Το «Κύπελλο Φιλίας» της Λεωφόρου το 1949 προκάλεσε διπλωματικό επεισόδιο

Ο αθλητισμός προάγει την ειρήνη και τη φιλία των λαών. Σε κάποιες πολύ ξεχωριστές περιπτώσεις ωστόσο, οδηγεί στα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα. Αυτό συνέβη και ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία τον Μάϊο του 1949.

Στην Αθήνα γίνεται το ποδοσφαιρικό τουρνουά «Κύπελλο Φιλίας». Η Ελλάδα είχε ακόμα εμφύλιο πόλεμο, ήταν οι τελευταίες μάχες στον βορρά, είχαν περάσει μόλις εννέα χρόνια από το έπος της Αλβανίας και στον παγκόσμιο χώρο είχε παγιωθεί η «μάχη» των δύο κόσμων με τις ΗΠΑ και τη Ρωσία.

Στο τουρνουά συμμετείχαν εκτός της Ελλάδας, η Ιταλία με τη Β’ ομάδα της, η Αίγυπτος και η Τουρκία. Το πρόγραμμα προέβλεπε να παίξουν όλοι με όλους και όποιος συγκεντρώσει τους περισσότερους βαθμούς να πάρει το Κύπελλο.

Στις 15 Μαϊου η Ελλάδα αντιμετώπισε την Τουρκία, ηττήθηκε 2-1, υπήρχε φανατισμός στην εξέδρα, αλλά και μέσα στον αγωνιστικό χώρο. Στο 87ο λεπτό ο Μινάρδος έκανε φάουλ στον Ισφεντιγιάρ. Ο Τούρκος ποδοσφαιριστής τραυματίστηκε κι ο Μπουλέντ Εσέν που είχε μπει αλλαγή διαμαρτυρήθηκε στον Αιγύπτιο διαιτητή Ελ Σάιντ. Τότε ο Ανδρέας Μουράτης χαστούκισε τον Τούρκο ποδοσφαιριστή. Το επεισόδιο θα μπορούσε να τινάξει το ματς στον αέρα, αλλά ο Μουράτης έσπευσε να αγκαλιάσει και να φιλήσει τον Τούρκο αντίπαλό του δείχνοντας ότι μετάνιωσε για την έκρηξή του. Ο διαιτητής αρκέστηκε στη χειρονομία αυτή και συνέχισε τον αγώνα. Αμέσως μετά όμως η ΕΠΟ σε έκτακτη συνεδρίαση αποφάσισε να αποκλείσει τον Έλληνα ποδοσφαιριστή από την συνέχεια των αγώνων.

Το τουρνουά συνεχίστηκε, η Ελλάδα συνέχισε να χάνει και φάνηκε ότι το ματς που θα έκρινε την πρώτη θέση θα ήταν αυτό της Β’ Ιταλίας με την Τουρκία. Στο γήπεδο της Λεωφόρου, όπως όλα τα ματς του τουρνουά.

Η ΕΠΟ όρισε διαιτητή τον Σωτήρη Ασπρογέρακα που απέρριψαν οι Τούρκοι. Τον αντικατέστησε με τον Τζίτζη που απέρριψαν οι Ιταλοί και συμφώνησαν όλοι στον Βασίλη Διαμαντόπουλο που ήταν η τρίτη επιλογή.

Εκείνο το Σάββατο της 20ης Μαΐου στο γήπεδο ήταν κατάμεστο. Το κοινό υποστήριζε την Ιταλική ομάδα που νίκησε με 3-2. Κι άρχισαν τα παρατράγουδα.

 

Οι Τούρκοι υποστήριξαν ότι το τρίτο γκολ των Ιταλών σημειώθηκε από θέση οφ σάιντ και κακώς το μέτρησε ο διαιτητής. Ο ποδοσφαιριστής Μπουλέντ Εκέν, αρχηγός της ομάδας, ειρωνεύτηκε τον διαιτητή, ενώ οι συμπαίκτες του έσπασαν τη πόρτα των αποδυτηρίων των διαιτητών με σκοπό να τον χτυπήσουν. Ο σύμβουλος της ΕΠΟ Βγενόπουλος κι ένας αστυνομικός έτρεξαν να προστατεύσουν τον διαιτητή και δέχτηκαν τις μπουνιές και κλωτσιές των Τούρκων.

Στα αποδυτήρια των διαιτητών ο επίσης διαιτητής Βραχάς δέχτηκε γροθιά στο μάτι, ενώ χτυπήθηκε και ο έφορος του Παναθηναϊκού Γερακάρης.

Στην ίδια έκθεση διαβάζουμε ότι οι Τούρκοι ποδοσφαιριστές φεύγοντας από το ξενοδοχείο πέταξαν από τα παράθυρα σερβίτσια τσαγιού που υπήρχαν στα δωμάτιά τους, ανθοδοχεία κ.ά, ενώ έσπασαν και τις λεκάνες στις τουαλέτες. Τις ζημιές υποχρεώθηκε να πληρώσει η ΕΠΟ

Επιστρέφοντας στην πατρίδα τους τα μέλη της Τουρκικής αποστολής περιέγραψαν στιγμές κόλασης που έζησαν στην Αθήνα.

Υπάρχει εξήγηση για τη συμπεριφορά αυτή. Ο πρόεδρος της τουρκικής ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας, ο Σαβασίδ ήταν γενικός διευθυντής Σωματικής Αγωγής στην πατρίδα του, δηλαδή δημόσιος υπάλληλος, όπως και οι περισσότεροι ποδοσφαιριστές. Έπρεπε να έχουν μια δικαιολογία για την απώλεια της πρώτης θέσης.

Ο Τύπος της χώρας άρχισε φανταστικές περιγραφές με τους Έλληνες φιλάθλους να μιλούν για εκδίκηση στον Σαγγάριο (!) την ώρα του αγώνα και άλλα… γραφικά. Είναι φανερό ότι από τις περιγραφές οι λέξεις και οι τόποι που χρησιμοποιούσαν ήταν αυτές της τουρκικής προπαγάνδας

Η εφημερίδα «Ζαφέρ» σε κύριο άρθρο της μάλιστα έγραφε: «Αντί να μας δέρνουν ας νικήσουν τους αντάρτες που είναι ακόμα στα βουνά» εννοώντας φυσικά τον Εμφύλιο πόλεμο που διαρκούσε.

Εθνικιστικά σωματεία και οργανώσεις πήραν τη σκυτάλη. Διοργάνωσαν συγκέντρωση στο Πανεπιστήμιο της Κωνσταντινούπολης για τα γεγονότα στην οποία μάλιστα κάλεσαν και μέλη της ελληνικής κοινότητας που τότε ήταν σημαντική σε αριθμό.

Έντρομοι οι Έλληνες της Πόλης κλείστηκαν σπίτια τους και δεν άνοιξαν τα μαγαζιά τους. Τα γεγονότα ήταν μια πρόβα για αυτά που θα ακολουθούσαν τον Σεπτέμβριο του 1955.

Ακόμα και η Τουρκική Εθνοσυνέλευση ασχολήθηκε με το θέμα. Οι βουλευτές της αντιπολίτευσης βρήκαν την ευκαιρία να κατηγορήσουν τη κυβέρνηση για… ενδοτισμό.

Ο Τούρκος πρεσβευτής στην Αθήνα, Ουναϊντίν, έκανε διάβημα διαμαρτυρίας στον υπουργό Εξωτερικών Κωνσταντίνο Τσαλδάρη (24 Μαΐου)

Η ΕΠΟ, με τη σειρά της, διέκοψε κάθε σχέση με την Τουρκική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία (8 Ιουνίου)… Το κύπελλο… Φιλίας μετατράπηκε σε κύπελλο πολέμου. Το ποδόσφαιρο χρησιμοποιήθηκε για να εξάψει τα πάθη και τις αντιθέσεις μεταξύ των δύο λαών

 Τρόμαξε ακόμη και ο Ζιλ Ριμέ

Ο Γάλλος ποδοσφαιρικός παράγοντας Ζιλ Ριμέ, ο εμπνευστής του Παγκοσμίου Κυπέλλου και πρόεδρος της FIFΑ παρακολουθούσε άναυδος τις σκηνές μέσα στο γήπεδο, ενώ δεν έκρυψε την απογοήτευσή όταν έμαθε τα όσα έγιναν στα αποδυτήρια.

Σύμφωνα με την επίσημη έκθεση της ΕΠΟ ο Σουκρή στον διάδρομο των αποδυτηρίων χτύπησε «στον δεξιόν όρχιν τον αναπληρωματικό ποδοσφαιριστή της ιταλικής ομάδας Αντωνάτσι» σύμφωνα με την έκθεση του γιατρού του αγώνα Σπεράντζα που τον εξέτασε.