Η Ελλάδα «μετράει» τους φίλους της

Σε άλλο ένα διεθνές φόρουμ (ΟΗΕ- Νέα Υόρκη, Σύνοδος Ευρώπης-Πράγα) ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν απέτυχε να φύγει νικητής, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο Τούρκος πρόεδρος θα κάτσει ήσυχος, κάτι άλλωστε που αποδεικνύεται και από τις καθημερινές παραβιάσεις του εθνικού εναέριου χώρου, αλλά και από τις πτήσεις είτε των μαχητικών της Τουρκίας, είτε των drones.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Και όλοι οι αναλυτές επισημαίνουν ότι προς ώρας δεν βλέπουν καμία κίνηση αποκλιμάκωσης της έντασης εκ μέρους της Τουρκίας. Όπως επίσης δεν φαίνεται ορατό στο άμεσο μέλλον της επανέναρξης των καναλιών επικοινωνίας των δύο χωρών. «Ο Ερντογάν επιθυμεί να κάτσει στο τραπέζι του διαλόγου έχοντας ανοίξει και θέματα που δεν αποδέχεται η Ελλάδα. Οπότε όσο δεν περνάει το δικό του θα βρισκόμαστε σε διαρκή ένταση και στο ζην επικινδύνως με ότι σημαίνει αυτό», επισημαίνουν διπλωματικοί κύκλοι.

Από την πλευρά της η κυβέρνηση επιμένει στη στρατηγική της διεθνοποίησης και όπως λένε πηγές του Μαξίμου «ήρθε η ώρα να μετρήσουμε τους φίλους μας». Και προς ώρας τα πρώτα δείγματα είναι θετικά. Ειδικά μετά τη νέα Τουρκολιβυκή συμφωνία για την οποία αντέδρασαν όλοι. Και οι ΗΠΑ και η Γαλλία και η Γερμανία και η Βρετανία και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Το ίδιο έχει συμβεί και με την αμφισβήτηση εκ μέρους της Τουρκίας της κυριαρχίας των ελληνικών νησιών.

Στην Αθήνα βλέπουν τη συνεχή προσπάθεια του Τούρκου Προέδρου να παρουσιάσει την Ελλάδα ως υποχείριο των ΗΠΑ, αλλά και την αντίστιξη που επιχειρεί με την Ιστορία: όπως δηλαδή το 1922 ο ελληνικός στρατός, σύμφωνα με το τουρκικό αφήγημα, είχε αποστολή να εισβάλει στην Ανατολία ώστε να αποδυναμώσει το στρατηγικό πλεονέκτημα της Τουρκίας, έτσι και σήμερα η Ελλάδα λειτουργεί ως αντιπρόσωπος της Αμερικής, που επιδιώκει την γεωπολιτική αποδυνάμωση της Τουρκίας. Τον εκνευρισμό της Άγκυρας επιτείνει ακόμη περισσότερο η αναβάθμιση του λιμανιού της Αλεξανδρούπολης, απόρροια της ελληνοαμερικανικής συμφωνίας. Η γραμμή μεταφοράς στρατιωτικού υλικού προς το Βορρά μέσω Βουλγαρίας και Ρουμανίας έχει ως αφετηρία την Αλεξανδρούπολη που παρακάμπτει τα Στενά του Βοσπόρου, γεγονός που αποτυπώνει τη σημασία που αποδίδουν πλέον οι Αμερικανοί στη συγκεκριμένη βάση. Την ίδια στιγμή γίνονται επενδύσεις σε κρίσιμες υποδομές σε άλλες βάσεις (Σούδα, Αλεξανδρούπολη, Στεφανοβίκειο) ενώ αντίθετα το γεωπολιτικό αποτύπωμα της βάσης του Ιντσιρλίκ μειώνεται συνεχώς.

Ο ρόλος των ΗΠΑ

Στην Αθήνα γνωρίζουν ότι στις ΗΠΑ υπάρχει ένα οργανωμένο λόμπι που έχει καταφέρει σημαντικά νομοθετήματα που έχει πετάξει την Τουρκία έξω από το πρόγραμμα των F-35 και θέτει σοβαρά προσκόμματα στην αναβάθμιση των F-16. Την ίδια στιγμή η άρση του εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κύπρο λειτουργεί περισσότερο συμβολικά τη στιγμή μάλιστα που γίνονται συζητήσεις για πιθανές διευκολύνσεις που θα μπορούσε να προσφέρει η Κύπρος σε αμερικανικά πολεμικά πλοία που πλέουν στην περιοχή. Οι ΗΠΑ μάλιστα έβγαλαν ξεκάθαρη δήλωσης καταδίκης της νέας τουρκολιβυκής συμφωνίας σκορπώντας χαμόγελα ικανοποίησης στην Αθήνα.

Ακόμη και το γεγονός ότι το αεροπλανοφόρο «Τζορτζ Μπους» που βρέθηκε επί πέντε ημέρες στην Σούδα κι εν συνεχεία θα βρίσκεται στην Ανατολική Μεσόγειο, μεταξύ περιοχών που οι Τούρκοι επιθυμούν να βγάλουν ερευνητικά σκάφη για να υλοποιήσουν τη νέα συμφωνία με την κυβέρνηση της Λιβύης, η οποία δεν εγκρίνεται από το κοινοβούλιο της αφρικανικής χώρας δημιουργεί πρόσθετο εκνευρισμό στην Άγκυρα.

Και η Γερμανία

Όμως στην κυβέρνηση ήχησαν ευχάριστα και οι δηλώσεις του Γερμανού πρέσβη στην Ελλάδα, όπου ο Ερνστ Ράιχελ τόνισε πως «όσο πιο συγκρουσιακή γίνεται η τουρκική ρητορική, όσο περισσότερο αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία, τόσο πιο ξεκάθαρη και πιο ισχυρή θα είναι η γερμανική αντίδραση και η απόρριψη αυτής της ρητορικής». Στην Αθήνα δεν περιμένουν θεαματική στροφή του Βερολίνου, ούτε την επιβολή εμπάργκο πώλησης όπλων στην Τουρκία, καλωσορίζουν όμως μια πιο σκληρή αντιμετώπιση της Άγκυρας που διαφέρει από την εποχή της Άνγκελα Μέρκελ που είχε ως κυρίαρχο στοιχείο την τακτική ίσων αποστάσεων ανάμεσα στα δυο μέρη. Η επίσκεψη του Καγκελαρίου Όλαφ Σόλτς στην Αθήνα στις 27 Οκτωβρίου αναμένεται να αποτελέσει ένα κρίσιμο κρας τεστ του τρόπου με τον οποίο η Γερμανία θα τοποθετηθεί σε μια σειρά κρίσιμων ζητημάτων που επηρεάζουν την Ανατολική Μεσόγειο. Δεδομένη θεωρείται η σχέση με τη Γαλλία που έχει προσφέρει σημαντική στήριξη μέσω της αμυντικής συμφωνίας που έχουν υπογράψει οι δυο χώρες.

Η Αίγυπτος και το Ισραήλ

Η επίσκεψη του Νίκου Δένδια στο Κάιρο και η αντίδραση της Αιγύπτου στη νέα τουρκολιβυκή συμφωνία ήταν επίσης κάτι που ικανοποίησε την Αθήνα. Ο Σαμέχ Σούκρι, υπουργός Εξωτερικών της Αιγύπτου, μάλιστα τόνισε πως η Αίγυπτος προσπαθεί να βοηθήσει τη Λιβύη ώστε να επανέλθει στην κανονικότητα:  « Η λιβυκή κυβέρνηση δεν έχει δικαίωμα να υπογράφει διεθνείς συμφωνίες. Αυτή η κυβέρνηση προέκυψε από τη συμφωνία με την αιγίδα του ΟΗΕ και θα πρέπει να τηρηθούν οι δεσμεύσεις. Η κυβέρνηση είχε διάρκεια ζωής έως τον Ιούνιο του 2022 και είναι φανερό ότι η νομιμότητά της έχει λήξει».

Το Κάιρο έχει κάθε λόγο να καταργήσει το παράνομο τουρκολιβυκό σύμφωνο, ενώ υπενθυμίζεται πως οι Αιγύπτιοι επηρεάζουν το ανατολικό τμήμα της χώρας – εκεί που ο φιλότουρκος υπηρεσιακός Πρωθυπουργός της Λιβύης Αμπντέλ Χαμίντ Ντεμπεϊμπά δεν έχει ισχυρό δίκτυο εξουσίας. Για την Αθήνα τα τριμερή σχήματα στην Ανατολική Μεσόγειο με Αίγυπτο και Ισραήλ έχουν μεγάλη σημασία, καθώς στον πυρήνα τους οι δύο χώρες αντιμάχονται τον τουρκικό αναθεωρητισμό κι έχουν ως αντικειμενικό στόχο την στρατηγική συνεργασία στην περιοχή.