Από την κίνηση της Βόλβης στην στροφή στο μεσαίο χώρο

Στα 50 χρόνια της ιστορίας της η Νέα Δημοκρατία έχει περάσει από πολλές διακυμάνσεις με αρκετές αλλαγές αρχηγών, καθώς υπάρχει παράδοση στο κυβερνών κόμμα, όποιος χάνει τις εκλογές να παραιτείται. Σε αυτά τα 50 χρόνια έχουν διεξαχθεί 14 συνέδρια που το καθένα έχει γράψει την δική του ιστορία.

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Η συνεδριακή ιστορία της Νέας Δημοκρατίας ξεκινά τον Απρίλιο του 1976 με το προσυνέδριο της Χαλκιδικής, όπου επιχειρείται η εσωτερική του οργάνωση κόμματος. Στην ομιλία του, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ανέφερε, μεταξύ άλλων, ότι: «Τα κόμματα για να εκπληρώσουν την αποστολή τους πρέπει: Πρώτον, να έχουν σαφή ιδεολογία και σταθερό προσανατολισμό. Δεύτερον, να κατέχονται από υψηλό αίσθημα ευθύνης. Τρίτον, να είναι δημοκρατικά οργανωμένα».

1ο Συνέδριο (1979)

Τελικά το 1^ο Τακτικό Συνέδριο διεξήχθη τρία χρόνια αργότερα (5-7 Απριλίου του 1979) στην Χαλκιδική, με το κόμμα να βρίσκεται στην εξουσία από το 1974. Είναι το πρώτο συνέδριο ελληνικού κόμματος, εξαιρουμένου του ΚΚΕ, που οι σύνεδροι εξελέγησαν από τα μέλη και το σώμα του συνεδρίου ενέκρινε το καταστατικό του κόμματος και τους κανονισμούς λειτουργίας των κομματικών οργανώσεων. Στο συνέδριο εγκρίθηκαν ομόφωνα όλες οι ιδεολογικές αρχές που εισηγήθηκε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και ορίστηκε η ιδεολογική ταυτότητα της Νέας Δημοκρατίας ως «κόμμα του ριζοσπαστικού φιλελευθερισμού που αναγνωρίζει την ελευθερία της αγοράς με ρυθμιστική, ωστόσο, παρέμβαση του κράτους για λόγους κοινωνικής δικαιοσύνης». Ωστόσο, σε εκείνο το πρώτο συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας εκδηλώθηκε και μία κίνηση αμφισβήτησης, γνωστή ως «Κίνηση της Βόλβης», που αφορούσε τον τρόπο λειτουργίας του κομματικού μηχανισμού και ζητούσε βαθιές αλλαγές στον τρόπο λήψης αποφάσεων, χωρίς πάντως να αμφισβητεί την πρωτοκαθεδρία του Κωνσταντίνου Καραμανλή. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην «Κίνηση της Βόλβης» είχαν νεώτερα στελέχη του κόμματος, όπως ο Άγγελος Μοσχονάς, ο Γιώργος Σούρλας και ο Ντίνος Φούτζηλας, ενώ συμμετείχαν ενεργά μέλη της νεολαίας όπως οι Βαγγέλης Μεϊμαράκης, Γιώργος Βλάχος, Κώστας Βουδούρης, Γιώργος Καπρίνης, Λουκάς Κατσαρός, Σωτήρης Καπετανόπουλος, Τάκης Κοντός και Φίλιππος Ταυρής.

2o Συνέδριο (1986)

Το επόμενο Τακτικό Συνέδριο διεξήχθη επτά χρόνια αργότερα, τον Φεβρουάριο του 1986 με τη Νέα Δημοκρατία να έχει γνωρίσει την ήττα σε τρις εκλογικές αναμετρήσεις. Στις Εθνικές εκλογές του 1981 (πρόεδρος ο Γεώργιος Ράλλης), στις ευρωεκλογές του 1984 (πρόεδρος ο Ευάγγελος Αβέρωφ) και στις Εθνικές εκλογές του 1985 (πρόεδρος ο Κωνσταντίνος Μητσοτάκης). Λίγο πριν από την έναρξη του 2ου Συνεδρίου είχε προηγηθεί η διάσπαση της Νέας Δημοκρατίας, με τον Κωστή Στεφανόπουλο να ιδρύει τη ΔΗΑΝΑ, παίρνοντας μαζί του δέκα βουλευτές της Ν.Δ. και μία ομάδα κομματικών στελεχών. Με επικεφαλής τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και το κόμμα να βρίσκεται στην αντιπολίτευση, το συνέδριο αποφάσισε να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση στις φιλελεύθερες ιδέες, εμπλουτίζοντας έτσι τις ιδεολογικές αρχές του κόμματος. Κρίθηκε απαραίτητο να πραγματοποιηθούν καταστατικές αλλαγές, καθώς και αλλαγές των κανονισμών λειτουργίας των κομματικών οργανώσεων. Τότε, για πρώτη φορά, η Διοικούσα Επιτροπή μετονομάστηκε σε Κεντρική Επιτροπή.

Στην Κεντρική Επιτροπή, που προέκυψε από το συνέδριο, πρώτος σε ψήφους εξελέγη ο τότε πρόεδρος της ΟΝΝΕΔ, Βαγγέλης Μεϊμαράκης, και δεύτερος ο προηγούμενος πρόεδρος της νεολαίας του κόμματος, Βασίλης Μιχαλολιάκος.

3o Συνέδριο (1994)

Η ήττα στις εθνικές εκλογές του Οκτωβρίου του 1993 ήταν η αρχή για αλλαγή ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας. Υπό τον Μιλτιάδη Έβερτ διεξήχθη το 3o τακτικό συνέδριο της Ν.Δ. 22-24 Απριλίου στην Χαλκιδική, με τη συμμετοχή 1.300 συνέδρων. Η νέα ηγεσία επαναβεβαιώνει την προσήλωση της Νέας Δημοκρατίας στις αρχές που είχε ορίσει ο Κωνσταντίνος Καραμανλής και προσπαθεί να επαναφέρει στη Ν.Δ. κομματικά στελέχη που είχαν αποχωρήσει. Στο συνέδριο εγκρίθηκε ως κεντρικό σύνθημα το «εμπρός για μια ειρηνική επανάσταση» συνοδευόμενο από μία σειρά προτάσεων για αλλαγές στη λειτουργία του κράτους.

4o Συνέδριο (1997)

Το 4o συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας ήταν το πρώτο που έγινε στην Αθήνα και το πρώτο που εξέλεξε πρόεδρο του κόμματος. Από τις 21 έως τις 23 Μαρτίου διεξήχθησαν οι εσωκομματικές εκλογές με την εκλογή του Κώστα Καραμανλή. Το Συνέδριο ακολούθησε την εκλογή Καραμανλής στις 31 Μαρτίου ως τις 2 Απριλίου. Εκεί τέθηκαν οι βάσεις για τη διείσδυση της Νέας Δημοκρατίας στον λεγόμενο «μεσαίο χώρο». Στο συνέδριο διατυπώθηκαν οι αρχές και οι θέσεις του κόμματος στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα, ο σχεδιασμός και το όραμα της Νέας Δημοκρατίας για την ελληνική κοινωνία στη μετά ΟΝΕ εποχή, καθώς και η προγραμματική αντιμετώπιση των οξύτατων προβλημάτων που βιώνει καθημερινά ο έλληνας πολίτης.

5o Συνέδριο (2001)

Το 5^ο Τακτικό Συνέδριο διεξήχθη ένα χρόνο μετά την ήττα στις εθνικές εκλογές του 2000 και πέρασε στην ιστορία η επιστροφή του Γιώργου Σουφλιά στη Νέα Δημοκρατία (τον είχε διαγράψει ο Καραμανλής). Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, ο πρόεδρος του κόμματος Κώστας Καραμανλής είπε την περίφημη φράση «Γιώργο καλωσόρισες σπίτι σου», χαιρετίζοντας την επιστροφή του Γιώργου Σουφλιά στη Νέα Δημοκρατία, τον οποίον είχε διαγράψει το 1997 μαζί με τους Στέφανο Μάνο, Ανδρέα Ανδριανόπουλο, Πέτρο Τατούλη και Νίκο Κάκκαλο. Στο συνέδριο αυτό δόθηκε η εκκίνηση ενός πολιτικού αγώνα που κατέληξε στην εκλογική νίκη της Νέας Δημοκρατίας το 2004.

 6o Συνέδριο (2004)

Λίγους μήνες μετά την εκλογική νίκη της Νέας Δημοκρατίας, που την επανέφερε στην εξουσία ύστερα από 11 χρόνια, διεξήχθη στην Αθήνα από τις 23-25 Ιουλίου του 2004 το 6o τακτικό συνέδριο του κόμματος υπό την ηγεσία του πρωθυπουργού Κώστα Καραμανλή. Σε αυτό το συνέδριο καθιερώθηκε για πρώτη φορά η εκλογή γραμματέα του κόμματος από την Κεντρική Επιτροπή (πρώτος γραμματέας εξελέγη ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης), καθώς και η συμμετοχή των αιρετών σε διάφορους φορείς που ήταν ταυτόχρονα και μέλη του κόμματος, χαρακτηρίζοντας την απόφαση αυτή ως το μεγαλύτερο άνοιγμα που έκανε η Ν.Δ. προς την κοινωνία. Για πρώτη φορά, ψήφισαν 4.500 σύνεδροι για την ανάδειξη της Κεντρικής Επιτροπής η οποία αποτελείτο από 150 αιρετά μέλη και 300 ως εκ της θέσεώς τους (ex officio). Στο συνέδριο αυτό τιμήθηκαν τα 30 χρόνια της Μεταπολίτευσης, μαζί με τα τριακοστά γενέθλια της Νέας Δημοκρατίας. Το μήνυμα της ηγεσίας του κόμματος ήταν: «Όλοι μαζί εκφράζουμε τη σύγχρονη αντίληψη του κοινωνικού Κέντρου. Μια αντίληψη που δεν έχει σχέση με ξεπερασμένους όρους των τελευταίων δεκαετιών».

7o Συνέδριο (2007)

Το 7ο τακτικό συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας διεξήχθη στο ΣΕΦ από τις 7 έως τις 9 Ιουλίου, με τη συμμετοχή 4.500 συνέδρων, δύο μήνες πριν από τις φονικές πυρκαγιές που έπληξαν τη χώρα και τη διεξαγωγή των βουλευτικών εκλογών. Στο συνέδριο αυτό επαναβεβαιώθηκε η στήριξη στο κυβερνητικό πρόγραμμα της Νέας Δημοκρατίας και εξελέγη η νέα Κεντρική Επιτροπή του κόμματος.

8o Συνέδριο (2010)

Το 8ο τακτικό συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας έγινε από τις 25 έως τις 27 Ιουνίου του 2010 στην Αθήνα, ένα χρόνο μετά τη δεινή ήττα του κόμματος στις εκλογές της 4^ης Οκτωβρίου του 2009. Είχε προηγηθεί έκτακτο συνέδριο (7 Νοεμβρίου 2009) όπου αποφασίστηκε αποκλειστικά και μόνο η τροποποίηση του καταστατικού, ώστε ο αρχηγός να εκλέγεται από τη βάση και η εκλογή του Αντώνη Σαμαρά στην ηγεσία του κόμματος (29 Νοεμβρίου). Το συνέδριο σηματοδότησε «μια νέα, ελπιδοφόρα αφετηρία για την επικράτηση των ιδεών του κοινωνικού φιλελευθερισμού».

9o Συνέδριο (2013)

Από τις 28 έως τις 30 Ιουνίου 2013 διεξήχθη στην Αθήνα το 8o τακτικό συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, με κεντρικό σύνθημα «Νέα Δημοκρατία – Νέα Ελλάδα». Το συνέδριο ολοκληρώθηκε με την εισήγηση του πρωθυπουργού, Αντώνη Σαμαρά, για την πορεία της χώρας και το ρόλο της Νέας Δημοκρατίας, έγιναν βελτιώσεις στο Καταστατικό του κόμματος, ενώ εξελέγη και η νέα σύνθεση της Πολιτικής Επιτροπής.

 10o Συνέδριο (2016)

Από τις 22 έως τις 24 Απριλίου 2016 διεξήχθη στην Αθήνα το 10o τακτικό συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας υπό την ηγεσία του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος είχε εκλεγεί πρόεδρος του κόμματος από τη βάση, επικρατώντας του Βαγγέλη Μεϊμαράκη τρεις μήνες νωρίτερα. Το συνέδριο αυτό, που έγινε ύστερα από δύο εκλογικές ήττες, τον Ιανουάριο και τον Σεπτέμβριο του 2015, κι έπειτα από μακρά πορεία εσωκομματικής διαδικασίας για την εκλογή νέου αρχηγού, ενέκρινε σημαντικές αλλαγές στο καταστατικό της Νέας Δημοκρατίας, όπως η ετήσια διεξαγωγή συνεδρίου και η χρονικά περιορισμένη θητεία του προέδρου, ενώ κυριάρχησε το σύνθημα «Οξυγόνο για την Ελλάδα».

11ο Συνέδριο (2017)

Με κεντρικό σύνθημα «Έτοιμοι να αλλάξουμε την Ελλάδα», διεξήχθη στις 16 και 17 Δεκεμβρίου στα Σπάτα (εκθεσιακό κέντρο Metropolitan Expo) το 11ο τακτικό συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, ένα συνέδριο αρχών και θέσεων του κόμματος και χωρίς εκλογή νέων οργάνων. «Είμαστε έτοιμοι να αλλάξουμε την Ελλάδα. Η μεγάλη πολιτική αλλαγή έρχεται, ο κ. Τσίπρας δεν αξίζει άλλη ευκαιρία» τόνισε στην εναρκτήρια ομιλία του ο πρόεδρος του κόμματος Κυριάκος Μητσοτάκης, ο οποίος έκανε και ειδική αναφορά στους πρώην προέδρους της Ν.Δ. λέγοντας: «Είναι εδώ οι πρώην πρόεδροι της παράταξης. Ο Κώστας Καραμανλής που έφερε τη ΝΔ στην εξουσία μετά από 11 χρόνια και της έδωσε λαϊκό έρεισμα. Ο Αντώνης Σαμαράς που κράτησε την Ελλάδα όρθια μέσα στην Ευρώπη, και αν ολοκλήρωνε την θητεία του η πατρίδα θα ήταν σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Ο Βαγγέλης Μεϊμαράκης που κράτησε τη ΝΔ σε μία πολύ κρίσιμη στιγμή της και είναι πάντα μαχητής στα δύσκολα. Δίνουν μήνυμα νίκης, προσήλωσης και πίστης σε μία παράταξη που τους τίμησε και την τίμησαν».

12ο Συνέδριο (2018)

Με κεντρικό σύνθημα «Ελλάδα μπορούμε», διεξάγεται από τις 14 έως τις 16 Δεκεμβρίου στα Σπάτα (εκθεσιακό κέντρο Metropolitan Expo) το 12ο τακτικό συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, με την συμμετοχή 3.000 συνέδρων και 2.000 παρατηρητών. «Το 2019 θα είναι ένα πολύ καλό έτος για την Νέα Δημοκρατία και ένα πολύ καλό έτος για την Ελλάδα. Θα είναι η χρονιά που θα γυρίσουμε σελίδα. Θα είναι η χρονιά που, όλοι μαζί ενωμένοι, θα ξαναγράψουμε ιστορία. Τη δική μας ιστορία, για να αφήσουμε πίσω οριστικά την κρίση. Σας θέλω όλους κοντά μας στον αγώνα για τη μεγάλη νίκη. Η νίκη της Νέας Δημοκρατίας θα είναι η νίκη της φωτεινής Ελλάδας. Η Νέα Δημοκρατία βγαίνει από μια δεκαετία κρίσης έτοιμη να ανοίξει πάλι τα μεγάλα φτερά της και να αγκαλιάσει την ελληνική κοινωνία. Να ενώσει όλους τους Έλληνες. Ακριβώς όπως έγινε το 1974, το 1990, το 2004 και τον Ιούνιο του 2012. Μπροστά μας είναι άλλη μια μεγάλη νίκη γιατί είμαστε μια μεγάλη παράταξη, που μπορεί να συνθέτει νέες πολιτικές και νέες δυνάμεις, διευρύνοντας πάντα τον ορίζοντά της. Το πεδίο μας είναι ο κόσμος και η πυξίδα μας είναι το εθνικό συμφέρον», ήταν μερικά από τα λόγια του Κυριάκου Μητσοτάκη.

13ο Συνέδριο (2019)

Το 13ο τακτικό συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας, με κεντρικό σύνθημα «Το Μέλλον αρχίζει Τώρα», διεξάγεται από τις 29 Νοεμβρίου έως τη 1η Δεκεμβρίου στο εκθεσιακό κέντρο Metropolitan Expo στην Αθήνα. Συνολικά 1.766 σύνεδροι, 5.639 παρατηρητές και 13 προσκεκλημένοι ομιλητές θα συμμετάσχουν στις συνεδριακές εργασίες, με το 50% των συνέδρων να ανήκει στις ηλικίες 25-44 ετών. Ήδη η Νέα Δημοκρατία είχε αναλάβει την διακυβέρνηση της χώρας και το κλίμα ήταν πανηγυρικό.

14^ο Συνέδριο (2022)

Τον Μάιο του 2022, ένα χρόνο πριν από τις εθνικές εκλογές με τη Νέα Δημοκρατία να απολαμβάνει την αναγνώριση των πολιτών για την διαχείριση της πανδημίας. Στο 14^ο Συνέδριο επιτεύχθηκε ο στόχος τη ανανέωσης. Το ανώτατο κομματικό όργανο πέρασε στα χέρια της γενιάς των 40άρηδων με σημαντική κυριαρχία των υποψηφίων που προέρχονται από τα σπλάχνα της γαλάζιας νεολαίας. Συγκεκριμένα το 75% στη σύνθεση της Πολιτικής Επιτροπής που προέκυψε μετά την διαδικασία της Κυριακής, είναι νέα πρόσωπα, ενώ και ο μέσος όρος της ηλικίας των νέων μελών υποχώρησε κατά 8,5 χρόνια.