Επί τάπητος η μείωση του ΦΠΑ

Σε ποια προϊόντα θα υπάρξουν σημαντικές ανατιμήσεις το επόμενο διάστημα του Ιουνίου και τον Ιούλιο

Της Ευαγγελίας Τζαβάρα

Παρά την αυξημένη ένταση με την Τουρκία και με βάση όλες τις δημοσκοπήσεις το υπ’ αριθμόν ένα πρόβλημα για την ελληνική κοινωνία είναι η ακρίβεια. Οι συνεχείς ανατιμήσεις προϊόντων αρχίζουν να δημιουργούν τρύπες στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς και οι περισσότεροι διαμαρτύρονται ότι ο μισθός δεν επαρκεί για να βγει ο μήνας.

Οπότε είναι πολύ λογικό και στην κυβέρνηση να αναζητούν αντίβαρα, προκειμένου να μειώσουν την αυξανόμενη δυσαρέσκεια των πολιτών και να κάνουν πιο εύκολη την καθημερινότητα. Διότι ναι μεν ακόμη δεν έχουν φανεί τα μέτρα στήριξης που ανακοίνωσε ο πρωθυπουργός τον Μάιο με τις παρεμβάσεις στους λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος, όμως την ίδια ώρα οι πολίτες που επισκέπτονται αρχές κάθε εβδομάδας τα σούπερ μάρκετ (για τα ψώνια της εβδομάδας) βλέπουν την πλειοψηφία των εργαζομένων να ασχολούνται με τις αλλαγές τιμών, ειδικά τις πρωινές ώρες.

Ήδη έχει προεξοφληθεί ότι ο πληθωρισμός τον Ιούνιο θα ανέλθει σε πρωτοφανή επίπεδα τριακονταετίας, ξεπερνώντας πιθανότατα το 12%. Γι’ αυτό και στο Μαξίμου, αλλά και στο οικονομικό επιτελείο μελετούν νέες παρεμβάσεις για να συγκρατηθούν οι τιμές, ειδικά στα καύσιμα και στα βασικά καταναλωτικά αγαθά. Έτσι ασκούνται πιέσεις στο οικονομικό επιτελείο για την λήψη νέων μέτρων, το εύρος των οποίων θα κριθεί από το δημοσιονομικό χώρο.

Νέοι τιμοκατάλογοι

Ήδη οι εταιρείες παραγωγής τροφίμων και οι εμπορικές επιχειρήσεις έχουν αποστείλει στα καταστήματα λιανικής πώλησης τροφίμων νέους ανατιμημένους τιμοκαταλόγους, με τις αυξήσεις κατά μέσο όρο να υπολογίζονται στο 10%. Και ο υπουργός Ανάπτυξης, Άδωνις Γεωργιάδης και ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης, Γιώργος Γεωργαντάς, παραδέχθηκαν δημοσίως ότι ένα από τα μέτρα που εξετάζεται από την κυβέρνηση είναι η μείωση του ΦΠΑ σε βασικά τρόφιμα. Η αγωνία στο οικονομικό επιτελείο είναι μεγάλη, καθώς οι εκτιμήσεις αναφέρουν ότι ακόμα και όταν αρχίσει να αποκλιμακώνεται ο πληθωρισμός, οι τιμές όχι μόνο δεν θα υποχωρήσουν αλλά θα εξακολουθήσουν να κινούνται με υψηλές ταχύτητες, επηρεάζοντας την οικονομική δραστηριότητα και την ιδιωτική κατανάλωση.

Σύμφωνα με τους οικονομολόγους οι ανατιμήσεις αναμένεται να περάσουν σταδιακά στα ράφια των καταστημάτων έως το τέλος Ιουλίου, ανάλογα με τα αποθέματα που υπάρχουν στις αποθήκες. Μάλιστα παράγοντες της αγοράς εκτιμούν ότι οι ανατιμήσεις δεν πρόκειται να ανασχεθούν καθ’ όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού, επισημαίνοντας ότι ενδεχόμενη αποκλιμάκωση των τιμών αναμένεται από το φθινόπωρο και υπό την προϋπόθεση μάλιστα ότι δεν θα υπάρξει κάποια νέα έκτακτη κατάσταση που θα επιβαρύνει περαιτέρω την κατάσταση. Τα κύματα ανατιμήσεων διαδέχονται το ένα το άλλο, με τις αυξήσεις στις τιμές των προϊόντων να είναι σε πολλές περιπτώσεις μεγαλύτερες του ετήσιου πληθωρισμού.

Αναλυτικότερα, η λίστα των νέων ανατιμήσεων περιλαμβάνει τα εξής προϊόντα: Ρύζι (5%-50%), μαγιονέζα-κέτσαπ (17% έως 26%), κατεψυγμένες πίτες και κριτσίνια (έως 22%), αλλαντικά (έως 17%), συσκευασμένα γλυκά (16%), ζυμαρικά και σάλτσες (2%-15%), χαλβάς (12%), είδη σφολιάτας (11%), γιαούρτια (έως 8%), βούτυρο (έως 8%), κρέατα (8%), τυριά (έως 20%), συσκευασμένες σαλάτες (7%), γάλα εβαπορέ (6%), ελαιόλαδο (5%), φρέσκο γάλα (5%), σοκολάτες (5%), παγωτά (έως 4%), βρεφικό γάλα (4%), κρασί (έως 11%), συμπυκνωμένοι χυμοί (10%), κονσέρβες (έως 12%), μπάρες δημητριακών (4%), αναψυκτικά (6%), αλκοολούχα ποτά (6%), χαρτικά (έως 20%), βρεφικές πάνες (έως 14%), απορρυπαντικά (έως 12%), ζωοτροφές (6%).

Οι παραπάνω ανατιμήσεις θα γίνουν αντιληπτές από τους καταναλωτές εντός Ιουνίου, ενώ κάποιες από αυτές θα περάσουν στα ράφια των σούπερ μάρκετ στις αρχές Ιουλίου.

Η μείωση του ΦΠΑ

Το νέο άλμα στις τιμές οδηγεί την κυβέρνηση να βάλει ξανά στο τραπέζι το σενάριο της μείωσης του ΦΠΑ στο ψωμί, ή και σε άλλα τρόφιμα. Η παρέμβαση αναμένεται να έχει βραχυχρόνια ισχύ, πιθανότητα τρίμηνη,  καθώς πρόκειται για ένα μέτρο με υψηλό δημοσιονομικό κόστος. Μόνο η μείωση του ΦΠΑ από 13% σε 6% για το ψωμί κοστίζει στον προϋπολογισμό 100 εκατ. ευρώ τον χρόνο. Όμως κρίνεται απαραίτητη η παρέμβαση, καθώς ήδη η φρατζόλα πωλείται στα περισσότερα αρτοποιεία με ένα ευρώ και σε κάποια άλλα έχει ξεπεράσει το συγκεκριμένο ψυχολογικό όριο.

Το ευχάριστο είναι ότι στοιχεία από τα έσοδα του Μαΐου είναι θετικά, λόγω της αύξησης των τουριστικών εισπράξεων. Ήδη το πρώτο τετράμηνο του 2022 τα φορολογικά έσοδα ήταν αυξημένα σε σχέση με τις προβλέψεις κατά 1,7 δισεκατομμύρια ευρώ.

Βέβαια υπάρχουν και κάποιοι εντός της κυβέρνησης, οι οποίοι ανθίστανται στις πιέσεις επισημαίνοντας ότι οι όποιες παρεμβάσεις θα πρέπει να είναι πολύ προσεκτικές, προκειμένου να κρατηθούν εφεδρείες, διότι από τη στιγμή που ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται είναι πολύ πιθανό να δημιουργηθεί ακόμη πιο ασφυκτική κατάσταση τους επόμενους μήνες και ειδικά το φθινόπωρο. Οπότε εισηγούνται να υπάρχουν εφεδρείες για τότε.

Το κόστος

Ήδη στο Μαξίμου υπάρχει μία λίστα για το πόσο κοστίζουν οι διαφορές παρεμβάσεις που έχουν ακουστεί κατά κόρον στις τηλεοπτικές συνεντεύξεις των υπουργών.

Αν το ΦΠΑ στο ψωμί πέσει στο 6% από το 13%, τότε το δημόσιο θα απολέσει έσοδα 100 εκατ. ευρώ. Στα 160 εκατ. ευρώ υπολογίζεται η απώλεια εάν πέσει ο ΦΠΑ στα φρούτα. Στα λαχανικά η απώλεια υπολογίζεται περί των 90 εκατ. ευρώ. Στο κρέας η απώλεια θα κυμανθεί περί των 180 εκατ. ευρώ.

Για να δοθεί νέα επιδότηση στα καύσιμα για τους οδηγούς απαιτούνται 130 εκατ. ευρώ. Τέλος εάν τελικά αποφασιστεί-κάτι που θεωρείται πολύ πιθανό-μία νέα επιταγή ακρίβειας, τότε απαιτούνται 280 εκατ. ευρώ.

Όλα τα παραπάνω έχουν τεθεί επί τάπητος και αναζητούνται λύσεις. Το βέβαιο είναι ότι η εντολή του Κυριάκου Μητσοτάκη είναι να βρεθεί πάση θυσία δημοσιονομικός χώρος. Προς ώρας το μόνο που ακούμε είναι κάποιες διαρροές και αρκετές δηλώσεις υπουργών. Όμως στην αγορά οι τιμές παίρνουν την ανηφόρα.