Βρυξέλλες: Πρεμιέρα Παπασταύρου και Τσάφου, στο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας της ΕΕ

Αν και το σημερινό Συμβούλιο Υπουργών Ενέργειας είναι άτυπος, δηλαδή δεν πρόκειται να ληφθούν κάποιες αποφάσεις, εντούτοις έχει ένα ιδιαίτερο βάρος. Τόσο επειδή πρόκειται για την πρώτη σύνοδο των 27 υπουργών μετά την ανακοίνωση του σχεδίου της Κομισιόν στα τέλη Φεβρουαρίου για χαμηλότερες τιμές ενέργειας («Action Plan for affordable energy»), όσο και γιατί αποτελεί την «πρεμιέρα» στις Βρυξέλλες για το νέο ηγετικό δίδυμο του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Ως κεντρική προσέγγιση των όσων αναμένεται να επισημάνουν σήμερα ο νέος υπουργός Σταύρος Παπασταύρου και ο υφυπουργός Νίκος Τσάφος, ξεχωρίζει, σύμφωνα με τις πληροφορίες, το γεγονός ότι το σχέδιο της Κομισιόν για τη μείωση των τιμών της ενέργειας («Action Plan for affordable energy») κινείται σε θετική κατεύθυνση, ωστόσο χρειάζονται αρκετά περισσότερα.

Η κατεύθυνση της νέας πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου θα είναι ότι οι συγκεκριμένες προτάσεις αποτελούν μόνο την αρχή και σε μια συγκυρία με τόσες ανατροπές, όπου το story της πράσινης μετάβασης ξαναγράφεται και οι πιέσεις για χαμηλότερες τιμές ενέργειας στην Ευρώπη μεγαλώνουν συνεχώς, απαιτούνται πιο γενναίες παρεμβάσεις για να πέσει το ενεργειακό κόστος σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις.

Στη λογική αυτή, η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ αναμένεται να ενημερώσει κατ’ αρχάς τους ομολόγους της ότι στηρίζει τις κοινοτικές προτάσεις (σ.σ. ενσωματώνουν αρκετές από τις επισημάνσεις Μητσοτάκη στην επιστολή του τον Ιανουάριο 2025 προς την Πρόεδρο της Κομισιόν) και ότι θα εφαρμόσει άμεσα όσα συνεπάγονται χειροπιαστό αποτέλεσμα για μείωση των τιμών.

Ταυτόχρονα ωστόσο θα καταστήσει σαφές ότι ακριβώς επειδή ζούμε σε ιστορικές στιγμές, οι προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δεν μπορεί να αποτελούν παρά μόνο την αρχή και ότι χρειάζονται ακόμη πιο τολμηρά μέτρα.
Οι στρεβλώσεις στις διασυνοριακές ροές

Στην πράξη, η νέα ηγεσία του ΥΠΕΝ αναμένεται να προτάξει την ανάγκη να ληφθούν πιο γενναίες πρωτοβουλίες στην ανάπτυξη και αξιοποίηση των δικτύων, ώστε οι διασυνοριακές ροές ηλεκτρικής ενέργειας να υπακούνε στο ζητούμενο της ενιαίας αγοράς, αντί να ωφελούνται κάποιες χώρες και να επιβαρύνονται κάποιες άλλες, όπως συνέβη κατά την ενεργειακή κρίση τον Ιούλιο του 2024.

Στην ίδια λογική κινείται και η καταγραφή μέσω ενός κοινοτικού task force όλων των προβληματικών σημείων στις διασυνοριακές διασυνδέσεις, προτείνοντας παρεμβάσεις στις ροές και στον σχεδιασμό ανάπτυξης των δικτύων. Είχαν προηγηθεί στοιχεία του πανευρωπαϊκού συνδέσμου των Διαχειριστών Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ENTSO-E), που έδειχναν για παράδειγμα ότι η Αυστρία πρέπει να κάνει κάποιες επενδύσεις στα σύνορα με την Ουγγαρία, αλλά δεν τις κάνει και έτσι οι ροές από την Κεντρική προς τη ΝΑ Ευρώπη είναι περιορισμένες, γεγονός που μεταξύ άλλων «φρέναρε» τις εξαγωγές το περυσινό καλοκαίρι, με αποτέλεσμα τα Βαλκάνια να πληρώσουν τον λογαριασμό.

Ταυτόχρονα, η νέα ηγεσία του ΥΠΕΝ εκτιμάται ότι θα στηρίξει τη δέσμευση των Βρυξελλών για αυστηρότερη εποπτεία του τρόπου λειτουργίας της αγοράς φυσικού αερίου της ΕΕ και για τυχόν παρεμβάσεις, ώστε να αποτρέπονται εμπορικές πρακτικές που στρεβλώνουν τις τιμές.
Ενιαία αγορά στην πράξη, όχι στα λόγια
Κεντρικό μήνυμα της ελληνικής πλευράς θα είναι ότι πρέπει επιτέλους η αγορά ενέργειας των «27» να γίνει ενιαία στην πράξη και όχι στη θεωρία και ότι ήρθε η ώρα να μεταβούμε σε έναν πανευρωπαϊκό σχεδιασμό των ενεργειακών αγορών. Κάτι που θα αναδείξει και τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της κάθε χώρας, όπως των ΑΠΕ στην Ελλάδα, η οποία το 2024 κατέστη καθαρός εξαγωγέας ρεύματος για πρώτη φορά από το 2000.