Χάρης Δούκας: Από καθηγητής… δήμαρχος, κερδίζοντας 44.213 ψήφους μέσα σε επτά ημέρες

Όταν στις 3 Αυγούστου ο Χάρης Δούκας ανακοίνωνε την υποψηφιότητά του για τον δήμο Αθηναίων , ουδείς ανέμενε ότι 72 ημέρες αργότερα θα εκλεγόταν δήμαρχος – και μάλιστα με μεγάλη διαφορά από τον απερχόμενο Κώστα Μπακογιάννη, ο οποίος είχε εγκαίρως εξασφαλίσει το χρίσμα της Νέας Δημοκρατίας.  Και όμως, συνέβη – και το βράδυ της Κυριακής ο κ. Δούκας έκανε τη νικητήρια δήλωσή του από το εκλογικό του Κέντρο, στην Κοραή.

Ως την ανακοίνωση της υποψηφιότητάς του, ο  κ. Δούκας ήταν τομεάρχης Ενέργειας στο ΠΑΣΟΚ – και είχε μία σχετική παρουσία στα Μέσα Ενημέρωσης, χωρίς ωστόσο να διεκδικεί μία αναγνωρισιμότητα που αυτοδικαίως θα τον οδηγούσε σε μία τόσο υψηλού επιπέδου διεκδίκηση: είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ οι πληροφορίες από την Χαριλάου Τρικούπη για το ενδεχόμενο να διεκδικήσει τον δήμο Αθηναίων είχαν αρχίσει να υπάρχουν αρκετούς μήνες πριν, χρειάστηκε πλήθος διαβουλεύσεων προκειμένου να πάρει εντέλει το χρίσμα.

Μία από τις πρώτες του εμφανίσεις με την ιδιότητα του υποψηφίου δημάρχου ήταν μία συνέντευξη στο «Πρώτο Θέμα», όπου ο Δούκας – με τον αέρα του ειδικού – έδωσε έναν εντυπωσιακό τίτλο: «Μέσα σε 5 χρόνια, μπορούμε να μειώσουμε κατά 5 βαθμούς την θερμοκρασία στην πόλη». Σε εκείνη τη συνέντευξη, ο νεοεκλεγείς δήμαρχος είχε πει πολλά – όλα σχετικά με το τι ήταν έτοιμος να κάνει για τα σκουπίδια, για την ανακύκλωση, το πράσινο, για την ασφάλεια.

Σε εκείνη την συνέντευξη – ακολούθησαν πολλές, σε πολλά Μέσα Ενημέρωσης – το μόνο πολιτικό θέμα με το οποίο ασχολήθηκε ο κ. Δούκας ήταν η υποψηφιότητα Κασιδιάρη, με την οποία βρέθηκε απέναντι από την πρώτη στιγμή: Κατά τα άλλα, ο νεοεκλεγείς, ο οποίος είναι Μηχανολόγος Μηχανικός και Καθηγητής Ενεργειακής Πολιτικής και Διοίκησης στη Σχολή των Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του ΕΜΠ, είχε αποφασίσει με το επιτελείο του να μείνει απολύτως εκτός από τα αμιγώς πολιτικά ζητήματα, όπως η αντιπαράθεση με την κυβέρνηση ή κατάσταση στην Κεντροαριστερά.

Από την πρώτη στιγμή, ο κ. Δούκας έβαλε απέναντι την δημαρχία Μπακογιάννη, που παρά τις καλές επιδόσεις στην καθαριότητα, είχε το μεγάλο χάντικαπ του «Μεγάλου Περίπατου» και των παλινωδιών στην κατασκευή του: ο απερχόμενος δήμαρχος δεν προσπάθησε να ρίξει την μπάλα στην εξέδρα – σε πλείστες όσες περιπτώσεις έκανε την αυτοκριτική του, αναλαμβάνοντας προσωπικά την ευθύνη για τις καθυστερήσεις και τα μπρος – πίσω. Εκ του αποτελέσματος, φαίνεται ότι κατάφερε να το χρεωθεί 100% – ειδικά στο ντιμπέιτ που ο ίδιος προκάλεσε μεταξύ πρώτου και δεύτερου γύρου.

Το μήνυμα του Δούκα ήταν απλό – ότι  η ανάπτυξη των πόλεων είναι το επάγγελμά του και ότι ο ίδιος θα μπορούσε να  κάνει τη δουλειά καλύτερα από τον Μπακογιάννη. Παράλληλα, φρόντιζε να μην πολωθεί με κανέναν από τους άλλους υποψηφίους, παρότι στον πρώτο γύρο ο βασικός του αντίπαλος ήταν ο Κώστας Ζαχαριάδης, που μετά από έντονο παρασκήνιο με φόντο την κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ στις διπλές εκλογές Μαΐου – Ιουνίου είχε αναλάβει ως επικεφαλής της «Ανοικτής Πόλης», της Δημοτικής παράταξης που ίδρυσε ο Αλέξης Τσίπρας ως υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων, το 2006.

Η πρώτη Κυριακή ήταν  η καθοριστική: Ο νυν δήμαρχος πλησίασε, αλλά δεν έπιασε το 43% που θα του έδινε την εκλογή από τον πρώτο γύρο – έμεινε στο 41,35%, με 57.800 ψήφους, όταν τρεις μήνες νωρίτερα η Νέα Δημοκρατία είχε πάρει 43,3% με 94.906 ψήφους. Το βασικό ωστόσο ήταν ότι σε αντίθεση με τον Παύλο Γερουλάνο το 2019, οποίος είχε μείνει πίσω από τον Νάσο Ηλιόπουλο, ο Χάρης Δούκας ξεπέρασε τον Κώστα Ζαχαριάδη και βρέθηκε στη θέση του διεκδικητή της δημαρχίας απέναντι στον Μπακογιάννη.

Στον πρώτο γύρο, ο κ. Δούκας πήρε 19842 ψήφους – αλλά στον δεύτερο έφτασε τις 64.055, ενώ την ίδια στιγμή ο Κώστας Μπακογιάννης έπεφτε στις 50.400, χάνοντας περίπου 7500 ψήφους λόγω της πολύ μικρής συμμετοχής, που έφτασε μόλις στο 26,7%. Αλλά ακόμα και αν έπαιρνε τις ψήφους που του έλειψαν σε σχέση με τον πρώτο γύρο και πάλι ο νυν δήμαρχος θα ήταν στη δεύτερη θέση, μιας και η διαφορά των δύο έφτασε στις 14.000 ψήφους.

Στις επτά ημέρες μεταξύ του πρώτου και του δεύτερου γύρου, μεσολάβησαν αρκετά γεγονότα που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στην ανατροπή: πρώτα ήταν η δημόσια στήριξη που προσέφερε ο Κώστας Ζαχαριάδης στον Χάρη Δούκα – και ακολούθησαν αρκετές Κινήσεις και κόμματα χωρίς ιδιαίτερες δυνάμεις, όπως οι Πράσινοι και το Βολτ. Ακολούθησε η «κριτική ψήφος» που προέκρινε για τον β! γύρο η ακροαριστερή «Ανταρσία στις γειτονιές» , στη λογική της σύμπηξης ενός «αντιμπακογιαννικού μετώπου».  Ο Μπακογιάννης προκάλεσε τον Δούκα να «απολογηθεί» για αυτή την εξέλιξη – τόσο για τον Ζαχαριάδη, όσο και για την Ανταρσία – αλλά εκείνος επέμεινε στον αυτοδιοικητικό χαρακτήρα της πρότασής του.

Το δεύτερο καθοριστικό στοιχείο ήταν το ντιμπέιτ: ο Δούκας είχε ζητήσει ντιμπέιτ για τον πρώτο γύρο, μιας και ήθελε να κερδίσει αναγνωρισιμότητα. Όμως, ήταν ο Μπακογιάννης που αμέσως μετά από τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου, έχοντας εξασφαλίσει μία μεγάλη διαφορά, ο οποίος ζήτησε να γίνει τηλεμαχία μεταξύ των δύο υποψηφίων του β΄γύρου.

Στο ντιμπέιτ, ο νυν δήμαρχος προσπάθησε να εκθέσει τον Δούκα ως «ουρά» του ΣΥΡΙΖΑ στο εκλογικό κοινό της Α’ Αθήνας, που είναι κατά βάση κεντροδεξιό και κεντρώο – άλλωστε, το ίδιο το ΠΑΣΟΚ είχε μονοψήφια ποσοστά στις εθνικές εκλογές , εκλέγοντας μόνον τον Παύλο Γερουλάνο. Ωστόσο έδωσε πολλούς πόντους αναγνωρισμότητας στον αντίπαλό του σε μία συζήτηση που παρακολούθησαν περί τις 285.000 τηλεθεατών – πολλοί περισσότεροι από εκείνους που έκριναν την «μάχη της Αθήνας».

Το άθροισμα των ψήφων που έλαβαν στον πρώτο γύρο οι υποψήφιοι τόσο του ΠΑΣΟΚ όσο και των κομμάτων της Αριστεράς δίνει ένα άθροισμα 65.000 ψήφων – περίπου όσες έλαβε ο Χάρης Δούκας στον β! γύρο. Ωστόσο, θα ήταν παράλογο να δεχθεί κανείς ότι η αποχή χτύπησε μόνον την υποψηφιότητα Μπακογιάννη , όπως και να δεχθεί ότι το σύνολο των ψηφοφόρων του ΚΚΕ δεν υπάκουσε στην κομματική γραμμή «ούτε Δούκα, ούτε Μπακογιάννη».

Εκ του αποτελέσματος – και με δεδομένο ότι οι ψηφοφόροι του Κασιδιάρη δεν θα μπορούσαν να ψηφίσουν μία υποψηφιότητα που είχε βάλει θέμα για τον εκλεκτό τους, όσο κι αν θα ήθελαν να δουν εκτός Δήμου τον Κώστα Μπακογιάννη  – είναι προφανές ότι μεταξύ πρώτου και δευτέρου γύρου συνέβησαν αρκετές «υπόγειες» μετακινήσεις ψηφοφόρων, όπως και ότι ο νυν δήμαρχος δεν είχε συνομιλητές εκτός της Νέας Δημοκρατίας. Αντίθετα, ο κ. Δούκας, με την άρνησή του να πολιτικοποιήσει την διαμάχη, κατάφερε να προσεγγίσει ακόμα και κεντροδεξιά κοινά.