Το καλοκαίρι της διπλωματίας για Μαξίμου και Πεντάγωνο

Ούτε 50 ημέρες δεν έχουν συμπληρωθεί από την επιστροφή του Κυριάκου Μητσοτάκη στο πρωθυπουργικό μέγαρο της Ηρώδου Αττικού και έχει φτιάξει τρεις φορές τις βαλίτσες του για ισάριθμες αποστολές εκτός συνόρων! Ο λόγος; Εθνικός!

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Άλλες τόσες φορές έχει «ξεσπιτωθεί» στο ίδιο διάστημα από το υπουργείο Εξωτερικών ο νέος επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας Γιώργος Γεραπετρίτης, αλλά και ο υπουργός Εθνικής Άμυνας, Νίκος Δένδιας, που από τις εκλογές του Ιουνίου έχει μπει στο αεροπλάνο τουλάχιστον τέσσερις φορές. Προς τι το… trip advisor; Επειδή πέρα από τα μίλια πτήσεων, αν αυτή η ταξιδιωτική… σούμα των κ.κ. Μητσοτάκη, Γεραπετρίτη και Δένδια ιδωθεί με μια πιο διεισδυτική ματιά, θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί το «Καλοκαίρι της Διπλωματίας» για Μαξίμου και Πεντάγωνο, όπου ανομολόγητος μεν αλλά απολύτως κοινός παρονομαστής των σχετικών επαφών εξωτερικής πολιτικής ήταν η Τουρκία.

Πέραν, ας πούμε, της τήρησης της εθιμοτυπίας που θέλει τον πρωθυπουργό, τον ΥΠΕΞ και τον ΥΕΘΑ της Ελλάδας να πραγματοποιούν το πρώτο μετά από την ορκωμοσίας τους ταξίδι στην (υπό τουρκική κατοχή) Κύπρο, ο Κυρ. Μητσοτάκης και οι δύο πρωτοκλασάτοι υπουργοί του μετέβησαν τον Ιούλιο στο Βίλνιους της Λιθουανίας όπου με αφορμή τη σύνοδο του ΝΑΤΟ είχαμε και την πολυσυζητημένη συνάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν.

Ίσως μάλιστα το αποτέλεσμα εκείνης της ελληνοτουρκικής συνάντησης στο Βίλνιους να μην είναι άσχετο με τα όσα συζητήθηκαν πίσω από τις κλειστές πόρτες των συναντήσεων που είχε εν συνεχεία ο Κυρ. Μητσατάκης στην Κύπρο και την Αίγυπτο, αλλά και μόλις προ ολίγων εικοσιτετραώρων ο Νίκος Δένδιας στο Ισραήλ.

Ειδικά τα συγκεκριμένα διπλωματικά ταξίδια δεν μπορούν να χαρακτηριστούν τυχαία όταν γίνονται με δύο χώρες που η Ελλάδα έχει δομήσει καλές διακρατικές σχέσεις συνεργασίας και – κυρίως– ασφάλειας, την ίδια ώρα μάλιστα που η Άγκυρα αποπειράται να επανακτήσει τον δίαυλο επικοινωνίας και να αναθερμάνει τις σχέσεις της με Κάιρο και Τελ Αβίβ έπειτα από μία περίοδο «παγώματος» ενίοτε και εχθρότητας, τουλάχιστον όσον αφορά το Ισραήλ. Ούτε, βεβαίως, είναι τυχαίο ότι όλες αυτές οι διεργασίες λαμβάνουν χώρα σε μία χρονική συγκυρία που η γεωπολιτική σημασία της περιοχής της ανατολικής Μεσογείου έχει πάρει πολύ τα… πάνω της, λόγω των προσδοκιών και των εξελίξεων στο μέτωπο της ενέργειας αλλά και των κινδύνων που προκύπτουν κάθε τόσο από τον επιθετικό τουρκικό αναθεωρητισμό.

Η «ταμπακιέρα» των συζητήσεων στο Ισραήλ

Στην αρχή της εβδομάδας ο Έλληνας ΥΕΘΑ, Ν. Δένδιας, προσγειώθηκε στο Τελ Αβίβ όπου τον περίμενε ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Ιώβ Γκάλαντ. Αν έπρεπε να συμπυκνωθεί σε έναν τίτλο η αποτίμηση του συγκεκριμένου ταξιδιού, αυτός θα ήταν η επανεπιβεβαίωση της θέλησης της Ελλάδας και του Ισραήλ να συνεργαστούν στον κλάδο της αμυντικής βιομηχανίας.

Όπως κατέστη σαφές δια χειλέων Ν. Δένδια, η Ελλάδα επενδύει στη δημιουργία ενός οικοσυστήματος αμυντικής βιομηχανίας παρόμοιου με αυτό του Ισραήλ. Για την επίτευξη αυτού του στόχου προωθούνται συνέργιες όχι μόνο εταιρικές αλλά και μεταξύ των υπουργείων και των αμυντικών δυνάμεων, που όπως υπογράμμισε ο Έλληνας ΥΕΘΑ θα μπορούσαν να εξυπηρετήσουν τους αμυντικούς στόχους της Αθήνας. Άλλωστε, στην κυβέρνηση εκτιμούν και δεν το κρύβουν ότι η ενδυνάμωση μιας τέτοιας βιομηχανική συνεργασίας στον τομέα των αμυντικών συστημάτων θα παράξει οφέλη –και για τις δύο χώρες– όχι μόνο σο επίπεδο ασφάλειας αλλά και σε οικονομικό επίπεδο.

Την ίδια άποψη με την Ελλάδα φαίνεται να έχει και το Ισραήλ, παρά τη διαφαινόμενη διάθεση του Ταγίπ Ερντογάν και του Μπενιαμίν Νετανιάχου να κάνουν βήματα συμφιλίωσης λόγω και του μπιλιάρδου ενεργειακών συμφερόντων που γεννά η ανάγκη μεταφοράς –μέσω τουρκικού εδάφους, άραγε;– του ισραηλινού φυσικού αερίου στην Ευρώπη. Στα λόγια τουλάχιστον, ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας, Ιώβ Γκάλαντ, δεν άφησε περιθώριο αμφισβήτησης των στενών δεσμών Ελλάδας και Ισραήλ, τονίζοντας με νόημα ότι οι δύο χωρών στέλνουν μήνυμα σε «εχθρούς και εταίρους» ότι ενώνουν τα χέρια «για τη διασφάλιση της σταθερότητας και της ασφάλειας στην ευρύτερη περιοχή».

Για την ιστορία να πούμε ότι το επόμενο ραντεβού υψηλών αξιωματούχων των δύο χωρών έχει δοθεί για το διήμερο 3 και 4 Σεπτεμβρίου όπου έχει επαναπρογραμματιστεί η τριμερής συνάντηση κορυφής Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ η οποία δεν είχε πραγματοποιηθεί στις 26 Ιουλίου εξαιτίας της καρδιολογικής επέμβασης στην οποία έπρεπε να υποβληθεί τότε ο Ισραηλινός πρωθυπουργός Νετανιάχου.

Η αποτίμηση του ταξιδιού Μητσοτάκη στη Αίγυπτο

Την ανανέωση των… όρκων φιλίας και συνεργασίας μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου είχαμε, εξάλλου, στην πρόσφατη συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον πρόεδρο Φατάχ Αλ Σίσι . Αν και… καταδρομική από άποψη χρονικής διάρκειας, το μενού της συζήτηση των δύο πλευρών στο Ελ Αλαμέιν ήταν αρκετά ποικίλο. Καταρχάς περιείχε την ιχνηλάτηση των δυνατοτήτων περαιτέρω εμβάθυνσης των ελληνο-αιγυπτιακών σχέσεων στην ενεργειακή και γεωπολιτική σφαίρα, αλλά και την ανταλλαγή απόψεων για το θέμα των πρσφυγικών-μεταναστευτικών ροών που εμφανίζουν τάσεις μεγέθυνσης πυροδοτούμενες από την συνεχιζόμενη αστάθεια στη Λιβύη αλλά και το ξέσπασμα πολιτικοστρατιωτικών κρίσεων σε χώρες της υποσαχάριας Αφρικής.

Τι πρέπει να κρατήσουμε από αυτό το ταξίδι; Την απόφαση να συγκληθεί εντός του 2024 το ανώτατο συμβούλιο συνεργασίας Ελλάδας – Αιγύπτου αλλά κυρίως τη.. φούρια που επέδειξαν οι δύο ηγέτες στο να υπογραμμίσουν ότι οι σχέσεις των δύο χωρών «δεν ετεροκαθορίζονται», εν ολίγοις δεν υπαγορεύονται-επηρεάζονται από τον τουρκικό παράγοντα. Προφανώς ούτε ο Έλληνας πρωθυπουργός ούτε ο Αιγύπτιος πρόεδρος ψεύδονται όταν επισημαίνουν τη συγκεκριμένη παράμετρο.

Είναι, όμως, παράλληλα ξεκάθαρο ότι πρόκειται για δήλωση βούλησης και όχι για πραγματοποιήσιμη δέσμευση. Κι αυτό διότι τα εκάστοτε εθνικά συμφέροντα εξ ορισμού ετεροκαθορίζονται και συχνά μεταλλάσσονται αναλόγως των γεωπολιτικών συνθηκών που ειδικά στις μέρες μας χαρακτηρίζονται από απόλυτη ρευστότητα.

Σε κάθε περίπτωση, όσο κι αν υπερτονίζεται από τα επίσημα χείλη η αυτοτέλεια αυτών των ταξιδιών, είναι βέβαιο ότι η θερινή διπλωματική εγρήγορση της Αθήνας είναι στοχευμένη και σχετίζεται με το γεγονός ότι η κυβέρνηση θέλει να έχει ποικιλία «όπλων» στη διπλωματική φαρέτρα της όταν από Σεπτέμβρη θα αρχίζει να ξανανακατεύεται ο… ζωμός στο τσουκάλι των ελληνοτουρκικών.