Το ψυχογράφημα και το… ψυχόδραμα του Ζοζέ Μουρίνιο

Του μεγαλύτερου μεθοδιστή στην ιστορία του ποδοσφαίρου

Πριν από πέντε χρόνια, στο «Σαντιάγο Μπερναμπέου» της Μαδρίτης, ρώτησα τον Ζοζέ Μουρίνιο: «Μίστερ, γιατί δεν φοράς ρολόι;» Την ίδια ερώτηση είχα κάνει στον Ντιέγκο Μαραντόνα στη Νάπολι, το 1988. «Για να μην είμαι αιχμάλωτος της ώρας», απάντησε άμεσα ο Ζοζέ. Κι έφυγε. Μετά, θυμήθηκα ότι αυτή η ατάκα ήταν κλεμμένη, όχι δική του.

Την είχε διατυπώσει πρώτα ο μακαρίτης πρόεδρος της γαλλικής δημοκρατίας Φρανσουά Μιτεράν και την κόπιαρε ο Μαραντόνα. Ο Ζοζέ Μουρίνιο είπε ένα «ψεματάκι εντυπωσιασμού», με το ρολόι του. Διότι ο μεγαλύτερος μεθοδιστής στην ιστορία του ποδοσφαίρου, αυτός που μετράει και την αξία του δευτερολέπτου, ήταν αδύνατο να μη φοράει ρολόι. Στα παιχνίδια το… φοράει κανονικότατα.

Με αφορμή ένα ρολόι, ας κάνουμε τη ζωή του… κομπολόι σύνθεσης του ψυχολογικού του προφίλ… χάντρα-χάντρα. Που δεν είναι και δύσκολο, όταν, μάλιστα, έχουν ασχοληθεί γι’ αυτόν διάσημοι ψυχολόγοι, αλλά και… γραφολόγοι επίσης. Ναι, μέχρι κι αυτή η επιστήμη ασχολήθηκε μαζί του για να σχεδιάσει το ψυχογράφημά του.

Κατά τας Γραφάς, «εν αρχή ην ο λόγος του Θεού». Ο Ζοζέ Μουρίνιο είναι πιστός Χριστιανός και έχει… συνομιλίες μαζί του, κάθε φορά που πάει στην εκκλησία! «Προσεύχομαι στον Θεό και μετά συνομιλώ μαζί του», είχε δηλώσει στους Άγγλους δημοσιογράφους, επιχειρώντας να προκαλέσει πρόσθετο ενδιαφέρον γύρω από το άτομό του.

«Ναι, είναι ετεροθαλής αδερφός του Ιησού, σιγά μη γεννήθηκε σε φάτνη», αντέτεινε με ειρωνική διάθεση ο Ζορζ ντε Καρβάλιο της «Α Bola» που δεν τον πήγαινε με τίποτα. Ειρωνεία στην ειρωνεία.

Όταν ο Μουρίνιο σταματάει τις συνομιλίες με τον… Θεό, ενδύεται τον μανδύα του… Ιησού, κάτι σαν «Εγώ ειμί το ποδόσφαιρο». Το κάνει παντού, όπου πάει. Κυνισμός;

Σχεδόν διαβρωτικός, «γι’ αυτό τα γράμματά του είναι αραιά όταν υπογράφει στο χαρτί», λένε οι γραφολόγοι. Θέατρο; Στον υπερβατικό διαλογισμό, «Θέατρο των Ονείρων» δεν λέγεται το «Ολντ Τράφορντ» έδρα της μέχρι πρότινος ομάδας του, Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ;

Ψυχολογία; Υποκλίνεται ακόμα κι ο Irvin Yalom. «Πάντα έλεγα ότι οι παίκτες μου είναι οι καλύτεροι στον κόσμο. Τώρα το λέω γι αυτούς της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ», είπε ο… αθεόφοβος, μόλις πάτησε το πόδι του στο «Ολντ Τράφορντ».

Το είχε πει και γι’ αυτούς της Πόρτο, της Ίντερ, της Ρεάλ Μαδρίτης και, φυσικά, της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Αυτό είναι το «υπαρξιακό του όπλο» στον δρόμο για βιοπορισμό αλλά και για ποδοσφαιρικά «μεγαλεία», που σκοπό έχουν την ανάδειξη του «εγώ» και μόνο… Δεν θέλει με τίποτα να πληγώσει το «εγώ» του, γιατί επενεργεί στο στερεότυπό του υπό μορφή φόβου, μην… απολυθεί. Απολύθηκε…

Δεκάχρονο παιδί ήταν το 1973, όταν ο πατέρας του, Φέλιξ, προπονητής κι αυτός, απολύθηκε τηλεφωνικά τη στιγμή που ήταν έτοιμος να μοιράσει τη γαλοπούλα στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι. «Εκεί κατάλαβα ότι μια μέρα θ’ απολυθώ κι εγώ και κάνω τα πάντα να μη συμβεί», εξομολογήθηκε. Στα τόσα χρόνια της καριέρας του απολύθηκε μόνο από την Τσέλσι. Από τις άλλες, απλά έφευγε…

Προκειμένου, λοιπόν, ο Μουρίνιο να εξουδετερώσει την προπονητική νομοτέλεια της απόλυσης, εφαρμόζει τη δική του (και) ψυχολογική μεθοδολογία, παρεμβαίνοντας πειθαναγκαστικά στο DNA των παικτών του.

Παράδειγμα: όταν πήγε στην Τσέλσι, το πρώτο πράγμα που δήλωσε ήταν: «Ο Φρανκ Λάμπαρντ είναι ο καλύτερος παίκτης στον κόσμο, του λείπει μόνο ένας τίτλος». Ο Λάμπαρντ, από ένας καλός παίκτης, ήταν υποψήφιος για τη «Χρυσή Μπάλα», η δε Τσέλσι πήρε το πρωτάθλημα.

Κι όταν ήρθε η ώρα να τιθασεύει αυτό το «ατίθασο άτι» του ποδοσφαίρου, ένα μακράν ελεύθερο πνεύμα μέσα και έξω από τα γήπεδα, τον Ζλάταν Ιμπραήμοβιτς, του ήταν πολύ, μα πάρα πολύ εύκολο: «Όταν πάρουμε το πρωτάθλημα κι αναδειχθείς κορυφαίος, να δώσεις το μετάλλιο στη μάνα σου, που σ’ έκανε έτσι». Πραγματικός γητευτής… Αποτέλεσμα; «promising to run until tasted blood» (μέχρι να βγάλω αίμα)  η δήλωση του Σουηδού.

Όμως, σε κάποια γωνιά του μυαλού του Μουρίνιο εμφανίζεται ο… Ιωσήφ Στάλιν ή ο πρώην δικτάτορας επί σειρά ετών της Πορτογαλίας Αντόνιο Σαλαζάρ. Ο Μουρίνιο μεταμορφώνεται σε «πατερούλη» των πάντων στην ομάδα που εργάζεται.

Όταν σταματάει να μιλάει με χρυσοκέντητα λόγια για τους παίκτες, αλλάζει το… φιδόδερμα. Καταργεί κάθε προσωπική ελευθερία στα αποδυτήρια και στο γήπεδο.

Είναι ένας μετρ διαχείρισης ανθρώπινων πόρων, «man management». «Ένας προπονητής πρέπει να είναι τα πάντα: ένας τακτικός, κίνητρο, ηγέτης, μεθοδολόγος, ψυχολόγος», θα πει στο BBC ο Πορτογάλος προπονητής.

Στην πραγματικότητα, ο Μουρίνιο είναι ένας «θύτης» και οι παίκτες του τα «θύματα». Διότι, πέρα από τις γενναιοδωρίες εξύψωσης ηθικού τους, ακολουθεί η επιτηδευμένη απαξίωση, ένα «ψυχολογικό bullying», το οποίο είναι βγαλμένο από το μεγάλο κεφάλαιο της ψυχολογικής επιστήμης «Σύνδρομο της Στοκχόλμης», όπου το «θύμα» ερωτεύεται τον «θύτη»-απαγωγέα του.

Όποιος δεν τον… ερωτευτεί, παίρνει δρόμο. Ο Μουρίνιο έδιωξε τον «αντιρρησία συνείδησης» κι επί σειρά ετών αρχηγό της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, Γουέιν Ρούνεϊ, αποκαλώντας τον «χοντρό παιδί», αφού πρώτα του έκανε «τσατάλια» τα νεύρα, με το να τον χρησιμοποιεί στα τελευταία… δευτερόλεπτα ως αλλαγή!

Σε μία ομάδα, o super star είναι ο Μουρίνιο και μετά  ο ποδοσφαιριστής super star. Σάμπως τα ίδια δεν έκανε και με τον Κριστιάνο Ρονάλντο στη Ρεάλ; Γι’ αυτό, εξ άλλου, αμείβεται με περισσότερα χρήματα από τον καθένα.

Είναι, όμως, επιτηδευμένο το ενδιαφέρον του; ΌΧΙ… με κεφαλαία γράμματα. Όποιος τολμήσει να πειράξει παίκτη του Μουρίνιο, θα παραδοθεί στην πυρά των «πυρακτωμένων» λόγων του.

Κάτι πήγε να ψελλίσει ο πρώην πρόεδρος της Ίντερ και φίλος του Μουρίνιο, Μάσιμο Μοράτι, κατά του «παλαβού» Μάριο Μπαλοτέλι και ο Μουρίνιο δεν τον άφησε καν να τελειώσει τη φράση του. «Μάσιμο, αυτά τα παιδιά είναι δικά μου και δεν τα ακουμπάει κανένας. Ούτε εσύ!»

Είναι, δε, τέτοια η «προστασία» που παρέχει στους παίκτες του, που σαν μέγας ψυχολόγος που είναι, υποδύεται και τη «μάνα του λόχου». Λύνει αμέσως το κάθε τύπου πρόβλημα των παικτών του, μιλώντας κατ’ ευθείαν με τον πρόεδρο.

Γνωρίζει την οικογενειακή κατάσταση των παικτών του, τα προβλήματά τους, τις αδυναμίες τους, τα πάντα, και δίνει λύσεις. Πάραυτα. Σαν πραγματικός ηγεμών. Κυρίως, έχει πείσει τους παίκτες του ότι γνωρίζει το αντικείμενο, κι αυτοί εύκολα δέχονται το «τσιπάκι» του στο μυαλό τους.

Τέρμα οι αυτενέργειες και, φυσικά, «άποψη» δεν έχει κανένας, πλην του ίδιου! Στην… ημιδημοκρατία των αποδυτηρίων, όλοι συμφωνούν μαζί του.

Είπε ο Μουρίνιο: «Η επίθεση δίνει τις νίκες κι η άμυνα τα πρωταθλήματα». Δηλαδή, «η καλύτερη επίθεση είναι η άμυνα». Δηλαδή… «πούλμαν»! Έτσι χαρακτήρισε ο παγκόσμιος Τύπος την αμυντική λειτουργία του Μουρίνιο.

Με το ίδιο «πούλμαν» οδήγησε την Πόρτο, την Ίντερ στην κατάκτηση του Champions League και συνολικά έχει κρατήσει 32 τρόπαια στα χέρια του. Ο δε αστικός μύθος, καταδεικνύοντας το αδίστακτο του πράγματος, λέει ότι σ’ ένα ευρωπαϊκό ματς, όπου ήταν τιμωρημένος, μπήκε σε κάδο… σκουπιδιών και μεταφέρθηκε στα αποδυτήρια για να δώσει οδηγίες…

Σε τι συνίσταται η άμυνα των παικτών του Μουρίνιο; Στη μέθοδο «Smart Football» (ευδοκιμεί μονάχα στην Καταλωνία), που έχει ως πρωταρχικό στόχο την ενδυνάμωση του εγκεφάλου, προκαλώντας διορθωτικές αλλαγές στη σκέψη του, που σκοπό έχει να ελέγξει όλα τα απρόβλεπτα που μπορούν να συμβούν κατά τη διάρκεια ενός αγώνα!

Βρισκόμαστε, λέει, στην «εποχή πλαστικότητας του εγκεφάλου και πρέπει να τον διαμορφώνουμε σε συνθήκες αγώνα»! Προχωρημένα πράγματα, άγνωστα στον υπόλοιπο κόσμο του ποδοσφαίρου. Ένας πραγματικός προφέσορας.

Αυτή, ακριβώς, η νευροεπιστημονική προσέγγιση του ποδοσφαίρου έδωσε έπαρση στο Μουρίνιο. Ξέρει ότι είναι ψηλά για να τον βλέπουν οι άλλοι κι όχι για να βλέπει αυτός καλύτερα τον κόσμο.

Έτσι, η συμπεριφορά του στον υπόλοιπο κόσμο είναι σκωπτική, ανατρεπτική, ασύμβατη, απάνθρωπη και προσβλητική, ακόμα κι όταν αναφέρεται σε γυναίκες. Κάτι τόλμησε να ψελλίσει γι’ αυτόν η Σάσα Μπενίτεθ, σύζυγος του νυν προπονητή της Νιουκάστλ, Ισπανού Ράφα Μπενίτεθ.

Προσέξτε, απάντηση: «Θα έλεγα, λοιπόν, στη γυναίκα του Μπενίτεθ να ασχοληθεί περισσότερο με τη δίαιτα του συζύγου της και να μη μιλάει για εμένα».

Ούτε, φυσικά, θα μπορούσε να γλιτώσει από τα τσακισμένα κόκαλα της γλώσσας του ο Λιονέλ Μέσι: «Η Βαρκελώνη είναι ένα μεγάλο πολιτιστικό κέντρο με μεγάλα θέατρα και εκείνο το παιδί έχει μάθει αρκετά καλά. Έχει μάθει να υποδύεται όταν παίζει»…

 «Όταν μισούμε έναν άνθρωπο, τον μισούμε για κάτι που μας θυμίζει τον εαυτό μας», θα του απαντήσει ο Έρμαν Έσσε. Περί θεάτρου ο λόγος…

 Οι χοντροκοπιές του Μουρίνιο χτύπησαν σαν αστροπελέκι τον πρώην προπονητή της Άρσεναλ, Αρσέν Βενγκέρ, τον αποκάλεσε «ηδονοβλεψία», ενώ ρώτησε, «ποιος είναι ο Ρανιέρι, θα τον ψάξω στο Google». No limit

Σε κάθε του έξοδο ο Μουρίνιο θα ντυθεί πραγματικό φιγουρίνι, ξοδεύει ανυπολόγιστα χρήματα για ντύσιμο, μάλιστα, έβγαλε σε δημοπρασία το… σακάκι του, πήρε 30.000 ευρώ και έδωσε τα χρήματα στο φιλανθρωπικό ίδρυμα Tsunami Relief.

Από το 2014, είναι Παγκόσμιος Πρέσβης του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών. Απαίτησε να μένει στο «Man Utd War Bunker», αντιπυρηνικό κτίριο της πόλης, μιλάει πέντε γλώσσες και διαβάζει Ζαν Πολ Σαρτρ.

Είναι, φυσικά, ο βασικός παίκτης της διαφημιστικές εκστρατείες για τις Samsung, American Express, Braun, Jaguar και Adidas. «Πολύ καλός άνθρωπος», λένε οι γείτονες στη γενέτειρά του, το Σετούμπαλ.

Ποιος, λοιπόν, είναι ο πραγματικός Ζοζέ Μουρίνιο; Η ψυχολογία έχει την απάντηση: Είναι «το προσωπείο που υποκαθιστά την προσωπικότητα» (θέατρο, δηλαδή) κι ο άνθρωπος, πολλές φορές, χάνεται ανάμεσα σ’ αυτές τις δύο έννοιες…

Απολύθηκε από το… «χαμίνι» του Ουγκώ

Ο διάσημος Πορτογάλος προπονητής Ζοζέ Μουρίνιο απολύθηκε από τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ και τα αποδυτήρια ξέσπασαν σε χειροκροτήματα! Πρώτος και καλύτερος ο επίσης διάσημος Γάλλος μέσος Πολ Πογκμπά!

Τι, στην πραγματικότητα, έγινε στη Μάντσεστερ; Ο Ζοζέ Μουρίνιο δημιούργησε ένα «τέρας» που στο τέλος τον κατασπάραξε. Πήρε παίκτες-προσωπικότητες και δεν μπόρεσε να τις καθυποτάξει πνευματικά πρώτα απ’ όλα, οπότε έχασε και το παιχνίδι στο χορτάρι.

Διότι ένας Μουρίνιο, όπως θα διαβάσετε στο ψυχογράφημά του και το… ψυχόδραμά του, ήταν πάντοτε ένας… Λουδοβίκος του ποδοσφαίρου, ακόμα και στη Ρεάλ Μαδρίτης. Αυτός πρώτα κι οι άλλοι έπονται. Ας τους λένε και Κριστιάνο Ρονάλντο και Σέρχιο Ράμος.

Στη Μάντσεστερ, ωστόσο, τα πράγματα ήταν αλλιώς. Κάποια… «χαμίνια», σαν τον Πολ Πογκμπά, βγαλμένα από τους «Άθλιους» του Βίκτορος Ουγκώ, αψήφησε τις ταπεινώσεις του Μουρίνιο, προκάλεσε την επανάσταση των αποδυτηρίων και τον έδιωξε ένα πρωινό…

Το «Βαλς του Αποχαιρετισμού»

Εκεί, στα αποδυτήρια του «Όλντ Τράφορντ» θα αιωρείται εις τους αιώνες των αιώνων το πνεύμα της «πλατυτέρας» μορφής του συλλόγου. Του Sir Άλεξ Φέργκιουσον.

Η σκιά του σκεπάζει τα πάντα και τον Ζοζέ Μουρίνιο όπως ήταν αναμενόμενο, αλλά και αυτόν που θα τον διαδεχτεί. Ο πάγκος της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ είναι σαν το «Βαλς του Αποχαιρετισμού» του Μίλαν Κούντερα, σε όποιον τον καθίσει.

Από την πρώτη στιγμή που κάθεται, είναι αναγκασμένος ν’ αντιμετωπίσει το γκοτσέσκο μέρος του τραγικού, γιατί ο κάθε Μουρίνιο, από τότε που σταμάτησε να υπάρχει ο Φέργκιουσον, θα προσπαθεί χωρίς επιτυχία να ξεφύγει από την εποχή του.

Τον κάθε Μουρίνιο θα τον συμπιέζει η αφόρητη πρόκληση για σύγκριση που θα συνοδεύεται από μαύρο χιούμορ, δηλητηριώδη σαρκασμό και, εν τέλει, ένα πρωινό θα του έρχεται στο σπίτι ένα ραβασάκι ότι απολύθηκε…

 

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα