Στον αέρα(;) τα πρόστιμα της Επιθεώρησης Εργασίας

Μη νόμιμο κρίθηκε πρόστιμο 10.549,44 ευρώ για μη αναγραφή εργαζομένου στον πίνακα προσωπικού από το Μονομελές Πρωτοδικείο Λάρισας (απόφαση υπ΄αριθμόν 153/2016). Σύμφωνα με το σκεπτικό του δικαστηρίου η υπουργική απόφαση η οποία καθορίζει το πρόστιμο είναι ανίσχυρη ως εκτός εξουσιοδότησης.

Στη δικαστική απόφαση επισημαίνεται πως στο άρθρο 16 του ν. 2874/2000 (ΦΕΚ Α’ 286) ορίζεται ότι:

«1. Κάθε εργοδότης υπαγόμενος στις διατάξεις του παρόντος υποχρεούται όπως µια φορά το χρόνο και κατά το χρονικό διάστηµα από 15 Σεπτεμβρίου έως 15 Νοεμβρίου καταθέτει, καθ’ οιονδήποτε τρόπο, στην αρµόδια υπηρεσία του Σ.ΕΠ.Ε. – Τµήµα Κοινωνικής Επιθεώρησης, εις διπλούν, πίνακα µε την επωνυμία, το είδος, τον τόπο λειτουργίας και το Α.Φ.Μ. της επιχείρησης ο οποίος θα περιλαμβάνει τα παρακάτω στοιχεία ενός εκάστου των απασχολούμενων σε αυτή µμισθωτών … 2. … 4. Με µέριµνα του εργοδότη το ένα αντίτυπο του ανωτέρω πίνακα παραλαμβάνεται από την υπηρεσία κατάθεσης σφραγισµένο και αναρτάται σε εµφανές σηµείο του τόπου εργασίας χωρίς τη στήλη των καταβαλλόµενων αποδοχών προφυλασσόµενο κατάλληλα από τυχόν φθορές … 5. (όπως η παράγραφος αυτή αντικαταστάθηκε µε το άρθρο πρώτο υποπαρ. IA.13 εδ. 1 του ν. 4093/2012, ΦΕΚ Α’ 222) Ο εργοδότης υποχρεούται να καταθέσει συµπληρωµατικούς πίνακες προσωπικού ως προς τα µεταβληθέντα στοιχεία: α) για την πρόσληψη νέου εργαζοµένου, το αργότερο την ίδια ηµέρα της πρόσληψης και πάντως πριν την ανάληψη υπηρεσίας από τον εργαζόµενο, β) .. . Η κατάθεση συµπληρωµατικών στοιχείων µπορεί γίνει γραπτά ή ηλεκτρονικά».

Χωρίς υπουργική εξουσιοδότηση…
Επιπλέον, επισημαίνεται πως με απόφαση του υπουργού Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης κατηγοριοποιούνται οι παραβάσεις, καθορίζεται και ανακαθορίζεται το ύψος του προστίμου σε περίπτωση παραβίασης της εργατικής νομοθεσίας, καθώς και το ύψος του προστίμου του εδαφίου γ’ της παρ. 9 του άρθρου 3 και προσδιορίζονται συγκεκριμένα ποσά ανά παράβαση.

Ωστόσο, όπως υπογραμμίζεται στη δικαστική απόφαση «από τις διατάξεις αυτές δεν προκύπτει ότι χορηγήθηκε, στην περίπτωση επιβολής προστίµου για την παράβαση της µη αναγραφής εργαζομένου στον πίνακα προσωπικού, εξουσιοδότηση στον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για θέσπιση συστήματος αντικειμενικής επιβολής προστίµου, κατ’ απόκλιση από το διαγραφόµενο στο ανωτέρω άρθρο 24 παρ. 1 του ν. 3996/2001, διότι τούτο θα απαιτούσε ειδική σχετική πρόβλεψη στον εξουσιοδοτικό νόµο. Εξάλλου, ως τέτοια ειδική πρόβλεψη δεν µπορεί να θεωρηθεί η παρ. 5 του άρθρου 24 του νόµου αυτού, µε την οποία παρέχεται η δυνατότητα στον Υπουργό Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης να προσδιορίσει, µε απόφαση του, συγκεκριµένα ποσά προστίµου, για τις ευθέως αποδεικνυόµενες παραβάσεις της εργατικής νοµοθεσίας, που απαριθµούνται στην περ. Β’ της παρ. 4 του ίδιου ως άνω άρθρου, µεταξύ των οποίων, και εκείνη της µη ανάρτησης πίνακα προσωπικού και προγραµµάτων ωρών εργασίας, δεδομένου ότι η τελευταία συνιστά διαφορετική παράβαση, σε σχέση µε την παράβαση της µη αναγραφής εργαζοµένου σε πίνακα προσωπικού. Ακόµη, όµως, και αν θεωρηθεί ότι οι προαναφερόµενες εξουσιοδοτήσεις έχουν το συγκεκριµένο περιεχόµενο, στην περίπτωση αυτή, δεν θα ήταν σύµφωνες µε το άρθρο 43 παρ. 2 εδ. β’ του Συντάγµατος, λόγω του γενικού και αόριστου χαρακτήρα τους. Πράγµατι, για να ήταν σύννοµη µία τέτοια εξουσιοδότηση θα έπρεπε να περιλαµβάνει αφενός, έστω και σε γενικό αλλά ορισµένο πλαίσιο, τα κριτήρια εκείνα που θα ήταν υποχρεωµένος ο κανονιστικός νοµοθέτης να λάβει υπόψη του κατά τον προσδιορισµό του ύψους του αντικειµενικώς επιβαλλόµενου προστίµου, αφετέρου δε τις παραβάσεις τις οποίες αυτό αφορά, δεδοµένου µάλιστα ότι τα συγκεκριµένα ζητήµατα δεν µπορούν να θεωρηθούν ότι συνιστούν θέµατα τεχνικού ή λεπτοµερειακού χαρακτήρα. Από τα παραπάνω, συνάγεται ότι η διάταξη του άρθρου 1 της 27397/122/19.8.2013 απόφασης του Υπουργού και του Υφυπουργού Εργασίας Κοινωνικής Ασφάλειας και Πρόνοιας βρίσκεται εκτός εξουσιοδότησης και είναι, ως εκ τούτου, ανίσχυρη και µη εφαρµοστέα (πρβλ. ΣτΕ 285012015)».

Με αυτό το σκεπτικό το δικαστήριο καταλήγει:
«Η Διοίκηση επέβαλε το οικείο πρόστιµο κατά δέσµια αρµοδιότητα των αρµόδιων Επιθεωρητών Εργασίας, βάσει των ορισµών του άρθρου 1 της 27397/122/19.8.2013 απόφασης του Υπουργού και του Υφυπουργού Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλειας, δηλαδή βάσει διατάξεων κανονιστικής πράξης, που, σύµφωνα µε όσα έγιναν δεκτά στην πέµπτη σκέψη της παρούσας, βρίσκονται εκτός νοµοθετικής εξουσιοδότησης, και ως εκ τούτου ανίσχυρων και µη εφαρµοστέων, το Δικαστήριο κρίνει, κατ’ αυτεπάγγελτο έλεγχο (άρθρο 79 παρ. 1 εδάφιο β’ περίπτωση β’ του Κώδικα Διοικητικής Δικονοµίας), ότι παρανόµως επιβλήθηκε σε βάρος της προσφεύγουσας το επίδικο πρόστιµο µε την προσβαλλόµενη πράξη, η οποία για το λόγο αυτό πρέπει να ακυρωθεί, ενώ παρέλκει ως αλυσιτελής η εξέταση των λοιπών λόγων της προσφυγής».