ΤΣΙΠΡΑΣ-ΕΡΝΤΟΓΑΝ: Το άδειο καλάθι μιας «επικίνδυνης» συνάντησης

Η επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού, Αλέξη Τσίπρα, στην Τουρκία τον φέρνει αντιμέτωπο με όλα τα ανοιχτά μέτωπα που ταλανίζουν τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Αυτό από μόνο του εμπεριέχει ένα διπλωματικό ρίσκο. Ειδικά όταν γνωρίζει ότι η τακτική της Τουρκίας είναι δεδομένη: Θέτει συνεχώς ζητήματα, δημιουργεί συνεχώς προβλήματα και όταν έρθει η ώρα της διαπραγμάτευσης το άλλο μέρος που δεν έχει θέσει ζητήματα φαίνεται πως είναι η αδιάλλακτη πλευρά.

Πόσω μάλλον που η συνάντηση Τσίπρα – Ερντογάν έγινε εν μέσω κλιμάκωσης και νέων απαιτήσεων από την Τουρκία. Άλλωστε, πληροφορίες από το ελληνικό Πεντάγωνο σημείωναν ότι η κατάσταση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις (σ.σ. με «περίεργες κινήσεις» που πραγματοποιεί η Τουρκία) χαρακτηρίζεται ως «κλιμακούμενη».

Η Αθήνα παρατηρεί και αποκρυπτογραφεί πληροφορίες, όπως οι μετασταθμεύσεις στρατιωτικών πτητικών μέσων κοντά στη Σμύρνη, στρατιωτικά τμήματα και μέσα υποκλοπής, μετακινήσεις πολεμικών πλοίων σε σχηματισμούς μονάδων επιφανείας κρούσης, είναι ορισμένα απ’ όσα καταγράφουν ηλεκτρονικά συστήματα και φυλάκια στο Ανατολικό Αιγαίο.

Όλα δείχνουν πως η άσκηση με την προκλητική ονομασία «Γαλάζια Πατρίδα» θ’ απασχολήσει τους επιτελείς του ΓΕΕΘΑ και τους ανάλογους κλάδους των επιτελείων που έχουν ήδη κληθεί να διαχειριστούν και να σχεδιάσουν τους τρόπους της ψύχραιμης αντιμετώπισης των επερχόμενων προκλήσεων.

Όλα αυτά επιβεβαιώνουν ότι ο όποιος διάλογος επιχειρείται μεταξύ Αθήνας και Άγκυρας γίνεται ουσιαστικά υπό στρατιωτική πίεση και γι’ αυτό η διαπίστωση ότι δεν υπάρχει περίπτωση συνέχειας δεν είναι απαισιόδοξη αλλά ρεαλιστικά επικίνδυνη.

 

Το Μέγαρο Μαξίμου αισιοδοξεί

Το Μέγαρο Μαξίμου πάντως εμμένει πως στόχος της επίσκεψης ήταν να ξαναπιάσει το νήμα των σχέσεων με τον Τούρκο πρόεδρο και να ανοίξει έναν δίαυλο επικοινωνίας μαζί του. H επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα είχε ως κεντρικό στόχο άμεσα να ρίξει τη θερμοκρασία στο ελληνοτουρκικό μέτωπο και μεσοπρόθεσμα να εδραιώσει ένα κλίμα ύφεσης. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται και η απόφαση για Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης. Το έργο αυτό, βέβαια, έχει ξαναπαιχτεί αρκετές φορές, αλλά είναι ένας τρόπος για υπέρβαση των ζητημάτων, επί των οποίων υφίστανται αγεφύρωτες διαφωνίες.

Η συνάντηση των δύο ηγετών ξεκίνησε μάλλον αμήχανα, με τα «παγωμένα» χαμόγελα να κυριαρχούν. Διήρκησε πολύ περισσότερο από όσο ήταν προγραμματισμένη, γεγονός που πιθανότατα αποδεικνύει ότι οι δύο άνδρες διεξήλθαν σε βάθος την ατζέντα των ελληνοτουρκικών θεμάτων. Ταγίπ Ερντογάν και Αλέξης Τσίπρας συμφώνησαν ότι διαφωνούν σε όλα τα μεγάλα ζητήματα, χωρίς να ληφθούν αποφάσεις. Αυτό φάνηκε και από τη συνέντευξη Τύπου, η οποία θύμιζε παράλληλους μονολόγους.

Ο ΟΛΟΣ ΧΕΙΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ ΤΣΙΠΡΑ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΑΝΗΣΥΧΙΕΣ ΚΑΙ ΓΙΑ ΤΟΝ ΧΕΙΡΙΣΜΟ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΑ

Ο Ερντογάν επιμένει στην τακτική του

Ο Τούρκος πρόεδρος κατά την κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Έλληνα πρωθυπουργό έθεσε εκ νέου ζήτημα τουρκικής μειονότητας στη Θράκη. Μόνο που δεν υπάρχει τουρκική μειονότητα γιατί η συνθήκη που προσδιορίζει το καθεστώς της μειονότητας αυτής αναφέρεται σε μουσουλμανική και όχι τουρκική. Σε αντίθεση με την ελληνική μειονότητα στην Τουρκία που είναι ελληνική και βρίσκεται στα όρια του αφανισμού λόγω των πολιτικών των τουρκικών κυβερνήσεων.

Από την άλλη, δεν πέρασε απαρατήρητο και το ανατολίτικο παζάρι που δεν δίστασε ο Ταγίπ Ερντογάν να κάνει μπροστά στις κάμερες. Προχώρησε, μάλιστα, σε κλιμάκωση των απαιτήσεων της Τουρκίας για τους «ομογενείς» της στην Ελλάδα, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά τη μουσουλμανική μειονότητα της Θράκης. Συνέδεσε, μάλιστα, το θέμα της δήθεν «τουρκικής» μειονότητας και συγκεκριμένα το θέμα των μουφτήδων, με την επαναλειτουργία της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, αλλά και με την τύχη του ίδιου του Πατριαρχείου. «Σας δίνω τη Χάλκη αν μου δώσετε τους μουφτήδες», υπονόησε ούτε λίγο, ούτε πολύ.

 

Το θέμα των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών

Όπως αναμενόταν, ο Τ. Ερντογάν έθεσε εκ νέου και το θέμα της έκδοσης των οκτώ Τούρκων στρατιωτικών, στους οποίους έχει δοθεί άσυλο στην Ελλάδα. «Δεν θα πρέπει αυτοί που είναι φυγάδες από τέτοια κινήματα να βρίσκουν θέση στην Ελλάδα», διεμήνυσε. «Πρέπει να σεβαστούμε αυτούς που έχασαν τη ζωή τους την 15η Ιουλίου. Περιμένουμε και η Ελλάδα να το σεβαστεί αυτό».

Ο Αλ. Τσίπρας επανέλαβε την πάγια θέση για απόφαση της ανεξάρτητης ελληνικής Δικαιοσύνης, αλλά όποιος πρόσεξε τις σχετικές δηλώσεις θα είδε τα σημάδια πως έδωσε διαβεβαιώσεις στον Τ. Ερντογάν πως κάτι παρόμοιο δεν πρόκειται να επαναληφθεί. Πιθανότατα να συμφωνήθηκε πως αθόρυβα θα πραγματοποιούνται και άτυπες επαναπροωθήσεις Τούρκων που καταφεύγουν στην Ελλάδα για να σωθούν από διώξεις.

Ο όλος χειρισμός του Μακεδονικού από την πλευρά της κυβέρνησης Τσίπρα προκαλεί ανησυχίες και για τον χειρισμό στα ελληνοτουρκικά. Η Αθήνα είχε υποχρέωση να θέσει σαφείς όρους για να ανάψει το πράσινο φως για την πραγματοποίηση της επίσκεψης του Έλληνα πρωθυπουργού. Από ό,τι φαίνεται, δεν το έπραξε. Από την πλευρά τους, οι Τούρκοι θεωρούν τον Αλ. Τσίπρα πολιτικό που μπορεί να πάει κόντρα στην ελληνική κοινή γνώμη με σκοπό να φτάσει σε συμφωνία. Αυτό είναι το μήνυμα που έλαβαν από τη Συμφωνία των Πρεσπών.

 

Δρομολογήθηκαν εξελίξεις;

Η πρόταση του Έλληνα πρωθυπουργού για προπαρασκευαστικές συναντήσεις σχετικά με τα θέματα ασφάλειας έγινε αποδεκτή από την Άγκυρα, χωρίς, ωστόσο, να ορισθεί χρονοδιάγραμμα ούτε να συμφωνηθεί το επίπεδο στο οποίο θα γίνουν αυτές οι συναντήσεις. Σημειώνεται ότι στα ζητήματα της ασφάλειας, πέραν της Κυπριακής Δημοκρατίας και των εκπροσώπων της τουρκοκυπριακής μειονότητας, εμπλέκονται και η Ελλάδα με την Τουρκία, η δεύτερη μάλιστα με στρατιωτική κατοχή μετά την εισβολή του 1974.

Διπλωματικές πηγές, πάντως, αναφέρουν ότι οι προπαρασκευαστικές συναντήσεις των υπουργείων Εξωτερικών, κάτι που ζητάει η ελληνική πλευρά από το 2016, αναμένεται να αρχίσουν σύντομα. Οι ίδιες πηγές υπογραμμίζουν επίσης ότι στη συνάντηση Τσίπρα–Ερντογάν, ο Τούρκος πρόεδρος αναφέρθηκε στην ανάγκη επίλυσης του Κυπριακού με όρους επανένωσης. Επισημαίνουν, μάλιστα, ότι ο Ερντογάν μίλησε μόνον για πολιτική ισότητα και όχι για αναζήτηση λύσης σε άλλο πλαίσιο.

Διπλωματικές πηγές τονίζουν, τέλος, ότι ο Έλληνας πρωθυπουργός επεσήμανε την ανάγκη να υπάρξει σεβασμός του διεθνούς δικαίου στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Στο πλαίσιο αυτό μάλιστα υπογράμμισε το δικαίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας στην αξιοποίηση των πλουτοπαραγωγικών πηγών της, ένα ζήτημα για το οποίο η Άγκυρα προβάλλει το τελευταίο διάστημα προκλητικές ενστάσεις. Είναι γνωστές άλλωστε οι παρενοχλήσεις εργασιών στην κυπριακή ΑΟΖ, η διενέργεια προκλητικών ασκήσεων και οι επίσης προκλητικές αποστολές ερευνητικών σκαφών σε περιοχές δικαιοδοσίας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Προφανώς, τα ελληνοτουρκικά είναι μία πολύ πιο σύνθετη και εθνικά επικίνδυνη υπόθεση από το Μακεδονικό. Ως εκ τούτου, ακόμα και εάν έχουν κάποια βάση οι προσδοκίες της Άγκυρας για τις διαθέσεις του Αλ. Τσίπρα, είναι προφανές πως ειδικά αυτή την περίοδο, όπου η Ελλάδα έχει εισέλθει σε άτυπη προεκλογική περίοδο, δεν πρόκειται να γίνει βήμα προς την κατεύθυνση μίας διμερούς διαπραγμάτευσης.

Με €700.000 το «κεφάλι» επικήρυξε ο Ερντογάν τους «8» Τούρκους στρατιωτικούς

 

Σε μια αν μη τι άλλο «πολεμική» κίνηση προχώρησε ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, λίγο πριν συναντήσει τον Αλέξη Τσίπρα στο παλάτι του, στέλνοντας έτσι ένα ηχηρό μήνυμα στην κυβέρνηση και δείχνοντας τις προθέσεις του στον Έλληνα πρωθυπουργό. Συγκεκριμένα, η Άγκυρα επικήρυξε τους 8 Τούρκους στρατιωτικούς που έχουν λάβει πολιτικό άσυλο στην Ελλάδα. Το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών επικήρυξε κάθε έναν από τους 8 με το ποσό των €700.000, αφού τους ενέταξε στη λίστα των τρομοκρατών, καθώς τους θεωρεί πραξικοπηματίες και μέλη του FETO, της οργάνωσης του Φετουλάχ Γκιουλέν.

Όνειρο απατηλό το άνοιγμα της Χάλκης

 

Το ακούσαμε πολλές φορές, μας το υποσχέθηκαν άλλες τόσες, αλλά μάταια. Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης ακόμη παραμένει κλειστή και με βάση όσα είπε ο «σουλτάνος» στη συνάντησή του με τον Αλ. Τσίπρα, θα παραμείνει κλειστή επ’ αόριστον! Αναφερόμενος στο ζήτημα της Θεολογικής Σχολής της Χάλκης, ο Τ. Ερντογάν είπε πως «το θέτουν πάντα οι Έλληνες πρωθυπουργοί, και τους απαντώ, ελάτε να συζητήσουμε για τους μουφτήδες στη Θράκη».

Άκρως εκτεθειμένος είναι και ο κ. Βαρθολομαίος. Ο Οικουμενικός Πατριάρχης δήλωσε τον περσινό Απρίλιο ότι ανέμενε την επαναλειτουργία της θεολογικής σχολής το αργότερο τον Σεπτέμβριο και τα φιλοπατριαρχικά μίντια έγραφαν τότε ότι ο Βαρθολομαίος έκανε την ανακοίνωση αφού του δόθηκε διαβεβαίωση για το άνοιγμα της Χάλκης. Κατά τα άλλα, ο πατριάρχης έκανε το περασμένο καλοκαίρι τη δήλωση-αβάντα στον Ερντογάν για τις θρησκευτικές μειονότητες, αλλά με τη Θεολογική Σχολή μηδέν εις το πηλίκον!

Η Θεολογική Σχολή της Χάλκης είναι ένα σύμβολο των δικαιωμάτων των μειονοτήτων στην Τουρκία και η κατάστασή της αναφέρεται σε διάφορες εκθέσεις σχετικά με το θέμα, ιδιαίτερα στις ετήσιες εκθέσεις για την Τουρκία που εκπόνησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Η θεολογική σχολή ιδρύθηκε το 1844 και λειτουργούσε μέχρι το 1971, όταν οι τουρκικές αρχές αποφάσισαν να την κλείσουν. Η απόφαση να κλείσει κατέστησε πολύ δύσκολο το Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη να επιβιώσει, καθώς η Σχολή ήταν η μόνη του εγκατάσταση στην Τουρκία για να εκπαιδεύει κληρικούς.

Αξίζει να σημειώσουμε ότι η Ελλάδα έχει συμφέρον να αφαιρέσει το ζήτημα της Θεολογικής Σχολής στη Χάλκη, όπως και γενικότερα το ζήτημα του Οικουμενικού Πατριαρχείου, από το καλάθι των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Όχι επειδή είναι αδιάφορη, αλλά επειδή είναι η Ουάσιγκτον και συνολικά η Δύση που έχει συμφέρον να διατηρήσει στη ζωή το Οικουμενικό Πατριαρχείο και όλα όσα συνδέονται μαζί του.

Είναι κοινό μυστικό πως, εάν φύγει από τη μέση το Φανάρι, τα ηνία των απανταχού ορθοδόξων θα πάρει το Πατριαρχείο της Μόσχας. Κι αυτό δεν το θέλουν με τίποτα οι Δυτικοί. Πρόσφατα είδαμε τη σημασία που έχει για τη Δύση το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην αναγνώριση της Αυτοκέφαλης πλέον Εκκλησίας της Ουκρανίας.