Το τρίγωνο των Βερμούδων στα εθνικά θέματα

Το 2020 φεύγει αφήνοντας πίσω του πολλές εκκρεμότητες, οπότε στο 2021 το πρόγραμμα για την κυβέρνηση στα εθνικά είναι βεβαρυμένο. Και αυτό διότι το 2021 ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι υπουργοί του έχουν να αντιμετωπίσουν πολλά και σημαντικά ζητήματα. Όπως, για παράδειγμα, τις πιθανές διερευνητικές με την Τουρκία, τη Διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο και την Πενταμερή για το Κυπριακό.

Του M.K.E.

Μιλάμε για τρία πεδία, στα οποία θα κληθεί η ελληνική διπλωματία αφενός μεν να προετοιμαστεί κατάλληλα με βάση και την τρέχουσα κατάσταση, όπου η πιο ισχυρή χώρα του πλανήτη, οι ΗΠΑ, διάγουν ένα μεταβατικό στάδιο, αφετέρου δε οφείλει να προβλέψει σωστά το τι θέλει να πράξει ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Όλοι πάντως αναμένουν όχι μόνο την ορκωμοσία του Τζο Μπάιντεν στις 20 Ιανουαρίου και την ανάληψη των καθηκόντων του στην προεδρία, αλλά και να πιάσει δουλειά και να δείξει τις προθέσεις του για το πόσο θέλει να εμπλακεί σε διάφορα ζητήματα σε όλες τις περιοχές του πλανήτη. Διότι, αν εξαιρέσουμε το ενδιαφέρον του Μάικ Πομπέο στα… στερνά του Τραμπ, την τελευταία εξαετία οι ΗΠΑ απομακρύνθηκαν από την Ανατολική Μεσόγειο. Αν και όλοι οι παράγοντες διαμόρφωσης των εξελίξεων στην περιοχή αναμένουν τη νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ να πιάσει δουλειά, η Αθήνα προετοιμάζεται από τώρα για τις εξελίξεις των πρώτων εβδομάδων του 2021, οι οποίες είναι πιθανόν να αποδειχθούν καθοριστικές.

Στροφή προς την Ευρώπη κάνει ο Ερντογάν, ο οποίος προσπαθεί να αντιδράσει μετά τις κυρώσεις των ΗΠΑ στην Τουρκία

 

Οι πιθανές διερευνητικές

Μετά τις κυρώσεις από τις ΗΠΑ προς την Τουρκία για την αγορά των S-400 από τη Ρωσία, η Άγκυρα έκανε στροφή προς την Ευρώπη, με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να προσπαθεί να πείσει τους Ευρωπαίους ότι ενδιαφέρεται να γίνει μέλος της Ε.Ε. Ακόμη και οι υποστηρικτές της Τουρκίας εντός της Ε.Ε. δεν πιστεύουν ότι οι προθέσεις του Ερντογάν είναι αληθινές και γι’ αυτόν τον λόγο δεν δίνουν ιδιαίτερη σημασία στα όσα διαβεβαίωσε ο Τούρκος πρόεδρος τον Σαρλ Μισέλ (πρόεδρος Ευρωπαϊκού Συμβουλίου).  Τουλάχιστον ρητορικά από την Άγκυρα  σε κάθε ευκαιρία εκφράζεται η βούλησή της να ακολουθήσει μια νέα ευρωπαϊκή πορεία. Σε αυτό το πλαίσιο έχουν ενταθεί και οι δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων που καλούν την Ελλάδα να προσέλθει σε διάλογο «χωρίς όρους και προϋποθέσεις». Ήδη ο Ιμπραήμ Καλίν, στενός συνεργάτης του Ερντογάν, έχει δηλώσει τουλάχιστον δύο φορές, ότι η χώρα του είναι έτοιμη για έναρξη διερευνητικών επαφών, καλώντας μάλιστα την Ε.Ε. να συμβάλει προς αυτή την κατεύθυνση.

Στην Αθήνα παρακολουθούν με προσοχή τις κινήσεις της Τουρκίας σε αυτό το επίπεδο, διαμηνύοντας την ετοιμότητα της χώρας να ξεκινήσει ο διάλογος, με δύο, όμως, βασικές προϋποθέσεις:

>>Πρώτον, η Ελλάδα επιθυμεί να περάσει ένα εύλογο χρονικό διάστημα από την απόσυρση του Ορούτς Ρέις από την περιοχή, προκειμένου να διαπιστωθεί «μια συνέχεια και συνέπεια της Τουρκίας στην αποφυγή επιθετικών ενεργειών». Διπλωματικές πηγές προσδιορίζουν το «εύλογο διάστημα» στους δύο μήνες από την απόσυρση του τουρκικού ερευνητικού και σίγουρα όχι πριν από τις 20 Ιανουαρίου όταν και ορκίζεται ο Τζον Μπάιντεν.

>>Δεύτερον, η Αθήνα επαναλαμβάνει ότι αντικείμενο των διερευνητικών επαφών μπορεί να αποτελέσει μόνο η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης, αποκρούοντας τις διεκδικήσεις της Τουρκίας να μπουν και άλλα ζητήματα στο τραπέζι της διαπραγμάτευσης.

Στην ελληνική κυβέρνηση, πάντως, είναι εξαιρετικά επιφυλακτικοί για το ποιες θα είναι οι κινήσεις της Τουρκίας το επόμενο διάστημα. Κι αυτό διότι, όπως ισχυρίζονται έμπειροι διπλωματικοί κύκλοι, θεωρείται απίθανο ο Ερντογάν να μην προκαλέσει στην Ανατολική Μεσόγειο και ιδιαίτερα στο «τριεθνές», το σημείο δηλαδή όπου ενώνονται οι ΑΟΖ Κύπρου, Αιγύπτου και Ελλάδας.

 Η Διάσκεψη

Ένα θέμα που θα πρέπει να εξετάσει η χώρα μας είναι και η περιβόητη Διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο. Και η πρεμούρα της Άγκυρας να την προωθήσει καλό είναι να μας κρατήσει σε εγρήγορση. Ήδη στις επαφές του ο Καλίν (δεξί χέρι Ερντογάν) με τον Μπορέλ (Επίτροπος Εξωτερικών της Κομισιόν) κατάφερε να προωθήσει το αίτημα, το οποίο εντάχθηκε στα Συμπεράσματα της Συνόδου Κορυφής, με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να ζητεί από τον Ισπανό Επίτροπο να προωθήσει την πρόταση.

Η πρώτη αντίδραση της Ελλάδας ήταν ότι δεν έχει αντίρρηση για τη σύγκληση της Διάσκεψης. Αλλά όπως επισημαίνεται από διπλωματικούς κύκλους θεωρείται εξαιρετικά απίθανο να υλοποιηθεί η διάσκεψη, διότι η Τουρκία επιμένει να λάβει μέρος και η παράνομη και μη αναγνωρισμένη Δημοκρατία της Βόρειας Κύπρου (τα Κατεχόμενα), ενώ δεν δέχεται την Κύπρο. Εμείς δεν δεχόμαστε τις τουρκικές θέσεις, οπότε το πιθανότερο είναι να μη διεξαχθεί ποτέ η συγκεκριμένη Διάσκεψη.

Σοβαρούς προβληματισμούς για τη Διάσκεψη της Ανατολικής Μεσογείου εκφράζει και η Αίγυπτος. Συγκεκριμένα, το Κάιρο θεωρεί ότι με τις κινήσεις της η Τουρκία δείχνει να μη σέβεται τους κανόνες του παιχνιδιού και έχει διαμηνύσει στον Σαρλ Μισέλ ότι αναμένει σημαντική διαφοροποίηση στην τουρκική στάση, προκειμένου να ξεκινήσει ένας διάλογος για τα ανοικτά ζητήματα στην περιοχή.

Η Αθήνα δεν δέχεται καμία διερευνητική εάν συνεχίσει το Oruc Reis να κόβει βόλτες στην ελληνική υφαλοκρηπίδα

 

Η 5-μερής για το Κυπριακό

Άλλο ένα καυτό θέμα που θα πρέπει να αντιμετωπίσει η ελληνική πλευρά το αμέσως προσεχές διάστημα είναι η σύγκληση της πενταμερούς για το Κυπριακό. Ήδη ολοκληρώθηκαν οι επαφές της Ειδικής Απεσταλμένης του ΓΓ του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, με τα ενδιαφερόμενα μέρη. Η κα Λουτ είχε συνάντηση στην Άγκυρα και με τον Μεβλούτ Τσαβούσογλου, ο οποίος, σύμφωνα με δηλώσεις του, «εξήγησε με ωραίο τρόπο ότι πλέον η Τουρκία συζητά για λύση δύο κρατών στο Κυπριακό».

Η Αθήνα, όπως και η Λευκωσία, είναι θετική στη σύγκληση μιας άτυπης Πενταμερούς Διάσκεψης για το Κυπριακό, υπό την αιγίδα του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, τονίζοντας ότι επιμένει στη λύση Διζωνικής Δικοινοτικής Ομοσπονδίας στη βάση των ψηφισμάτων του ΟΗΕ. Όμως μετά τη νίκη του Ερσίν Τατάρ στις εκλογές για τον ηγέτη των Κατεχόμενων, θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο ότι η πενταμερής θα οδηγηθεί σε αποτυχία.

Διότι όσο καλή διάθεση και αν έχει ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτιέρες, ο οποίος επιμένει στην ανάγκη της πενταμερούς, η Τουρκία πλέον συζητά για δύο κράτη στην Κύπρο.

Αργεί η έναρξη των διερευνητικών επαφών Ελλάδας-Τουρκίας

Στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών νιώθουν ικανοποιημένοι από τις αμερικανικές κυρώσεις κατά της Άγκυρας, περιμένοντας ότι το επόμενο διάστημα η Τουρκία θα επαναφέρει στο τραπέζι την πρόταση για επανέναρξη των διερευνητικών επαφών, χρησιμοποιώντας το προσχηματικό επιχείρημα πως το Oruc Reis επέστρεψε πίσω στο λιμάνι από τις 29 Νοεμβρίου. Η ελληνική απάντηση είναι ότι η Αθήνα δεν πρόκειται να επανέλθει στο τραπέζι του διαλόγου πριν την ορκωμοσία του νέου Αμερικανού Προέδρου και ίσως ούτε πριν από τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στις 17 Φεβρουαρίου, που θα δώσει μια πρώτη γεύση των προθέσεων της Αμερικανικής κυβέρνησης.

Κι όπως εξηγούν κύκλοι του υπουργείου Εξωτερικών «η Αθήνα δεν είναι δυνατόν να κάτσει στο τραπέζι για τις διερευνητικές επαφές, όταν την ίδια ώρα ο Μεβλούτ Τσαβούσογλου χρησιμοποιεί προκλητικό τρόπο όταν αναφέρεται στον Έλληνα ομόλογο του». Αυτό το μήνυμα προς τον Δένδια, δηλαδή το «Αγαπητέ Νίκο, μερικές φιλικές συμβουλές για το νέο έτος – σταματήστε να ζητάτε βοήθεια από άλλους και να βλάπτετε την αξιοπρέπεια του ελληνικού λαού. Ας είναι το 2021 η χρονιά που θα διευθετήσουμε τις διαφορές μας με δίκαιο τρόπο, μιλώντας ευθέως, ειλικρινά και σοβαρά», αναμφίβολα είναι άκρως ειρωνικό.

 Πληγή στη βιομηχανία

Πάντως, η αλήθεια είναι ότι οι κυρώσεις των ΗΠΑ πέρα από τις επιπτώσεις που θα έχουν στην τουρκική αμυντική βιομηχανία –αφού ο σχετικός νόμος προβλέπει τη διακοπή χρήσης Αμερικανικών δικαιωμάτων κι αδειών– φέρουν κι ένα σημαντικό πρόσημο στο πεδίο των συμβολισμών, αφού είναι η πρώτη φορά που οι ΗΠΑ επιβάλλουν ξανά κυρώσεις στην Τουρκία ύστερα από το 1974 και την εισβολή της στην Κύπρο. Ουσιαστικά, η Άγκυρα θα κληθεί σε ένα πολύ σύντομο χρονικό διάστημα να αναθεωρήσει τη στάση της σε σχέση με την Ρωσία, αφού εκτός των πρόσφατων κυρώσεων η Τουρκία έχει αποκλειστεί από το πρόγραμμα της αγοράς και κατασκευής των αεροσκαφών F-35.

Το γεγονός ότι η νέα Αμερικανική διοίκηση έρχεται με διαφορετικές διαθέσεις στα θέματα της ΝΑ Μεσογείου και του ΝΑΤΟ έρχεται να ενισχύσει την πεποίθηση πως ο Ταγίπ Ερντογάν θα πρέπει να αναχαράξει την στρατηγική του. Σε αυτό έρχεται να προστεθεί το κακό momentum των Ισραηλοτουρκικών σχέσεων, γεγονός που επηρεάζει αρνητικά τη στάση του πανίσχυρου εβραϊκού λόμπι στις ΗΠΑ. Συν τοις άλλοις η ηχηρή παρέμβαση Πομπέο στην τελευταία Σύνοδο υπουργών Εξωτερικών του ΝΑΤΟ απέδειξε πως οι ΗΠΑ δεν θεωρούν την Τουρκία ως τον «ακρογωνιαίο λίθο» της συμμαχίας.

Η λίρα βυθίζεται και το ΔΝΤ μοιάζει ως μονόδρομος για την τουρκική οικονομία

Μόνη λύση το ΔΝΤ για την Τουρκία, προβλέπουν και Τούρκοι οικονομολόγοι

Την ίδια ώρα που οι οικονομολόγοι όλης της υφηλίου προβλέπουν με βεβαιότητα ότι η Τουρκία πολύ σύντομα θα πέσε στην ανάγκη να δανειοδοτηθεί από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ο Ερντογάν αναζητεί τρόπους να πάρει λεφτά από την Ε.Ε.

Και το κάνει με τον αγαπημένο του τρόπο. Δηλαδή, την εργαλειοποίηση του μεταναστευτικού. Κατά την τηλεδιάσκεψη που είχε με την Άνγκελα Μέρκελ, της είπε ότι το κλειδί για την θετική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας είναι η επικαιροποίηση της συμφωνίας για το προσφυγικό, εντάσσοντάς το στη «νέα σελίδα» που παρουσιάζει ότι προτίθεται να ανοίξει με την Ευρώπη. Και όλα αυτά έγιναν λίγα 24ωρα μετά τα έξι δισεκατομμύρια ευρώ που πήρε από την Κομισιόν η Τουρκία ως αντάλλαγμα της υποδοχής προσφύγων. Βάσει της συμφωνίας αυτής, η Τουρκία δέχθηκε την επιστροφή στο έδαφός της όλων των προσφύγων-μεταναστών που φθάνουν στα ελληνικά νησιά, περιλαμβανομένων και των Σύρων αιτούντων άσυλο. Σε αντάλλαγμα, δόθηκαν στην Άγκυρα 6 δισ. ευρώ για τη βελτίωση των συνθηκών ζωής των 3,6 εκατομμυρίων προσφύγων που φιλοξενούνται στο τουρκικό έδαφος.

Φυσικά, από αυτά τα χρήματα όλοι γνωρίζουν πως ελάχιστα θα δοθούν για να βελτιωθεί η διαβίωση των προσφύγων και μεταναστών, καθώς ο Ερντογάν και η κυβέρνησή του θα προσπαθήσει να βουλώσει τρύπες στην παραπαίουσα τουρκική οικονομία. Ήδη οι περισσότεροι οικονομολόγοι σε όλο τον πλανήτη κάνουν λόγο ότι μετά τις αμερικανικές κυρώσεις ο Ερντογάν θα αναγκαστεί να απευθυνθεί σε ένα νέο πρόγραμμα διάσωσης από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο.

«Τα δημόσια οικονομικά της χώρας έχουν επιδεινωθεί σημαντικά, και η Τουρκία χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα οικονομικής μεταρρύθμισης και το απαραίτητο κεφάλαιο για τη χρηματοδότησή του», ισχυρίζονται ακόμη και Τούρκοι οικονομολόγοι. Κι όλα αυτά παρά την αρχική ικανοποίηση των αγορών από την απομάκρυνση του γαμπρού του Ερντογάν, Μπεράτ Αλμπαϊράκ, από τη θέση του υπουργού Οικονομικών. Κι όμως, η πτώση της λίρας κατέγραψε ιστορικά ρεκόρ έναντι του δολαρίου, κάτι που θα συνεχιστεί –όπως προβλέπουν οι ειδικοί– μετά τις κυρώσεις των ΗΠΑ. Η κεντρική τράπεζα έκτοτε έχει αυξήσει τα επιτόκια στο 15% από 10,25% για να βοηθήσει στη διακοπή της πτώσης του νομίσματος, της «δολαριοποίησης» και για την αντιμετώπιση του διψήφιου πληθωρισμού.

«Ήδη ο υψηλός πληθωρισμός δημιουργεί ανυπέρβλητες οικονομικές δυσκολίες σε πολλές εταιρείες, οδηγώντας σε πτώχευση και αυξημένη φτώχεια», δήλωσε ένας από τους πρώην κεντρικούς τραπεζίτες της Τουρκίας, ο Ουγκούρ Γκιουρσές. Ο πληθωρισμός αυξήθηκε στο 14% τον Νοέμβριο, το υψηλότερο επίπεδο μετά την Αργεντινή. Κι όπως προβλέπει ο Γκιουρσές, «οι διενέξεις της Τουρκίας προς μεγάλες δυτικές δυνάμεις κάνουν την οικονομική κατάσταση πιο δύσκολη και αυτές οι χώρες θα καθίσουν στο τραπέζι για να αποφασίσουν για οποιοδήποτε πρόγραμμα δανείου».

 

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα