Η ακρίβεια «τρώει» (και) το ίντερνετ

Όταν οι οικογενειακοί προϋπολογισμοί χτυπιούνται βάναυσα από την ακρίβεια και τα εισοδήματα παραμένον στάσιμα –άρα δεν μπορούν να καλύψουν της χασούρα–, τότε οι… υπουργοί επί των οικιακών οικονομικών κάθε σπιτιού αρχίζουν το δημοσιονομικό συμμάζεμα. Σε απλά ελληνικά αρχίζουν το ψαλίδισμα των περιττών εξόδων ώστε να βγει ο μήνας.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Το σύνηθες είναι να περικόπτονται οι δαπάνες για εξόδους (βλ. εστίαση, θεάματα κλπ), για αναψυχή και για ένδυση-υπόδηση. Ωστόσο η τελευταία τάση που παρατηρείται στις καταναλωτικές συμπεριφορές είναι αυτή που θέλει την επαναξιολόγηση των ψηφιακών αναγκών των πολιτών σε ό,τι αφορά τη συνδεσιμότητά τους στο διαδίκτυο, με κριτήριο και το κόστος σύνδεσης και χρήσης.

Την παραπάνω διαπίστωσης έρχονται να «πιστοποιήσουν» τα αποτελέσματα έρευνας που διενήργησε ο πολυεθνικός οργανισμός παροχής επαγγελματικών υπηρεσιών ΕΥ σε 8 μεγάλες χώρες (Καναδάς, Γαλλία, Γερμανία, Ιταλία, Ισπανία, Σουηδία, Ηνωμένο Βασίλειο και ΗΠΑ) με σκοπό να «αποδελτιωθεί» τη στάση των καταναλωτών αναφορικά με την τεχνολογία, τα media και τις τηλεπικοινωνίες που χρησιμοποιούν στο σπίτι.

Υπό τον τίτλο «Decoding the digital home» (μτφ. «Η αποκρυπτογράφηση του ψηφιακού σπιτιού») οι μελετητές της ΕΥ ήρθαν σε επαφή με περισσότερα από 20.000 νοικοκυριά «απογράφοντας» τις υφιστάμενες τάσεις. Βασικό εύρημα η αβεβαιότητα-ανησυχία που δημιουργείται στους πολίτες ότι ο πληθωριστικός καλπασμός θα εκτινάξει εκτός από το κόστος διαβίωσης και το κόστος των ψηφιακών απολαύσεών τους, δηλαδή του ίντερνετ και των streaming πλατφορμών.

Σύμφωνα, πάντα, με τους ερωτηθέντες στην έρευνα της ΕΥ, 6 στα 10 νοικοκυριά ανησυχούν ότι ο πάροχος ευρυζωνικότητας θα αυξήσει το κόστος της υπηρεσίας, ενώ περισσότεροι από τους μισούς (55%) οσμίζονται αύξηση της τιμής της συνδρομής της συνδρομητικής τηλεόρασης.

Covid και marketing αλλάζουν την καταναλωτική συμπεριφορά
Αν, λοιπόν, η φτήνια τρώει τον παρά κατά το κοινώς λεγόμενο, είναι η ακρίβεια αυτή που απειλεί να «φάει» τώρα και τη συνδεσιμότητα; Πιθανότατα ναι, αλλά σίγουρα δεν είναι και ο μόνος παράγοντας που έχει βάλει το… χεράκι τους σε αυτή τη μεταστροφή της συμπεριφοράς των καταναλωτών. Για παράδειγμα, στην πολυεθνική μελέτη της ΕΥ απαντάται ένα διόλου ευκαταφρόνητο ποσοστό χρηστών της τάξης του 45% που θεωρούν ότι πληρώνουν περισσότερο απ’ ό,τι πρέπει για περιεχόμενο που δεν καταναλώνουν.

Επομένως είναι εύλογο οι καταναλωτές ευρυζωνικών υπηρεσιών να επιθυμούν ένα value for money εξορθολογισμό υπηρεσίας και δαπάνης. Στην επιλογή του εξορθολογισμού ωθούνται όμως οι καταναλωτές κι από ακόμη δύο παράγοντες. Ο ένας είναι οι πολιτικές marketing και διεύρυνσης του μεριδίου τους στην αγορά που ακολουθούν οι πάροχοι των ευρυζωνικών υπηρεσιών αλλά και η διαδρομή που διέγραψε η πανδημία του κορωνοϊού.

Σε ό,τι αφορά τον πρώτο παράγοντα οι ερωτηθέντες στην έρευνα της ΕΥ εκφράζουν την πεποίθησή τους ότι οι προσφορές υπηρεσιών είναι πολύ μπερδεμένες. Είναι χαρακτηριστικό ότι σε ποσοστό 33% οι καταναλωτές δηλώνουν ότι δυσκολεύονται να κατανοήσουν τα ψηφιακά οικιακά πακέτα που τους προσφέρουν οι πάροχοι, ενώ 38% χαρακτηρίζουν πολύ μικρές τις διαφορές που έχουν μεταξύ του τα εν λόγω πακέτα.

Έχει επίσης τη σημασία του, ότι περισσότεροι από τους μισούς καταναλωτές (54%) ανέφεραν στην έρευνα ότι η απόφαση επιλογής κάποιου παρόχου έναντι κάποιου ανταγωνιστή πάρθηκε με κριτήριο τις προσφορές γνωριμίας (σ.σ. που συνήθως είναι πιο φτηνές από αυτές που υφίστανται στη συγκεκριμένη χρονική στιγμή στην αγορά ώστε να προσελκύουν καινούργια πελατεία).

Στον αντίποδα –ή παράλληλα– το 49% των καταναλωτών εκφράζουν την άποψη ότι οι προσφορές των παρόχων κάνουν δύσκολη την αξιολόγηση εκ μέρους του πελάτη για το ποιο από τα προσφερόμενα πακέτα αξίζει συγκριτικά την αγορά του έναντι του άλλου.

Αναφορικά τώρα με την πανδημία του κορωνοϊού, όσο η επέλασή της το 2020 αύξησε –ελέω υγειονομικού εγκλεισμού– τη ζήτηση για συνδεσιμότητα και μάλιστα αναβαθμισμένη, τόσο η αποδρομή της επαναφέρει την ίδια ζήτηση στα προ Covid-19 επίπεδα.

Ενδεικτικό της νέας συνθήκης είναι το γεγονός ότι σε χώρες όπως ο Καναδάς, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι ΗΠΑ που την περίοδο της πανδημίας «έγραφαν» υψηλά ποσοστά αύξησης της συνδεσιμότητας είναι πλέον οι αγορές στις οποίες προβλέπονται σήμερα οι περισσότερες πιθανότητες καταναλωτικής «αποεπένδυσης».

Οι αριθμοί στην έρευνα της ΕΥ επιβεβαιώνουν του λόγου το αληθές: το 34% των χρηστών ευρυζωνικών υπηρεσιών απαντούν ότι σχεδιάζουν να περνούν εφεξής λιγότερο χρόνο στο διαδίκτυο, το 27% θέλει να μειώσει τον αριθμό των πλατφορμών ροής (streaming) που παρακολουθεί, ενώ το 21% ενδέχεται να μειώσει τον αριθμό των συνδεδεμένων συσκευών στα σπίτια τους.

Ο παράγοντας «ψυχική ευημερία»
Για να υπάρχει, πάντως, η πλήρης εικόνα, αιτία για την παραπάνω διαφαινόμενη αλλαγή των συνηθειών των χρηστών ψηφιακών μέσων δεν μοιάζει να είναι τόσο το θέμα τα ακρίβειας όσο η αίσθηση ότι ο περιορισμός της έκθεσής τους στο διαδίκτυο θα τους αυξήσει την ψυχική ευημερία. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από τις απαντήσεις κυρίως των νεότερων καταναλωτών.

Συγκεκριμένα, το 47% όσων συμμετείχαν στην έρευνα της ΕΥ και είναι ηλικίας κάτω των 25 ετών σκέφτονται συχνά τον αρνητικό αντίκτυπο της χρήσης του διαδικτύου στην ευεξία τους, ενώ το ίδιο ποσοστό, στην ηλικιακή ομάδα 25 έως 44 ετών, ανησυχούν πολύ για το τι μπορεί να συναντήσουν στο διαδίκτυο. Μάλιστα σχεδόν 6 στα 10 νοικοκυριά πιστεύουν ότι οι κυβερνήσεις και οι ρυθμιστικές αρχές πρέπει να κάνουν περισσότερα για την καταπολέμηση του επιβλαβούς διαδικτυακού περιεχομένου.

Αξίζει, τέλος, να σημειωθεί ότι οι τάσεις μείωσης της συνδεσιμότητας πυροδοτούνται και από την ανησυχία των χρηστών για την ασφάλεια των προσωπικών δεδομένων. Μάλιστα για το 40% των νοικοκυριών αυτή η ανησυχία είναι μεγαλύτερη τώρα από ό,τι ήταν πριν μας επισκεφτεί ο ιός SARS-coV-2.