Τι ήταν το περιβόητο «Δόγμα Μολυβιάτη»

Με αφορμή τον θάνατο του Πέτρου Μολυβιάτη επανήλθε στον δημόσιο διάλογο η φράση «το δόγμα Μολυβιάτη». Τι είναι, λοιπόν, αυτό το «δόγμα Μολυβιάτη», για το οποίο πολύ μιλούν, αλλά ελάχιστοι γνωρίζουν; Το «Δόγμα Μολυβιάτη» δεν αποτέλεσε ποτέ επίσημο έγγραφο ή διακηρυγμένο σχέδιο. Πρόκειται για μια συνεκτική στρατηγική φιλοσοφία που υιοθετήθηκε κατά την περίοδο 2004–2006, όταν ο αείμνηστος υπηρέτησε ως υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση του Κώστα Καραμανλή.

Ο πρώην ΥΠΕΞ διαμόρφωσε μια στρατηγική προσέγγιση βασισμένη σε τρεις πυλώνες: Θεσμικό ευρωπαϊσμό, διπλωματική αυτοσυγκράτηση και πολυκεντρική εξισορρόπηση. Η Ελλάδα, στα χρόνια εκείνα, εμφανίστηκε ως σταθερός παίκτης μέσα σε ένα περιβάλλον διεθνούς ρευστότητας, όπου η Δύση προσπαθούσε να επανακαθορίσει τον ρόλο της, η Ανατολή αναδυόταν και η Τουρκία ριζοσπαστικοποιούσε τη ρητορική της. Το δόγμα δεν υποσχόταν εύκολες νίκες. Αντιθέτως, οικοδομήθηκε επάνω στην πεποίθηση ότι ο χρόνος είναι σύμμαχος των ισχυρών – και η ψυχραιμία η δύναμη των μικρών κρατών. Αντιμετώπισε ζητήματα όπως το ονοματολογικό των Σκοπίων, τις ευρωτουρκικές σχέσεις και την εσωτερική συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης με ωριμότητα, χωρίς εθνικιστικές υπερβολές, αλλά και χωρίς εκπτώσεις στα κυριαρχικά δικαιώματα. Ο Πέτρος Μολυβιάτης, εκπαιδευμένος στην τέχνη της διπλωματίας επί δεκαετίες, κατανόησε νωρίς πως η προβολή σταθερότητας είναι στρατηγικό πλεονέκτημα για χώρες όπως η Ελλάδα. Η εξωτερική πολιτική δεν είναι εργαλείο εγχώριας επιβεβαίωσης, αλλά διεθνής γλώσσα αξιοπιστίας. «Το να σε εμπιστεύονται, είναι πολύ σημαντικότερο από το να σε φοβούνται», έλεγε στους συνομιλητές του. Η σημερινή συγκυρία, με τους περιφερειακούς ανταγωνισμούς να οξύνονται και τη διεθνή τάξη να αναζητεί νέα σημεία ισορροπίας, προσφέρει την ευκαιρία για επανεκτίμηση εκείνων των παραμέτρων που συνέθεσαν το «Δόγμα Μολυβιάτη». Όχι για να αναπαραχθεί μηχανικά, αλλά για να αντληθούν μαθήματα.