Το «αντεθνικό» λουκέτο στα ΕΛΤΑ

Το κυβερνητικό τελεσίγραφο για το κατέβασμα των ρολών σε 204 καταστήματα των ΕΛΤΑ που βρίσκονται κατά βάση σε περιοχές της περιφέρειας προκάλεσε ισχυρούς κραδασμούς όχι μόνο στις τοπικές κοινωνίες, αλλά και στο εσωτερικό της Νέας Δημοκρατίας.

Κι αυτό διότι η πλειοψηφία του κόσμου μεταφράζει την επιχειρηματολογία του επιτελικού κράτους περί «στοχευμένης αναδιάρθρωσης και εξυγίανσης» ως συρρίκνωση της δημόσιας παρουσίας και ιδιότυπη ερημοποίηση της ελληνικής περιφέρειας.

Σύμφωνα με τη διοίκηση των Ελληνικών Ταχυδρομείων, τα υποκαταστήματα που κλείνουν θεωρούνται «ανενεργά» και οικονομικά ασύμφορα. Συνεισφέρουν, λένε, λιγότερο από το 10% των εσόδων, αλλά επιβαρύνουν πάνω από το μισό λειτουργικό κόστος. Εξ ου και το νέο επιχειρησιακό σχέδιο προβλέπει εξυπηρέτηση μέσω κινητών μονάδων, συνεργαζόμενων σημείων και “ψηφιακών” ταχυδρόμων.

Μόνο που η θεωρία της «αποδοτικότητας» στα χαρτιά χάνει το νόημά της όταν προσγειώνεται στην πραγματικότητα της ελληνικής περιφέρειας. Εκεί όπου το ταχυδρομείο δεν είναι απλώς ένα κατάστημα, αλλά ο τελευταίος κρίκος επαφής με το κράτος. Για τους ηλικιωμένους που περιμένουν μια σύνταξη, για τις μικρές επιχειρήσεις που στέλνουν ένα δέμα, για τους ανθρώπους που θέλουν απλώς να πληρώσουν έναν λογαριασμό χωρίς να πρέπει να διανύσουν 30 χιλιόμετρα. Εξ ου και σε ευαίσθητες περιοχές όπως η Θράκη ή τα Δωδεκάνησα, το λουκέτο των καταστημάτων των Ελληνικών Ταχυδρομείων αντιστοιχεί με αποψίλωση κρίσιμων υπηρεσιών που έχουν ανάγκη οι τοπικές κοινωνίες.

Η κυβέρνηση επιμένει πως η μετάβαση στον «ψηφιακό ταχυδρόμο» και τις «κινητές μονάδες» ταχυμεταφορών αποτελούν σύγχρονες παρεμβάσεις που θα ενισχύσουν την αποτελεσματικότητα των ΕΛΤΑ τα οποία εμφανίζονται να χάνουν λεφτά από επαρχιακά καταστήματα που παρουσιάζουν ελάχιστη εμπορική δραστηριότητα.

Στην πράξη, όμως, οι κάτοικοι δεκάδων χωριών και μικρών πόλεων της ελληνικής επικράτειας είτε θα στερηθούν π.χ. την εύκολη πληρωμή των συντάξεών τους και την απρόσκοπτη ταχυδρόμηση/παραλαβή των δεμάτων τους είτε θα αναγκαστούν να ξεσπιτώνονται προκειμένου να απολαύσουν όχι μία πολυτέλεια αλλά μία επί της ουσίας κοινωνική παροχή δεκαετιών.

«Συμβουλευτική» αλλά και γεμάτη ουσία η παρέμβαση Σαμαρά
Με ορατό το φάσμα του λουκέτου στα 204 καταστήματα των ΕΛΤΑ και πριν η κυβέρνηση ανακοινώσει το τρίμηνο «πάγωμα» της αμφιλεγόμενης απόφασής της ο Αντώνης Σαμαράς δεν έμεινε σιωπηλός παρατηρητής.

Παρενέβη άμεσα, θεσμικά και καθόλου συγκρουσιακά λέγοντας το αυτονόητο: ότι «η ξαφνική απόφαση για το κλείσιμο 204 υποκαταστημάτων των ΕΛΤΑ πρέπει να επανεξεταστεί». Σύμφωνα με τον πρώην πρωθυπουργό και πρώην πρόεδρο της Ν.Δ. «ο συμβολισμός αυτής της κίνησης υπερβαίνει κατά πολύ τα όποια λογιστικά σχέδια μιας επιχείρησης. Ιδιαίτερα όταν σήμερα η ελληνική επαρχία –και ιδίως η ακριτική Ελλάδα– αναζητά με κάθε τρόπο το αντίδοτο στην εγκατάλειψη».

Τα λόγια του πρώην πρωθυπουργού αναδεικνύουν αν μη τι άλλο το πολιτικό παράδοξο της «γαλάζιας διακυβέρνησης», η οποία ενώ βερμπαλίζει τσιτάτα για «ανάπτυξη για όλους» την ίδια ώρα εφαρμόζει πολιτικές που αποσύρουν το κράτος από εκείνη την Ελλάδα που το έχει περισσότερο ανάγκη. Το ότι, εξάλλου, οι παραπάνω επισημάνσεις βγήκαν από το στόμα του Αντώνη Σαμαρά αποκτούν άλλο ειδικό βάρος καθώς δεν πρέπει να ξεχνιέται ότι ο Μεσσήνιος ήταν ο πρωθυπουργός που στους εξαιρετικά δύσκολους μνημονιακούς καιρούς της λιτότητας και των περικοπών κατάφερε να κρατήσει στη ζωή τα ελλειμματικά ΕΛΤΑ και να τα γυρίσει στον αστερισμό της κερδοφορίας.

Πιο συγκεκριμένα η ιστορία έχει καταγράψει ότι μετά από πολυετή ζημιογόνα λειτουργία, τη διετία 2012–2014 τα ΕΛΤΑ ανάστρεψαν την καθοδική τάση σε ανοδική με «όπλα» ένα βιώσιμο σχέδιο αναδιάρθρωσης που είχε εγκριθεί από του ευρωπαϊκούς θεσμούς των δανειστών, τη διασφάλιση κρατικής επιδότησης για την καθολική υπηρεσία, τη διατήρηση καταστημάτων σε παραμεθόριες περιοχές μέσω επιδοτήσεων, τη συμφωνία με τους εργαζομένους των ΕΛΤΑ για αλλαγές στη λειτουργία και διεύρυνση ωραρίου, καθώς και την αποσύνδεση από συνεργασίες που θεωρήθηκαν εις βάρος του οργανισμού.

Σημειώνεται επίσης ότι και εκείνη την περίοδο διέκοψαν τη λειτουργία τους περίπου 80 μικρά καταστήματα των ΕΛΤΑ με την ειδοποιό, όμως, διαφορά ότι είχε προηγηθεί αδειοδότηση πρακτορείων ώστε να μη διακοπεί ούτε για μία ημέρα η εξυπηρέτηση των πολιτών.

Δυστυχώς η ταραχώδης πτώση της κυβέρνησης Σαμαρά από την εξουσία τον Ιανουάριο του 2015 συμπαρέσυρε στη συνολική πολιτικο-οικονομική περιπέτεια και τα ΕΛΤΑ, αφού οι διοικήσεις που ανέλαβαν τα Ελληνικά Ταχυδρομεία μετά από το 2015, αλλά και μετά το 2019, επιδόθηκαν σε επαυξημένο δανεισμό καθυστερώντας παράλληλα να προχωρήσουν σε περαιτέρω μεταρρυθμίσεις.

Είναι για παράδειγμα χαρακτηριστικές οι ενστάσεις-απορίες που έχουν διατυπωθεί για το πώς «εξαφανίστηκε» η κρατική ενίσχυση των 280 εκατ. ευρώ που δόθηκε το 2020 για την αναδιάρθρωση των ΕΛΤΑ, καθώς και για το ποιες ουσιαστικές βελτιώσεις καταγράφηκαν στη λειτουργική κερδοφορία του οργανισμού την τριετία 2023–2025.

Ουδείς αναιρεί την αναγκαιότητα να… ριζώσουν τα ΕΛΤΑ σε έδαφος οικονομικής βιωσιμότητας. Αυτό όμως που πρέπει να αντιληφθούν οι τεχνοκράτες εκσυγχρονιστές το «γαλάζιο» Επιτελικό Κράτος είναι ότι η βιωσιμότητα ενός δημόσιου οργανισμού δεν μετριέται μόνο με ισολογισμούς.

Μετριέται και με κοινωνικό αποτύπωμα, που στην περίπτωση των ΕΛΤΑ αλλά και της ίδια της κυβέρνησης φαίνεται να εξαφανίζεται…