Το μεγάλο δίλημμα της Τουρκίας

Αύριο Κυριακή οι Τούρκοι πολίτες βρίσκονται ενώπιον ενός τεράστιου διλήμματος: Επιτρέπουν στον Ερντογάν να μετατραπεί με την ψήφο τους σε έναν σουλτάνο που θα αποφασίζει με συνοπτικές διαδικασίες για όλα, ή αλλάζουν το πολιτικό σκηνικό στην Τουρκία, στέλνοντας στη σύνταξη τον άνθρωπο που κυβερνά τα τελευταία15 έτη;

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Σε αυτό το ερώτημα την απάντηση θα την πάρουμε οριστικά στις 8 Ιουλίου, ημέρα που θα διεξαχθεί ο επαναληπτικός γύρος των προεδρικών εκλογών. Κι αυτό διότι όλα δείχνουν πως ο στόχος του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για νίκη με 50,01% από τον πρώτο γύρο πολύ δύσκολα θα επιτευχθεί. Ο Ερντογάν σε μία ακόμη προεκλογική διαδικασία κατάφερε να διχάσει τους Τούρκους. Από τη μία υπάρχουν οι φανατικοί υποστηρικτές του στην ενδοχώρα, τη βαθιά Ανατολία, όπου το επίπεδο ζωής είναι υποβαθμισμένο και οι περισσότεροι ακολουθούν κατά γράμμα τις εντολές του και τον αντιμετωπίζουν ως πατερούλη. Και από την άλλη, υπάρχουν οι φιλοευρωπαϊστές, οι οποίοι ασφυκτιούν με τις διώξεις του καθεστώτος, ενώ αντιλαμβάνονται ότι η οικονομία δεν στέκεται απλά σε πήλινα πόδια, αλλά προσπαθεί να περπατήσει και σε κινούμενη άμμο.

Οι φιλοευρωπαϊστές δεν έχουν προς το παρόν αντιδράσει με την κατρακύλα της οικονομίας φοβούμενοι ότι θα χαρακτηριστούν ως γκιουλενιστές. Όμως κρυφά συντάσσονται υπέρ του βασικού αντιπάλου του Ερντογάν, του Μουχαρέμ Ιντζέ, με την ελπίδα ότι θα γίνει η έκπληξη. Ας μην ξεχνάμε ότι τα μέτωπα που έχει ανοίξει σε όλα τα επίπεδα ο Ερντογάν δεν βολεύει σε καμία περίπτωση την οικονομία και γι’ αυτό τον λόγο την Πέμπτη το βράδυ συναθροίστηκαν περισσότερο από ένα εκατομμύριο πολίτες στη Σμύρνη, στις ακτές του Αιγαίου, στην προεκλογική συγκέντρωση του Μουχαρέμ Ινζέ. «Ήταν μία πράξη αντίδρασης προς τον Ερντογάν», λένε οι αναλυτές.  «Ο Ερντογάν είναι κουρασμένος, εγκαταλελειμμένος, ένας άνθρωπος αλαζόνας που δεν έχει τον σεβασμό του λαού του», φώναξε ο Ινζέ στο συγκεντρωμένο πλήθος. «Η Τουρκία θέλει να αναπνεύσει, θέλει ειρήνη, θέλει ηρεμία», υποστηρίζει ο Ινζέ, ο οποίος όμως όπως και το κόμμα που τον υποστηρίζει, το Ρεπουμπλικανικό, ακολούθησε με την ίδια ένταση τις εθνικιστικές κραυγές και απειλές προς την Ελλάδα.

Η επόμενη ημέρα

Αύριο Κυριακή όλα δείχνουν ότι οι γείτονες θα ζήσουν ένα θρίλερ. Έτσι οι αναλυτές έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν τα πιθανά σενάρια. Το βασικό ερώτημα που τίθεται είναι κυρίως αν ο Ερντογάν θα εκλεγεί στην προεδρία από τον πρώτο γύρο κι αν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) θα διατηρήσει την πλειοψηφία του στο Κοινοβούλιο.

Καθαρή νίκη του Ερντογάν: Αυτό το σενάριο είχε στο μυαλό του ο Τούρκος πρόεδρος όταν προκήρυξε τις εκλογές. Η επιδείνωση της οικονομίας απομακρύνει αυτό το σενάριο, καθώς η αντιπολίτευση μετά τις αλλεπάλληλες υποβαθμίσεις της λίρας έλαβε μία ορμή που δεν την ανέμενε ο σουλτάνος.

Αν το AKP χάσει την πλειοψηφία στις βουλευτικές που θα γίνουν σε έναν μόνο γύρο την Κυριακή, «ο Ερντογάν θα μπει σε έναν δεύτερο γύρο με την παραδοσιακή του εικόνα, του κυρίαρχου και αήττητου να έχει πληγεί σοβαρά», σύμφωνα με τον Κεμάλ Κιριστζί του Brookings Institution.

 Πύρρειος νίκη: Ο Ερντογάν κερδίζει τις προεδρικές, το AKP χάνει τον έλεγχο του Κοινοβουλίου. Το σενάριο αυτό θα βύθιζε την Τουρκία σε μια περίοδο βαθιάς αβεβαιότητας, θα κλόνιζε την εμπιστοσύνη στην τουρκική οικονομία και θα προκαλούσε ενδεχομένως νέες εκλογές. Η ειρωνεία είναι ότι η αντιπολίτευση βοηθήθηκε από τις τροποποιήσεις που έφερε το AKP, οι οποίες επέτρεψαν στους συνασπισμούς των κομμάτων. Σε αυτό το σενάριο πολλά θα εξαρτηθούν από το αν το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP), θα εξασφαλίσει το 10% των ψήφων που είναι απαραίτητο για να εισέλθει στο Κοινοβούλιο.

 Τέλος εποχής Ερντογάν: Ο Μουχαρέμ Ινζέ κερδίζει τις προεδρικές στον β΄ γύρο και η αντιπολίτευση ελέγχει το κοινοβούλιο. Ο Ινζέ είναι σαφώς το φαβορί για τη δεύτερη θέση μετά τον απερχόμενο πρόεδρο και θα επωφεληθεί σε έναν δεύτερο γύρο από την υποστήριξη των συμμάχων του CHP στις βουλευτικές και ενδεχομένως και του HDP. Αν η αντιπολίτευση πάρει τον έλεγχο του Κοινοβουλίου την Κυριακή, η νίκη αυτή θα βοηθήσει πολύ τον Ινζέ στις 8 Ιουλίου. «Αν συμβεί αυτό, θα γίνει μάλλον μια μαζική πολιτική αλλαγή σε πολλά μέτωπα», σύμφωνα με τον Μαρκ Πιερινί, ερευνητή στο Carnegie Europe.

Αχαρτογράφητα νερά: Η αντιπολίτευση κερδίζει τις προεδρικές, το AKP διατηρεί το Κοινοβούλιο. Πρόκειται ίσως για το πιο θολό σενάριο, λόγω του γεγονότος ότι το AKP δεν έχει καμία εμπειρία συγκατοίκησης και ο νέος πρόεδρος θα διάκειται ίσως πολύ εχθρικά απέναντι στο κόμμα που κυριαρχεί στην τουρκική πολιτική σκηνή από το 2002.

«Ένας πρόεδρος της λαϊκής αντιπολίτευσης θα είναι αντιμέτωπος με μια ισλαμιστική και εθνικιστική πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο, το οποίο θα οδηγήσει σε μια μπερδεμένη κατάσταση», υποστηρίζουν οι αναλυτές.

Η ψήφος των νέων

Μπορεί ο Ερντογάν να διαθέτει ισχυρή πλειοψηφία στην ενδοχώρα, όμως δεν συμβαίνει το ίδιο με τους νέους ψηφοφόρους. Οι υποστηρικτές του Ερντογάν, πολλοί εκ των οποίων είναι θρησκόληπτοι συντηρητικοί από την επαρχιακή ενδοχώρα, υποστηρίζουν ότι έφερε την οικονομική ανάπτυξη στη χώρα και αποκατέστησε το Ισλάμ στον δημόσιο βίο. Οι αντίπαλοί του ισχυρίζονται ότι υπονόμευσε τα κοσμικά θεμέλια της Δημοκρατίας, την οποία ίδρυσε ο Μουσταφά Κεμάλ Ατατούρκ, και ότι βυθίζει τη χώρα στον απολυταρχισμό.

Ωστόσο, οι νεαροί Τούρκοι ψηφοφόροι μοιράζονται τις ίδιες έντονες ανησυχίες για την παιδεία και τις προοπτικές απασχόλησης. Οι αλλεπάλληλες αλλαγές στο εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας του ανησυχούν τους μαθητές.

Ένα νέο εκπαιδευτικό πρόγραμμα, το οποίο υιοθετήθηκε τον περασμένο χρόνο, άφησε εκτός ύλης τη Δαρβινική θεωρία της εξέλιξης, οι εισαγωγικές εξετάσεις στο πανεπιστήμιο άλλαξαν και ενισχύθηκε η χρηματοδότηση των θρησκευτικών σχολείων «Imam Hatip».

Οι φοιτητές χαρακτηρίζουν ως  διχαστική την πολιτική του Ερντογάν. Στην κοσμική συνοικία Καντικόι της Κωνσταντινούπολης, οι περισσότεροι συμφωνούν ότι με τον Ερντογάν πλήττεται η ελευθερία στην έκφραση, στο ντύσιμο υποστηρίζοντας:  «Οι άνθρωποι στην Ευρώπη ζουν όπως θέλουν. Γινόμαστε όλο και πιο συντηρητικοί. Ανησυχούμε για το μέλλον».

Γι’ αυτό και στα διαφημιστικά σποτ ο Κιλιτσάρογλου και οι άλλοι ηγέτες τη αντιπολίτευσης υπόσχονται ελεύθερο διαδίκτυο και ελεύθερη πρόσβαση στα social media.

 

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα