Β. Βασιλικός: «Μίκης ο μοναδικός»

«Δεν είναι θάνατος αυτός. Είναι η ζωή που συνεχίζει το ταξίδι της στο Υπερπέραν»

Ο Βασίλης Βασιλικός δεν είναι μια απλή μορφή, καθώς πρόκειται για έναν από τους σπουδαιότερους και παγκοσμίως γνωστούς συγγραφείς. Από την άλλη πλευρά, ο Μίκης Θεοδωράκης ως πολίτης του κόσμου έγινε το σύμβολο των κατατρεγμένων όπου γης.

Τα βήματα αυτών των δύο ιερών τεράτων συναντήθηκαν –όπως ήταν επόμενο–, καθώς η μεγαλειώδης δημιουργία του Μίκη Θεοδωράκη επεκτάθηκε και στον κινηματογράφο. Η μουσική του «έντυσε» πολλές ελληνικές και ξένες ταινίες. Το συρτάκι του Ζορμπά στην ομώνυμη ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη (1964) μπορεί να μην του χάρισε Όσκαρ, αλλά ξεσήκωσε τα πλήθη απ’ άκρη σ’ άκρη στον πλανήτη. Tο τραγούδι «Αν Θυμηθείς τ’ ‘Ονειρό μου» στην ταινία «Honeymoon» (1959) που τραγουδήθηκε και από τους Μπητλς, η σύνθεσή του για το Σέρπικο του Σίντνεϊ Λιούμετ (1973), το σάουντρακ για την «Κατάσταση πολιορκίας» του Κώστα Γαβρά (1972), ήταν ταινίες που έδωσαν στον μεγάλο συνθέτη πολλές διεθνείς υποψηφιότητες στην κατηγορία μουσικής. Το 1970, για τη μουσική του στο «Ζ», του απονεμήθηκε το βραβείο BAFTA για πρωτότυπη μουσική, με τον Μίκη εξόριστο τότε στη Ζάτουνα.

Η ταινία «Ζ» (Ζει) του Κώστα Γαβρά βασίστηκε στο ομώνυμο βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού με θέμα τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη. Ήταν το 1963, αμέσως μετά τη δολοφονία του Γρηγόρη Λαμπράκη, όταν ο Μίκης Θεοδωράκης ξεκίνησε την πολιτική του καριέρα ως πρόεδρος της νεοϊδρυθείσας Νεολαίας Λαμπράκη και το 1964 ως βουλευτής της ΕΔΑ.

Ο Βασίλης Βασιλικός, συγκλονισμένος από τον θάνατο του αγαπημένου του συνθέτη, δήλωσε συγκινημένος στο Αθηναϊκο-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων: «Μίκης ο μοναδικός. Μουσικός, συνθέτης μουσικής, τραγουδοποιός, της έντεχνης μουσικής, αλλά και της Όπερας, πολυπρισματικός, Ρωμανός ο Μελωδός, τι άλλο μένει; Όλες οι γκάμες της μουσικής στη φαρέτρα του. Αυτός είναι ο Μίκης που τώρα μας συγκλόνισε με την εκδημία του. Αλλά δεν είναι θάνατος αυτός. Είναι η ζωή που συνεχίζει το ταξίδι της στο Υπερπέραν. Και μας αποχαιρετά με τη “Λήθη” του Λορέντζου Μαβίλη: “Καλότυχοι οι νεκροί που λησμονάνε την πίκρα της ζωής…/ Κι αν πιουν θολό νερό ξαναθυμούνται,/ διαβαίνοντας λιβάνια από ασφοδίλι,/ πόνους παλιούς που μέσα τους κοιμούνται- / Α, δε μπορείς παρά να κλαις το δείλι, / τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν / θέλουν, μα δε βολεί να λησμονήσουν”».

O σκηνοθέτης της ταινίας, ο επίσης διάσημος και σπουδαίος Κώστας Γαβράς, έχει σημειώσει στην αυτοβιογραφία του σχετικά με τη συνεργασία του με τον Μίκη Θεοδωράκη: «Στο “Ζ” δεν μπορούσαμε να έχουμε άλλη μουσική από του Μίκη Θεοδωράκη. Στη διάρκεια του μοντάζ είχα κάνει πολλές δοκιμές κι αυτή ταίριαζε αρμονικά με τα πλάνα, προσδίδοντάς τους μια πνοή συγκίνησης. Αλλά εκείνος ήταν εξόριστος από τους Συνταγματάρχες στο χωριό Ζάτουνα της Πελοποννήσου, κι εγώ είχα ανάγκη από τη συγκατάθεσή του.

»Συμπτωματικά ο μικρότερος αδελϕός μου, ο γιατρός Χαράλαμπος, είχε γεννηθεί ακριβώς στη Ζάτουνα πριν μετακομίσει ο πατέρας μου στην Αθήνα… Με ένα πλαστό διαβατήριο που την προμήθευσε ένας τροτσκιστής φίλος, η Μισέλ (σ.σ. η σύζυγος του Κώστα Γαβρά) έφυγε για την Αθήνα, αλλά δεν μπόρεσε να φτάσει μέχρι τον Μίκη. Ο δρόμος προς τη Ζάτουνα ήταν απαγορευμένος για τους ξένους. Αυτή τη φορά, δεύτερη προσπάθεια από τον Περέν. Πάντα χωρίς επιτυχία.

»Και μετά, λαμβάνουμε ένα πακέτο από τσιγάρα που πάνω του ο Μίκης είχε γράψει την άδεια να χρησιμοποιήσουμε τη μουσική του. Θεωρώ τη μουσική μιας ταινίας ως τη δυναμική συνιστώσα της δραματουργίας. Λειτουργεί ως ένα πρόσωπο που εισέρχεται στη σκηνή και συνδιαλέγεται με τους άλλους. Η μουσική του Μίκη είχε τις απαραίτητες συνδέσεις και με τα δύο».

Μέλη της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη σχηματίζουν το «Ζ» στην παραλία. Η φωτογραφία έχει δημοσιεύθηκε στην εφ. «Η Γενιά μας» στις 10/12/1966

Το σάουντρακ της ταινίας έχει αποσπάσματα διασκευών από το «Γελαστό παιδί », «Το παλληκάρι έχει καημό», «Σ’ αυτή τη γειτονιά» κι άλλα εμβληματικά τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη που ο Κώστας Γαβράς με έναν Γάλλο συνθέτη ηχογράφησαν τα επιλεγμένα κομμάτια και τα προσάρμοσαν στη χρονική διάρκεια των αντίστοιχων σκηνών.

Διαβάστε επίσης

Χρησιμοποιούμε cookies για λόγους στατιστικών & επισκεψιμότητας Συμφωνώ Περισσότερα