Το πανηγύρι τέλειωσε, ώρα για πολιτική…

Έστω και εάν εξελίχθηκε σε διήμερο πολιτικό πανηγύρι και όχι ως συνέδριο, το Κίνημα Αλλαγής κι επισήμως ξεκίνησε την πορεία του στον χρόνο. Εν μέσω ιαχών από την εξέδρα, αλλά και όρκων πίστης, όλοι οι εμπλεκόμενοι υποστήριξαν πως είναι έτοιμοι να γράψουν ιστορία.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

 Όπως λένε, βέβαια, και οι παλιές καραβάνες του ΠΑΣΟΚ, «τώρα αρχίζουν τα δύσκολα, καθώς θα πρέπει να λάβουν αποφάσεις, διότι πλέον δεν υπάρχει το άλλοθι του ιδρυτικού συνεδρίου». Είναι δεδομένο πως ο νέος φορέας υπό την πίεση και του εκλογικού αιφνιδιασμού δεν έχει απεριόριστο χρόνο και πρέπει να βρει τη χρυσή τομή μεταξύ των ετερόκλητων πολιτικών DNA που συνυπάρχουν εντός του. Κι αυτό διότι συνυπάρχουν σχεδόν ολόκληρο το φάσμα της σύγχρονης Κεντροαριστεράς, από τον δημοκρατικό σοσιαλισμό, τη σοσιαλδημοκρατία, την ανανεωτική δημοκρατική αριστερά, το μεταρρυθμιστικό κέντρο με αριστερό πρόσημο και την πολιτική οικολογία. Με δύο λόγια, το πρωτογενές υλικό υπάρχει και πρέπει να βρεθεί η κατάλληλη συνταγή επιτυχίας.

Έμπειροι αναλυτές βλέπουν πως το Κίνημα Αλλαγής, σε αντίθεση με την πανευρωπαϊκή πτώση της σοσιαλδημοκρατίας, έχει να αντιμετωπίσει ευνοϊκότερες συνθήκες στην Ελλάδα, καθώς «από τη μία ο ΣΥΡΙΖΑ, δύναμη που διαχειρίζεται αντιφατικά την πρόκληση των μεταρρυθμίσεων, και από την άλλη η συντηρητική Ν.Δ. αφήνουν κενό στο πολιτικό σύστημα».

Βέβαια υπάρχουν και πολλά εμπόδια, που οι εμπλεκόμενοι πρέπει να υπερπηδήσουν. Κατ’ αρχάς, το διαφορετικό μείγμα πολιτικών προσώπων και πολιτικών τάσεων μπορεί εύκολα από κινητήριος δύναμη να μετατραπεί σε μοχλό διάσπασης. Αυτός είναι και ο μεγαλύτερος κίνδυνος που ελλοχεύει για το νεότευκτο κόμμα. Ας μην ξεχνάμε ότι υπήρχαν διαφωνίες, τις οποίες ξεπέρασαν στο πρώτο διάστημα με πολλούς συμβιβασμούς και υποχωρήσεις σε ό,τι αφορά το οργανωτικό σκέλος. Ουσιαστικά στο Πολιτικό Συμβούλιο διαμορφώθηκαν τα εξής στρατόπεδα.

Ο Νίκος Ανδρουλάκης με τον Γιώργο Καμίνη ήταν στη λογική των εκλογών για τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής, λογική που υιοθέτησε ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος (η ΔΗΜ.ΑΡ. με εσωτερικές εκλογές των 200 περίπου συνέδρων της επέλεξε τα 35 στελέχη που της αναλογούν στη νέα Κ.Ε.). Από την άλλη, ο Σταύρος Θεοδωράκης συνεπικουρούμενος από τον Γιώργο Παπανδρέου κινήθηκαν στη λογική της αναλογικότητας. Η Φώφη Γεννηματά επιχείρησε να συμβιβάσει εντελώς αντίθετες θέσεις, πράγμα που το κατάφερε. Οι διαφορετικές οπτικές, ωστόσο, παραμένουν, όπως φρόντισε επιμελώς να δημοσιοποιήσει τις προηγούμενες ημέρες ο κ. Ανδρουλάκης με τη φράση «δεν συμφώνησα, απλά υποχώρησα για το κοινό καλό».

 

Η επόμενη ημέρα

Το πολιτικό σκέλος είναι ακόμη σοβαρότερο κι εκεί θα κριθούν όλα. Στην πρώτη γραμμή είναι τα εθνικά θέματα, με το Μακεδονικό να είναι το κορυφαίο crash test, που δεν αποκλείεται το επόμενο διάστημα, εάν έρθει μια πρόταση στη Βουλή, να φέρει νέους πονοκεφάλους στη Χαριλάου Τρικούπη. Ο επικεφαλής του Ποταμιού, άλλωστε, έχει φροντίσει να ξεκαθαρίσει πως το Κίνημα Αλλαγής δεν θα επιβάλει την άποψή του, αλλά μόνο θα προτείνει, ενδεικτικό της ιδεολογικής ζύμωσης που θα δούμε και το επόμενο διάστημα.

Το επόμενο δεκαπενθήμερο θα συνέλθει η Κ.Ε. και θα εκλεγεί ο νέος γραμματέας. Ως υποψήφιοι φέρονται ο Παύλος Χρηστίδης, ο Άγγελος Τόλκας, αλλά και ο Μιχάλης Κατρίνης (όλα πρόσωπα της νέας γενιάς). Ακούγεται και το όνομα του πρώην βουλευτή Κώστα Τριαντάφυλλου από τη Χίο, αλλά με λιγότερες πιθανότητες. Παράλληλα, αναμένεται το Πολιτικό Συμβούλιο να διευρυνθεί, καθώς θα δημιουργηθεί ένα νέο Ενιαίο Πολιτικό Κέντρο αποφάσεων στο οποίο θα συμμετέχουν, εκτός από τους «6» του Π.Σ., οι βουλευτές των δύο Κ.Ο και ο νέος γραμματέας. Στο οργανωτικό κομμάτι αναμένεται ακόμα η δημιουργία της Εκτελεστικής Γραμματείας που θα αριθμεί περί τα 40 μέλη και θα αποτελεί ένα πιο ευέλικτο όργανο αποφάσεων από την πολυπληθή Κεντρική Επιτροπή.

 Πανσπερμία απόψεων

Και βέβαια όλοι κατάλαβαν στο συνέδριο ότι υπάρχει μία πανσπερμία απόψεων εντός του Κινήματος Αλλαγής.

Τη γραμμή ουδετερότητας και ίσων αποστάσεων από ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. εξέφρασαν με διαφορετικά λόγια η Φώφη Γεννηματά και ο Σταύρος Θεοδωράκης σε μια αξιοσημείωτη σύμπλευση στην αποτίμηση του παρελθόντος. «Οι πλατείες του Τσίπρα και τα Ζάππεια του Σαμαρά», είπε η πρώτη. «Τα Ζάππεια και τα πεζοδρόμια», ο δεύτερος. Παρόμοια σε γενικές γραμμές και η θέση του Γιώργου Παπανδρέου.

Τη γραμμή κόντρα σε όλα με τον ΣΥΡΙΖΑ εξέφρασε ο Ευάγγελος Βενιζέλος προβλέποντας πως η χώρα θα βρεθεί εκ νέου σε αδιέξοδο. Στην ίδια γραμμή κινήθηκε και ο Ανδρέας Λοβέρδος.

Ο Γιάννη Ραγκούσης κινήθηκε στη γραμμή μακριά από τη Ν.Δ., προσβλέποντας σε συνεργασία με τον ΣΥΡΙΖΑ. Ο Γιώργος Καμίνης κινήθηκε σε ενδιάμεση γραμμή, η οποία, πάντως, είναι πιο κοντά στη θέση Βενιζέλου, επειδή προτάσσει την ανάγκη απαλλαγής από τους ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ.

Και, τέλος, η απολύτως ουδέτερη στάση του Νίκου Ανδρουλάκη, ο οποίος θεωρεί ότι μετά τις εκλογές το νέο κόμμα πρέπει να μείνει στην αντιπολίτευση.

 Διχασμένη και απορημένη η… εξέδρα

Οι επίσημοι στο συνέδριο έκρυψαν με εύσχημο τρόπο τις όποιες διαφορές τους. Όμως στην εξέδρα του ΣΕΦ, όπου προσπάθησαν να συνυπάρξουν οι σύνεδροι-μέλη από ΠΑΣΟΚ, Ποτάμι, τη ΔΗΜ.ΑΡ., το ΚΙΔΗΣΟ, τις Κινήσεις Πολιτών, καταλάβαινε και ο πιο αδαής τον προβληματισμό, αλλά και τα δειλά βήματα στην προσέγγιση.

Κατ’ αρχάς, οι περισσότεροι σύνεδροι-χειροκροτητές ήταν ξαφνιασμένοι από το γεγονός ότι για πρώτη φορά διεξήχθη συνέδριο δίχως ψηφοφορίες και λιστομαχίες. Επίσης οι περισσότεροι δυσκολεύονταν στο ότι μέχρι τις επόμενες εθνικές εκλογές το Κίνημα Αλλαγής θα είναι πολυκομματικό και εν συνεχεία θα ενοποιηθεί.

Οι προερχόμενοι από το ΠΑΣΟΚ σύνεδροι επιθυμούν το Κίνημα Αλλαγής να επιχειρηματολογεί για τις ευθύνες της διακυβέρνησης Καραμανλή για τη χρεοκοπία της χώρας. Οι υπόλοιποι ναι μεν είναι κατά του Κ. Καραμανλή, αλλά δεν έχουν όρεξη να υποστηρίξουν τα πεπραγμένα του ΠΑΣΟΚ. Χειροκρότησαν οι εκτός ΠΑΣΟΚ τον Σημίτη στην ομιλία του, αλλά πολλά από την τότε εποχή θέλουν να τα ξεχάσουν μία ώρα νωρίτερα.

Οι του ΠΑΣΟΚ ονειρεύονται εκ νέου εξουσία, ενώ οι υπόλοιποι θέλουν να διαχειριστούν εν αρχή το πώς θα αποφύγουν τη ρετσινιά του κόμματος «πολιτική τσόντα» σε μία κυβέρνηση συνεργασίας, που θεωρείται το πιθανότερο σενάριο για τις επόμενες εθνικές εκλογές.

Όλοι παραδέχονται ότι το Κίνημα Αλλαγής έχει πλούσιο έμψυχο στελεχικό δυναμικό, έχει την κυβερνητική εμπειρία να προτείνει ρεαλιστικές λύσεις, έχει πιστούς οπαδούς (βασικά ΠΑΣΟΚους). Αλλά κουβαλάει το «προαιώνιο αμάρτημα» που του φόρτωσε ο ΣΥΡΙΖΑ, περί καταστροφής της χώρας. Και σε αυτό πρέπει να απαντήσει η κα Γεννηματά, προκειμένου να συσπειρώσει γύρω τους και τους ψηφοφόρους που προέρχονται από τα κόμματα και κινήσεις εκτός ΠΑΣΟΚ.

Σε καθεστώς ανοχής Παπανδρεϊκοί και Βενιζελικοί

Οι διαφορετικές προσεγγίσεις σε ό,τι αφορά την επόμενη ημέρα του Κινήματος Αλλαγής δεν υπάρχει μόνο στη βάση, που προσπαθεί να ζήσει με νέους συγκάτοικους, αλλά και στα κορυφαία στελέχη.

Ο Κώστας Σημίτης, που οι περισσότεροι θεωρούν ως τον άνθρωπο που διατηρεί την ενότητα του Κινήματος Αλλαγής, έστειλε το μήνυμα στην ηγεσία ότι «πρέπει να πει την ωμή αλήθεια μη υπολογίζοντας τίποτα». Σε μία τέτοια περίπτωση ελλοχεύει ο κίνδυνος να απολέσει ψηφοφόρους που για άλλη μία φορά θα θελήσουν να ακούσουν ευχάριστα λόγια από τον ΣΥΡΙΖΑ.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, από την πλευρά του, αναγνώρισε μεν τον αυτόνομο ρόλο του Κινήματος Αλλαγής, όμως υποστήριξε πως μόνο ένα μέτωπο φιλοευρωπαϊκών δημοκρατικών δυνάμεων απέναντι στον ΣΥΡΙΖΑ με πρωταγωνιστή την προοδευτική παράταξη θα ξαναφέρει την Ελλάδα σε κανονική τροχιά. Οι προσεκτικοί παρατηρητές, δε, κατέγραψαν και την αποστροφή του: «Δεν χαρίζουμε τον αγώνα μας του 2010-2015 στη Νέα Δημοκρατία, δεν χαρίζουμε τον αγώνα μας στη λήθη λες και ντρεπόμαστε, γιατί χάρη στη δική μας προσπάθεια στάθηκε η χώρα όρθια μέσα στην Ευρώπη και το ευρώ».

Από την άλλη, ο Γιώργος Παπανδρέου, μολονότι κατέκρινε σταθερά το πελατειακό κράτος που επί κυβέρνησης Καραμανλή οδήγησε στον δημοσιονομικό εκτροχιασμό και τη σχεδόν χρεοκοπία της χώρας, δεν έκανε καμία αναφορά στην κυβέρνηση Ν.Δ.-ΠΑΣΟΚ (2012-2014) και κυρίως υπογράμμισε τον νέο πατριωτισμό που χρειάζεται για την έξοδο από την κρίση.

Τα παραπάνω, εκτιμούν παράγοντες του Κινήματος Αλλαγής, δεν σημαίνουν ότι οι Παπανδρεϊκοί και Βενιζελικοί τα βρίσκουν στο νέο σχήμα. Οι προσωπικές πολώσεις και εγωισμοί του πρόσφατου παρελθόντος είναι ακόμη έντονοι. Ωστόσο παρατηρείται εμφανής άμβλυνσή τους και διάθεση για εκατέρωθεν ανοχή.

Η ντρίμπλα με την αναθεώρηση του Συντάγματος

Πάντως το ξεκίνημα του Κινήματος Αλλαγής μάλλον είναι ενθαρρυντικό. Κι αυτό τη μία ημέρα ο καθηγητής Νίκος Αλιβιζάτος υπέδειξε τον τρόπο που μπορεί να εξαναγκαστεί η κυβέρνηση σε μίνι αναθεώρηση του Συντάγματος και την επομένη η Φώφη Γεννήματα ανέδειξε τις προτάσεις του Κινήματος για τη συνταγματική αναθεώρηση καλώντας ΣΥΡΙΖΑ και Ν.Δ. να κινηθούν όλοι μαζί «χωρίς περαιτέρω εξωθεσμικούς και παρακοινοβουλευτικούς πειραματισμούς».

Ο κ. Αλιβιζάτος, ως έγκριτος συνταγματολόγος, πρότεινε να ξεκινήσει η διαδικασία αναθεώρησης από την πλευρά της αντιπολίτευσης σε πέντε συν ένα σημεία.

Οι βασικοί άξονες της αναθεώρησης που προτείνονται είναι:

* Ο νόμος περί ευθύνης υπουργών.

* Η βουλευτική ασυλία.

* Η επιλογή της ηγεσίας των Ανωτάτων Δικαστηρίων.

* Η ενίσχυση των ανεξάρτητων αρχών.

* Η εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας.

* Η αλλαγή του τρόπου αναθεώρησης του Συντάγματος.

Σύμφωνα με τον κ. Αλιβιζάτο, για τη μίνι αναθεώρηση απαιτείται η ψήφος 50 βουλευτών. Ήδη από τη Ν.Δ. έκαναν λόγο για ενδιαφέρουσα πρόταση και εάν υπάρξει συμφωνία κορυφής, τότε το σύνολο των ψήφων (Ν.Δ. ΔΗΣΥ και Ποτάμι) αθροίζουν περισσότερες από 95 ψήφους. Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθούν και οι ψήφοι κάποιων ανεξάρτητων βουλευτών όπως του Χάρη Θεοχάρη, αλλά και του Στάθη Παναγούλη.

Από την πλευρά της η κα Γεννηματά τόνισε πως «εμείς εμμένουμε στις θέσεις μας για ένα συναινετικό, αντιπροσωπευτικό, αληθινά δημοκρατικό πολιτικό σύστημα. Είμαστε πεπεισμένοι πως δεν πρέπει να χαθεί η ευκαιρία, τουλάχιστον ορισμένες συνταγματικές διατάξεις που προκαλούν σοβαρές θεσμικές δυσλειτουργίες να τροποποιηθούν με αφετηρία την παρούσα Βουλή, παρά την εύλογη δυσπιστία και τα ερωτηματικά που προκαλούν οι ως τώρα κυβερνητικοί χειρισμοί στο θέμα».

Οι προτάσεις του Κινήματος αφορούν την καθιέρωση σταθερού εκλογικού κύκλου, την κατάργηση σειράς προνομίων του πολιτικού συστήματος, την ενίσχυση της ανεξαρτησίας της Δικαιοσύνης, την ενδυνάμωση των ανεξάρτητων Αρχών, την εμπέδωση της διαφάνειας στη χρηματοδότηση των κομμάτων, την αύξηση αρμοδιοτήτων του Προέδρου της Δημοκρατίας και τέλος την ίδια την αλλαγή της διαδικασίας αναθεώρησης του Συντάγματος.

Οι αλλαγές που πρότεινε η κα Γεννηματά εγκρίθηκαν από το συνέδριο του Κινήματος Αλλαγής και τέθηκαν σε επεξεργασία από Επιτροπή, την οποία συντόνισε ο Δημήτρης Τσιόδρας από το Ποτάμι σε συνεργασία με τον πρώην γενικό γραμματέα του υπουργείου Δικαιοσύνης Ν. Κανελλόπουλο. Καθοριστικά συνέβαλαν και οι καθηγητές Ν. Αλιβιζάτος, Ξ. Κοντιάδης, Χ. Ανθόπουλος, Λ. Μήτρου, Γ. Βούλγαρης, και ο πρώην αντιεισαγγελέας Βασίλης Μαρκής.