Σενάρια –αίολα λόγω COVID19– για την οικονομία

Ο… τέντζερης της ύφεσης κύλησε και όπως ήταν αναμενόμενο βρήκε το «καπάκι» της πανδημίας, αλλά οι ατμοί της κοχλάζουσας οικονομικής κρίσης έχουν πυκνώσει, κάνοντας αβέβαιες οποιεσδήποτε προβλέψεις.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Όσο περνούν οι μέρες και η έξαρση του κορωνοϊού δεν τιθασεύεται, τόσο χάνεται η συγκρατημένη αισιοδοξία που εκφραζόταν στο υπουργείο Οικονομικών και κατ’ επέκταση στο Μέγαρο Μαξίμου ότι η ελληνική οικονομία θα υποστεί μικρότερη ζημία από την αρχικά προβλεπόμενη. Για παράδειγμα, μία εβδομάδα πριν ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας διαβεβαίωνε ότι η ελληνική οικονομία αντέχει ένα δεύτερο lockdown!!! Αιτιολογούσε δε τη σιγουριά του εξηγώντας ότι στο χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την επιβολή των πρώτων περιοριστικών μέτρων μέχρι και σήμερα, η κυβέρνηση οχύρωσε τον κουμπαρά των ταμειακών διαθεσίμων, ώστε να είναι σε θέση να αντεπεξέλθει σε όποια δυσκολία προκύψει αλλά και να εφαρμόσει τις δημοσιονομικές πολιτικές ανακούφισης, όπως είναι οι στοχευμένες μειώσεις φόρων το 2021 καθώς και η ενίσχυση της Εθνικής Άμυνας της χώρας. Σύμφωνα, μάλιστα, με τον υπουργό Οικονομικών, αυτή τη στιγμή τα ταμειακά διαθέσιμα της χώρας ανέρχονται σε 37,7 δισ. ευρώ.

Έστω και με τη διευκρίνιση ότι ουδείς υπουργός Οικονομικών θέλει περιορισμούς στην οικονομική δραστηριότητα που θα έχουν οδυνηρές συνέπειες, ο Χρ. Σταϊκούρας επιμένει και αυτή την εβδομάδα ότι η κυβέρνηση έχει τα «όπλα», δηλαδή τα ταμειακά διαθέσιμα να αντεπεξέλθει της κρίσης. Σε αυτό που δεν δείχνει μεγάλη… επιμονή ο «τσάρος» είναι στο ακριβές μέγεθος της κρίσης. Έτσι, ενώ δηλώνει ότι επί του παρόντος δεν υπάρχει λόγος να αναθεωρηθεί η τελευταία κυβερνητική εκτίμηση για ύφεση περί του 8%, αυτή δεν αποκλείεται να αναθεωρηθεί προς το χειρότερο καθώς ο καθορισμός των δημοσιονομικών μεγεθών στο γ΄ τριμήνου του έτους εξαρτώνται σε μέγιστο βαθμό από τις επιδόσεις του τουρισμού που φέτος ήταν κάκιστες.

Σενάρια επί σεναρίων…

Τα χειρότερα αναμένει, πάντως, για φέτος το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή (ΓΠΚΒ). Στο πλαίσιο της παρουσίασης της έκθεσης του Γραφείου για το β΄ τρίμηνο, ο επικεφαλής του ΓΠΚΒ Φραγκίσκος Κουτεντάκης ανέφερε μεταξύ άλλων ότι το ρεκόρ ύφεσης 15,2% που «έγραψε» η ελληνική οικονομία την περίοδο Απρίλιος-Ιούνιος 2020 ήταν λίγο μεγαλύτερη από τις προβλέψεις του ΓΠΚΒ που «έβλεπε» αρνητική ανάπτυξη της τάξης του -13,7%. «Οι προβλέψεις ήταν αρκετά κοντά στην πραγματικότητα, αλλά η πραγματικότητα είναι χειρότερη από τις προβλέψεις, γεγονός που αν συνδυασθεί με το πρώτο τρίμηνο, η καταρχήν ύφεση θα είναι μάλλον χειρότερη από τις αρχικές εκτιμήσεις», είπε χαρακτηριστικά ο Φρ. Κουτεντάκης, διευκρινίζοντας ότι δεν υπάρχει νεότερη πρόβλεψη, αλλά πρόκειται για ένδειξη με τα δεδομένα έως σήμερα, και με βάση τις επιδόσεις του δευτέρου τριμήνου.

Θυμίζεται ότι το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή είχε καταρτίσει τρία σενάρια για την πορεία της ελληνικής οικονομίας: α) Σενάριο με ετήσια ύφεση 4,4%, όπου η οικονομία θα επανακάμψει γρήγορα, β) Σενάριο με ετήσια ύφεση 8,5%, όπου η οικονομία θα επανέλθει σε τέσσερα τρίμηνα, και γ) Σενάριο με ετήσια ύφεση άνω του 11%, όπου η οικονομική επανάκαμψη θα χρειαστεί περί τα δύο χρόνια. «Με τις ενδείξεις που έχουμε, η οικονομία θα κινηθεί μεταξύ του δεύτερου και τρίτου σεναρίου», εκτίμησε ο κ. Κουτεντάκης, προσθέτοντας ότι οι παράμετροι του αποπληθωρισμού, της επιδείνωσης του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών και της αύξησης της ανεργίας εντείνουν την ύφεση.

Αισιοδοξεί για μονοψήφια ύφεση η ΤτΕ

Ελαφρώς πιο αισιόδοξες παραμένουν οι εκτιμήσεις της Τράπεζας της Ελλάδος, με τον διοικητή της Γιάννη Στουρνάρα να επιβεβαιώνει σε πρόσφατη τοποθέτησή του ότι αναμένεται συρρίκνωση τη οικονομίας στο βασικό σενάριο 7,5% για το σύνολο του έτους, έναντι συρρίκνωσης 5,8% που ήταν η προηγούμενη πρόβλεψή της. Το δυσμενές σενάριο της ΤτΕ παραμένει σε μονοψήφιο ποσοστό –στο 9,4%–, πάντα εξαρτώμενο από ενδεχόμενη επιδείνωση της πανδημίας. Για το 2021 αναμένεται σημαντική ανάκαμψη της τάξης του 5,6% στο βασικό σενάριο. Βασικός παράγοντας που θα καθορίσει τις εξελίξεις είναι η παρατηρούμενη αύξηση της αποταμίευσης και πότε αυτή θα μετατραπεί σε καταναλωτική ή επενδυτική δαπάνη.

Η πικρή αλήθεια

Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, οι παραπάνω προβλέψεις προσθέτoυν επιπλέον πόντους αβεβαιότητας στην ήδη απαισιόδοξη οπτική τής μετά COVID εποχής της ελληνικής οικονομίας. Αβεβαιότητα που πρέπει να ειπωθεί πως εντείνεται κι από το γεγονός ότι οι πολυαναμενόμενες εκταμιεύσεις από το ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης θα παραμείνουν σε στάτους αναμονής τουλάχιστον μέχρι το α΄ εξάμηνο της επόμενη χρονιάς. Την ίδια ώρα, η υγειονομική κρίση δεν δείχνει διάθεση να αποκλιμακωθεί δημιουργώντας νέες πληγές και κατά συνέπεια νέες ανάγκες στήριξης των οικονομιών παγκοσμίως.

Το… γλυκό έρχεται να δέσει ο κυνικός ρεαλισμός, όπως αυτός εκφράστηκε την προηγούμενη εβδομάδα από τον αναπληρωτή ΥΠ.ΟΙΚ., Θόδωρο Σκυλακάκη, ο οποίος ανταπαντώντας στην επιχειρηματολογία των κομμάτων της αντιπολίτευσης ότι πρέπει η κυβέρνηση να ξοδέψει τώρα, εμπροσθοβαρώς, κονδύλια για τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας, είπε μεταξύ άλλων:

«Ό,τι ξοδεύουμε τώρα είναι δανεικά, και θα έρθει η στιγμή του λογαριασμού και θα πρέπει να πληρωθεί από τον φορολογούμενο, άρα πρέπει να είμαστε συνετοί. Και για να κρατάμε την εμπιστοσύνη των αγορών και των θεσμών άνευ της οποίας σε μήνες θα έχουμε μείνει από ταμειακά διαθέσιμα από τη στιγμή που είμαστε σε έλλειμμα».

Εν ολίγοις, το μπαζούκας που υποτίθεται ότι «όπλισε» προ μηνών η Ε.Ε. για να αντιμετωπίσει τις συνέπειες της πανδημίας μπορεί να αποδειχτεί είτε άσφαιρο ή με πολύ ακριβές σφαίρες…