατάσταση επαγρύπνησης.

Για την ώρα η σκέψη της ελληνικής κυβέρνησης δεν είναι άλλη από τη στήριξη των προσπαθειών της Κύπρου να αποκλιμακωθεί η ένταση και να αποκρουστούν οι τουρκικές ενέργειες που πλήττουν κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, καταρχάς με τα διπλωματικά και πολιτικά μέσα που διαθέτουν και οι δύο χώρες. Ωστόσο οι καιροί είναι πονηροί και δεν είναι μυστικό ότι τα τελευταία χρόνια, η ανακάλυψη των ενεργειακών πόρων στην Ανατολική Μεσόγειο έχει δημιουργήσει ακόμη ένα μεγάλο σημείο τριβής στις σχέσεις του τριγώνου Ελλάδα – Κύπρος – Τουρκία.

Η Άγκυρα εποφθαλμιά το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο που κρύβει στα σπλάχνα της η ευρύτερη περιοχή, έχοντας όμως αυτή τη φορά μείνε γυμνή από τη συμμαχική προστασία του νατοϊκού μεγάλου αφεντικού, που με τη σειρά του μυρίστηκε πολυποίκιλα κέρδη (όχι μόνο οικονομικά αλλά και γεωστρατηγικά) από τη συμμετοχή του στην έρευνα των μεγάλων ενεργειακών κοιτασμάτων της περιοχής.

Εξού και η υποστήριξη του Λευκού Οίκου στα σημερινά σχέδια της Κύπρου να ενώσει τις δυνάμεις της με το Ισραήλ και την Αίγυπτο για να διερευνήσει κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην περιοχή και να αναπτύξει υποδομές για την προμήθεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν τεράστια οικονομικά συμφέροντα (μερικές από τις εταιρείες της, όπως η ExxonMobil, πραγματοποιούν εξερεύνηση στις ακτές της Κύπρου) και γεωπολιτικά σχέδια στην περιοχή, καθώς ο Λευκός Οίκος επιθυμεί η Ευρώπη να μειώσει την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο.

Αυτή είναι η μεγάλη εικόνα που σχηματίζουν τα κομμάτια του παραπάνω παζλ, μαζί όμως με τη βεβαιότητα ότι το φετινό καλοκαίρι στην Ανατολική Μεσόγειο προμηνύεται καυτό. Το αν θα φτάσει σε επίπεδα… ηλίασης, ελπίζουν οι εχέφρονες όλων των πλευρών ότι δεν θα χρειαστεί να το μάθουμε.