Χρυσές δουλειές κάνουν οι λαθρέμποροι τσιγάρων

Μία από τις πληγές της ευρωπαϊκής οικονομίας και κατ’ επέκταση της αναιμικής ακόμη ελληνικής οικονομίας είναι το λαθρεμπόριο στον κλάδο του καπνού. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα χαμένα έσοδα για το ελληνικό Δημόσιο το 2018 ανήλθαν στα 690 εκατ. ευρώ, παρουσιάζοντας αύξηση 150 περίπου εκατομμυρίων σε σύγκριση με το 2017, που τα χαμένα έσοδα ήταν 550 εκατ. ευρώ.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Αν υπολογίσουμε ότι το κοινωνικό μέρισμα που δόθηκε στο τέλος Δεκεμβρίου του 2019 ανήλθε στα 175 εκατ. ευρώ και η λεγόμενη 13η σύνταξη που έδωσε τον Μάιο του 2019 (παραμονές ευρωεκλογών) η κυβέρνηση Τσίπρα ήταν στα 800 εκατ. ευρώ, τότε μπορεί και ο πλέον αδαής περί των οικονομικών να κατανοήσει το μέγεθος των χαμένων εσόδων από το λαθρεμπόριο στα καπνικά προϊόντα.

Η μελέτη της εταιρείας KPMG, που χρησιμοποιείται ευρέως και στην Ε.Ε., αναδεικνύει το μέγεθος του προβλήματος. Όπως του ότι στην Ελλάδα έχει καταγραφεί το μεγαλύτερο ποσοστό λαθραίων τσιγάρων στην Ευρώπη, που σύμφωνα με την έρευνα μόνο το 2018 έφτασε στο 23,6%. Στη χώρα μας καταγράφηκαν 1,5 δισεκατομμύρια παραποιημένα τσιγάρα, το υψηλότερο νούμερο που παρατηρήθηκε στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με τους αναλυτές, αυτό έγινε, διότι σε όλη την Επικράτεια εξακολουθούν να λειτουργούν αρκετά παράνομα εργοστάσια, ενώ τα λαθραία τσιγάρα πωλούνται ακόμη και στις λαϊκές αγορές. Βέβαια, για να λέμε και του στραβού το δίκιο, και στην Ευρώπη τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Όπως υπολογίζει η έρευνα, τα χαμένα έσοδα από τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τα καπνικά προϊόντα ξεπερνούν τα δέκα δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Σημαντικά έσοδα

Πολλοί θα υποθέσουν ότι «δεν έχασε και η Βενετιά βελόνι», όπως λέει μία παροιμία από τα χαμένα 700 εκατομμύρια. Κι όμως, τα στοιχεία δείχνουν πως από τη φορολογία των καπνικών προϊόντων το ελληνικό κράτος εισπράττει 2,8 δισεκατομμύρια ευρώ, που αναλογεί στο 5% των εσόδων του τακτικού προϋπολογισμού. Σχεδόν τα μισά από τα έσοδα προήλθαν από την πώληση των προϊόντων της Παπαστράτος, εταιρείας που πρωτοστατεί στη συνεργασία με το υπουργείο Οικονομικών για την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής.

Οι δύο πλευρές (υπουργείο και νόμιμες βιομηχανίες) αναζητούν τρόπους για να παταχθεί το λαθρεμπόριο. Κι αυτό διότι θα βγουν όλοι κερδισμένοι. Το κράτος θα βάζει στα ταμεία ένα σημαντικό ποσό, ενώ οι νόμιμες βιομηχανίες θα αυξήσουν τζίρους και κέρδη. Όπως εκτιμούν οι παράγοντες του κλάδου, οι αυξήσεις στα τσιγάρα την εποχή των μνημονίων παρουσίασαν αύξηση ύψους 40%, όταν το διαθέσιμο εισόδημα μειώθηκε σε κάποια νοικοκυριά ακόμη περισσότερο.

Λόγω αυτών των φορολογικών μέτρων, έβαλαν λουκέτο σχεδόν 10.000 καταστήματα λιανικής πώλησης, ενώ η φορολογητέα ύλη (από τη νόμιμη αγορά των τσιγάρων) συρρικνώθηκε σχεδόν 21 δισεκατομμύρια ευρώ. Το 2009 ήταν 34 δισ. ευρώ και το 2018 έπεσε στα 12,8 δισ. ευρώ. Την ίδια ώρα η παράνομη αγορά απογειώθηκε. Το 2009 είχε μερίδιο 3% στην κατανάλωση και το 2018 το μερίδιό της καταγράφηκε στο 23,6%. Κάτι που σημαίνει ότι σε μία χώρα θεριακλήδων (όπως είναι καταγεγραμμένη η Ελλάδα)το κράτος χάνει σίγουρα έσοδα, ενώ έχουν λιγοστέψει και οι θέσεις εργασίας. Κάτι που συνεπάγεται και λιγότερα έσοδα για τα ασφαλιστικά ταμεία. Διότι μπορεί να έχουν αυξηθεί οι θέσεις εργασίας στα παράνομα εργοστάσια, αλλά οι μισθοί που δίνονται είναι με τη διαδικασία των αμοιβών κάτω από τα μάτια της εφορίας.

Ως λύση οι καπνοβιομηχανίες προτείνουν τη μείωση των χαμηλών τιμών, έτσι ώστε καταναλωτές να επιστρέψουν από την παράνομη αγορά στη νόμιμη και άρα αυτό θα οδηγήσει σε υψηλότερα φορολογικά έσοδα. Βέβαια, θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο όσο και εάν μειωθούν οι τιμές να φτάσουν στο επίπεδο του 1,5 ευρώ που πωλείται στη μαύρη αγορά ένα λαθραίο πακέτο τσιγάρων. Από την άλλη πλευρά, η Ευρώπη δεν συμφωνεί με την μείωση των χαμηλών τιμών, επισημαίνοντας ότι η χώρα μας έχει ακόμη τα πιο φθηνά τσιγάρα στην Ευρώπη, ειδικά σε σύγκριση με τις ανεπτυγμένες χώρες του βορρά.

Νομοσχέδιο στα σκαριά

Στο υπουργείο Οικονομικών το θέμα της καταπολέμησης του λαθρεμπορίου στα καπνικά προϊόντα που στοιχίζει την απώλεια εσόδων ύψους σχεδόν 800 εκατ. ευρώ είναι μείζον και γι’ αυτόν τον λόγο ο Χρήστος Σταϊκούρας, το τελευταίο διάστημα έχει πραγματοποιήσει αρκετές συσκέψεις. Και με υπηρεσιακούς παράγοντες και το ΣΔΟΕ, αλλά και με παράγοντες του χώρου. Ο «τσάρος» της οικονομίας ισχυρίζεται ότι το λαθρεμπόριο στα αγαπημένα σπορ των Ελλήνων (καύσιμα, τσιγάρα, ποτά) ξεπερνά τα δύο δισεκατομμύρια ετησίως.

Έτσι ο κ. Σταϊκούρας εντός του Μαρτίου θα φέρει νομοσχέδιο για την «ολιστική αντιμετώπιση του λαθρεμπορίου» στη Βουλή. Νομοσχέδιο, βεβαίως, στο οποίο θα είναι συνυπεύθυνα και άλλα υπουργεία, όπως το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης, το υπουργείο Νησιωτικής Πολιτικής. Μάλιστα ο υπουργός Οικονομικών έχει προβλέψει ένα ποσό γύρω στα 10 εκατομμύρια ευρώ, προκειμένου να στηρίξει το σχέδιο καταπολέμησης του λαθρεμπορίου, με την αγορά δυο πλωτών, αλλά και με μπόνους για τους κρατικούς λειτουργούς που θα απαιτηθεί να το τρέξουν.

Πάντως στο υπουργείο Οικονομικών θεωρούν ότι μέρα με την ημέρα και οι λαθρέμποροι θα χάνουν πελάτες από τη στιγμή που εφαρμόζεται με θρησκευτική ευλάβεια ο αντικαπνιστικός νόμος και ήδη μετά τις πρώτες γκρίνιες οι πολίτες ανταποκρίνονται.