Η σαλαμοποίηση της Β΄ Αθήνας αλλάζει το εκλόγιμο των βουλευτών

Τις προηγούμενες δεκαετίες η Β΄ Αθήνας έβγαζε κυβέρνηση. Στις μεγάλες κόντρες της Νέας Δημοκρατίας με το ΠΑΣΟΚ από το 1974 έως και το 2010, όποιος έκοβε πρώτος το νήμα στην εν λόγω περιφέρεια αναδεικνυόταν και ο νικητής των εκλογών. Βλέπετε, η Β΄ Αθήνας ήταν και παραμένει (έστω και σε κατάτμηση) η μεγαλύτερη περιφέρεια της χώρας με διαφορετική σύνθεση, που αποτυπώνει σε γενικές γραμμές όλη τη χώρα.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Στους δήμους που απαρτίζουν τη Β΄ Αθήνας υπάρχουν οι περιοχές των πλουσίων, οι λαϊκές γειτονιές, οι αστικοί δήμοι, αλλά και περιοχές που αναπτύχθηκαν λόγω της εσωτερικής μετανάστευσης.

Έτσι, λοιπόν, από το 1974 έως το 2010, όποιο κόμμα κέρδιζε τη Β΄ Αθήνας ήταν και ο νικητής των εκλογών και σχημάτιζε κυβέρνηση. Το 1974 και το 1977 η Νέα Δημοκρατία, το 1981 και το 1985 το ΠΑΣΟΚ, το 1989 και το 1990 η Ν.Δ., το 1993-1996-2000 το ΠΑΣΟΚ, το 2004 και το 2007 η Νέα Δημοκρατία και το ΠΑΣΟΚ το 2010.

Όλα αυτά άλλαξαν όταν η χώρα εισήλθε στην εποχή των μνημονίων, τα μεγάλα κόμματα συρρικνώθηκαν, ειδικά το ΠΑΣΟΚ, με συνέπεια την ραγδαία άνοδο του ΣΥΡΙΖΑ, που από κόμμα του 4-5% μετατράπηκε σε πρωταγωνιστή. Η αλλαγή στον πολιτικό σκηνικό της χώρας είχε επιπτώσεις και στην Β’ Αθήνας. Ο ΣΥΡΙΖΑ και στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 2012 (Μάιος και Ιούνιος), αλλά και στις δύο του 2015 (Ιανουάριος και Σεπτέμβριος) κέρδισε κατά κράτος τη Β’ Αθήνας, αλλά το 2012 ηττήθηκε από τη Ν.Δ. του Αντώνη Σαμαρά και για να επικρατήσει πανελλαδικά το 2015, χρειάστηκε να ανεβάσει τις επιδόσεις του στη Β΄ Αθήνας σχεδόν πέντε ποσοστιαίες μονάδες.

Στις επόμενες εθνικές εκλογές, όποτε αυτές και εάν γίνουν, τα πράγματα αλλάζουν και μάλλον δεν θα πρέπει να θεωρείται κριτήριο για το ποιος θα είναι ο νικητής των εκλογών, παρά το ότι στη συγκεκριμένη περιφέρεια με βάση την απογραφή του 2011 ζουν 1.500.000 δημότες στους 34 δήμους της. Η κατάτμηση της Β΄ Αθήνας αναμφίβολα αλλάζει τα δεδομένα και στην εκλογή των βουλευτών. Και βέβαια οι σχεδιασμοί των κομμάτων είναι εντελώς διαφορετικοί στην προσπάθειά τους να υλοποιήσουν τους στόχους τους.

 Πού ποντάρει ο ΣΥΡΙΖΑ

Το ισχυρό χαρτί του ΣΥΡΙΖΑ, με βάση τα ποσοστά που έλαβε στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις αποτελεί ο Δυτικός Τομέας της Β΄ Αθήνας. Δηλαδή οι δήμοι Περιστερίου, Ίλιον, Αιγάλεω, Αγίων Αναργύρων-Καματερού, Πετρούπολης, Χαϊδαρίου και Αγίας Βαρβάρας.

Σε αυτούς του δήμους ο ΣΥΡΙΖΑ στις αναμετρήσεις του Ιουνίου του 2012 και του Σεπτεμβρίου του 2015 κατέγραψε πολύ υψηλά ποσοστά και ταυτόχρονα μεγάλες διαφορές έναντι της Νέας Δημοκρατίας. Έτσι είχαμε τον Σεπτέμβριου του 2015 σε Αγία Βαρβάρα (43,84-17,11), Αγίους Αναργύρους-Καματερό (39,87-20,65), Αιγάλεω (42,59-18,64), Ίλιον (42,24-19,88), Περιστέρι (42,22-19,20), Πετρούπολη (38,40-19,88) και Χαϊδάρι (37,35-22,23).

Βλέποντας αυτές τις διαφορές ο καθένας μπορεί να θεωρήσει ότι το έργο της Ν.Δ. είναι τρομακτικά δύσκολο. Κι όμως, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης έχει να επιδείξει μία αξιοθαύμαστη σταθερότητα σε ό,τι αφορά τις επιδόσεις της. Και στις νίκες του 2012, αλλά και στις ήττες του 2015 είχε ακριβώς ίδια ποσοστά, παρά την πανσπερμία κομμάτων. Κάτι που σημαίνει ότι η συσπείρωση της αξιωματικής αντιπολίτευσης τη βοηθά να αντιμετωπίσει το δυσμενές γι’ αυτήν περιβάλλον στον Δυτικό Τομέα της Β’ Αθήνας.

Στον Δυτικό Τομέα η Νέα Δημοκρατία θα προσπαθήσει να αυξήσει τα ποσοστά της και γι’ αυτό, όπως ανακοίνωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, θα είναι επικεφαλής του ψηφοδελτίου. Όμως έχει και κάποιους συμμάχους, όπως φαίνεται και στις δημοσκοπήσεις. Ο ΣΥΡΙΖΑ να υπενθυμίσουμε ότι από το 2012 στο 2015 κατέγραψε κατά μέσο όρο αύξηση πέντε τοις εκατό. Τώρα το κυβερνών κόμμα, με βάση τις δημοσκοπήσεις, έχει απώλειες και προς το Κίνημα Αλλαγής, αλλά και προς το ΚΚΕ, το οποίο στην περιοχή έχει καταγράψει ισχυρά ποσοστά που αγγίζουν το 10%, ενώ έχει εκλέξει δημάρχους σε Χαϊδάρι (Σελέκος) και Πετρούπολη (Σίμος), ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ μόνο στο Αιγάλεω (Μπίρμπας). Επίσης η Ν.Δ. έχει τον Παχατουρίδη στο Περιστέρι, ενώ με τη στήριξη του ΠΑΣΟΚ έχουν εκλεγεί οι Καπλάνης (Αγ. Βαρβάρα), Σαράντης (Αγ. Ανάργυροι-Καματερό), Ζενέτος (Ίλιον).

Με βάση όλα αυτά τα δεδομένα, το 40,93% που έπιασε ο ΣΥΡΙΖΑ το 2015 είναι ένα ποσοστό που ακόμη και στην Κουμουνδούρου σκέφτονται να το κορνιζάρουν για να περάσει στο μουσείο του κόμματος. Όλα δείχνουν ότι εάν τελικά ο ΣΥΡΙΖΑ στον Δυτικό Τομέα διατηρήσει ένα ποσοστό πάνω από το 30% θα είναι επίτευγμα τεραστίων διαστάσεων. Κι αυτό διότι το ΚΚΕ αναμένεται ότι και στους επτά δήμους θα ξεπεράσει το 10%, ενώ σε Πετρούπολη, Χαϊδάρι και Περιστέρι φλερτάρει με το 15%. Την ίδια ώρα η Ν.Δ. εκτός των όποιων δεξιών ψήφισαν ΑΝΕΛ, ή άλλα συγγενή κόμματα ποντάρει και στις ψήφους του Ποταμιού, που στην περιοχή είναι στο 3,6%.

Να σημειωθεί ότι ο Δυτικός Τομέας εκλέγει 11 βουλευτές.

Τεράστια η δύναμη της Ν.Δ. στον Βόρειο Τομέα

Στον Βόρειο Τομέα περεχεί σαφώς η Νέα Δημοκρατία. Βέβαια στον Βόρειο Τομέα προστέθηκαν και οι δήμοι Γαλατσίου και Νέας Φιλαδέλφειας, οι οποίοι θα μετριάσουν τη χασούρα του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά δεν μπορούν να αλλάξουν τα πράγματα. Στον Βόρειο Τομέα ανήκουν οι δήμοι Αγίας Παρασκευής (Ν.Δ. 34,16), Αμαρουσίου (Ν.Δ. 32,95), Βριλησσίων (Ν.Δ. 36,21), Γαλατσίου (ΣΥΡΙΖΑ 38,36), Ηρακλείου (ΣΥΡΙΖΑ 36,19), Κηφισιάς (47, 59), Λύκοβρυσης-Πεύκης (ΣΥΡΙΖΑ 33,14), Μεταμόρφωσης (ΣΥΡΙΖΑ 39,94), Νέας Ιωνίας (ΣΥΡΙΖΑ 40,96), Παπάγου-Χολαργού (Ν.Δ. 38,66), Πεντέλης (Ν.Δ. 34,14), Ν. Φιλαδέλφειας- Ν. Χαλκηδόνας (ΣΥΡΙΖΑ 37,87), Φιλοθέης-Ψυχικού (Ν.Δ. 54,09) Χαλανδρίου (Ν.Δ. 32,64).

Με βάση, λοιπόν, τις προηγούμενες εθνικές εκλογές ο ΣΥΡΙΖΑ κατέγραψε στον Βόρειο Τομέα ποσοστό 30,24% με τη Ν.Δ. να φθάνει στο 33,83%. Εάν συνυπολογίσουμε και τους δήμους Ν. Φιλαδέλφειας – Ν. Χαλκηδόνας και Γαλατσίου, τότε η διαφορά των δύο μειώνεται στο 1%. Το κυβερνών κόμμα ποντάρει σε αυτό τον τομέα για να κρατηθεί ζωντανός στη Νέα Ιωνία (δήμαρχος ο δικός του Ηρακλής Γκότσης), αλλά και σε Γαλάτσι (Μαρκόπουλος ανεξάρτητος με καταβολές στη Ν.Δ.), Μεταμόρφωση (Καρπέτας ΠΑΣΟΚ), Ηράκλειο (Μπάμπαλος με καταβολές από το ΠΑΣΟΚ) και Ν. Φιλαδέλφεια-Ν. Χαλκηδόνα (Βασιλόπουλος εκλέχθηκε με τον ΣΥΡΙΖΑ, πήγε στη ΛΑΕ). Αντίθετα είναι χαμένος από χέρι σε Αγία Παρασκευή (δήμαρχος ο ΣΥΡΙΖΑιος Σταθόπουλος), Μαρούσι (Πατούλης), Βριλήσσια (Μανιατογιάννης με «πράσινες» καταβολές), Κηφισιάς (Θωμάκος προερχόμενος από τη Ν.Δ.), Λυκόβρυση-Πεύκη (Μαυρίδης προερχόμενος από τη Ν.Δ.), Παπάγου-Χολαργός (Αποστολόπουλος από τη Ν.Δ.), Πεντέλη (Στεργίου προερχόμενος από τη Ν.Δ.), Φιλοθέης-Ψυχικού (Ξυριδάκης από τη Ν.Δ.) και Χαλάνδρι (Ρούσσος εκλέχθηκε με τη σημαία της ΑΝΤΑΡΣΥΑ).

Σε αυτόν τομέα σημαντικό ρόλο θα παίξουν κατ’ αρχάς οι απώλειες που θα έχει ο ΣΥΡΙΖΑ προς το ΚΙΝΑΛ, το οποίο έχει παράδοση σε κάποιους δήμους, αλλά και το τι θα κάνουν οι ψηφοφόροι του Ποταμιού. Θα παραμείνουν στο κόμμα τους (κάτι που δεν βλέπουν οι δημοσκόποι), ή θα κατευθυνθούν στη Νέα Δημοκρατία. Να σημειωθεί ότι το Ποτάμι κατέγραψε 9,14% στα Βριλήσσια, 8,29% στην Κηφισιά, 8,57% σε Παπάγου-Χολαργό και 10,18% σε Φιλοθέη-Ψυχικό. Το συνολικό ποσοστό του Ποταμιού στον Βόρειο Τομέα στις τελευταίες εθνικές εκλογές ήταν 7,37%, δηλαδή τρεις μονάδες περισσότερο από το εθνικό ποσοστό του κόμματος.

Ο Βόρειος Τομέας της Β΄ Αθήνας εκλέγει 15 βουλευτές.

 «Γαλάζια» παραλία, ΣΥΡΙΖΑϊκές προσθέσεις

Εάν υπολογίσουμε ότι ο ΣΥΡΙΖΑ θα επικρατήσει στον Δυτικό Τομέα και η Νέα Δημοκρατία στον Βόρειο Τομέα, το ντέρμπι θα παιχθεί στον Νότιο Τομέα της Β΄ Αθήνας, εκεί όπου στους 10 δήμους προστέθηκαν και η Ηλιούπολη, η Καισαριανή, ο Ζωγράφος, ο Βύρωνας και η Δάφνη-Υμηττός. Σε αυτούς τους δήμους, ο ΣΥΡΙΖΑ εξακολουθεί να διατηρεί δυνάμεις, κάτι που δεν έχει στην παραλία όπου υπερτερεί η Νέα Δημοκρατία. Τον Νότιο Τομέα συμπληρώνουν και οι δήμοι Καλλιθέας, Γλυφάδας, Νέα Σμύρνης, Αγίου Δημητρίου, Π. Φαλήρου, Ελληνικού-Αργυρούπολης, Αλίμου, Μοσχάτου-Ταύρου.

Μιλάμε για τη μεγαλύτερη περιοχή της Β΄ Αθήνας, την πολυπληθέστερη και γι’ αυτό από τον Νότιο Τομέα θα εκλεγούν 18 βουλευτές, οι περισσότεροι από κάθε άλλο τομέα.

Σε αυτό τον τομέα παραδοσιακά η Ν.Δ. είχε καλύτερες επιδόσεις σε Γλυφάδα, Παλαιό Φάληρο και Άλιμο, και το ΠΑΣΟΚ στους υπόλοιπους δήμους. Αυτό ίσχυσε και στις εκλογικές αναμετρήσεις του 2012 και του 2015. Απλά οι ψήφοι τού πάλαι ποτέ ισχυρού ΠΑΣΟΚ μεταφέρθηκαν στον ΣΥΡΙΖΑ, στο Ποτάμι και σε άλλα κόμματα, ενώ το ΠΑΣΟΚ (είτε μόνο του, είτε ως Δημοκρατική Συμπαράταξη) κινήθηκε στο 4,5%.

Με την προσθήκη των δήμων από τον Κεντρικό Τομέα (Ηλιούπολη – Καισαριανή – Βύρωνας – Δάφνη/Υμηττός – Ζωγράφος) στον ΣΥΡΙΖΑ ποντάρουν ότι θα διασωθούν. Όμως βλέποντας τα αποτελέσματα των τελευταίων εκλογικών αναμετρήσεων γίνεται αντιληπτό πως το ΚΚΕ σε αυτούς του δήμους τα πάει περίφημα, ενώ στην Καισαριανή έφθασε το 11,71%. Κάτι που σημαίνει ότι οι απώλειες του ΣΥΡΙΖΑ προς το ΚΚΕ είναι στην κυριολεξία απρόβλεπτες. Διότι ποντάρουν να πάρουν ψηφοφόρους από τον ΣΥΡΙΖΑ, εκτός του ΚΚΕ και το Κίνημα Αλλαγής, όπως και κόμματα και κινήματα από τα αριστερά του, όπως η ΛΑΕ και η ΑΝΤΑΡΣΥΑ.

Με βάση ότι η υπεροπλία της Νέας Δημοκρατίας στο παραλιακό μέτωπο είναι δεδομένη, τότε για να μην πάθει νίλα το κυβερνών κόμμα θα πρέπει να αντέξει σε Καλλιθέα, Νέα Σμύρνη, Ηλιούπολη που είναι οι μεγάλοι δήμοι. Ένα σημαντικό επίσης ζήτημα για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι ότι σε 13 δήμους έχει μόλις τρεις δικούς του δημάρχους, ενώ σε κάποιους άλλους που ήταν αντιπολίτευση οι δικοί του άνθρωποι επήλθε διάσπαση κι έφυγαν στη ΛΑΕ (π.χ., Ελληνικό-Αργυρούπολη). Ο ΣΥΡΙΖΑ σε αυτόν τον Τομέα έχει εκλέξει την Τίνα Καφατσάκη στου Ζωγράφου, τον Γρηγόρη Κατοπώδη στον Βύρωνα και τον Γιώργο Κοντόσταυλο στην Καισαριανή. Φλερτ υπάρχει και με τη Μαρία Ανδρούτσου στον Άγιο Δημήτριο, η οποία προέρχεται από το ΠΑΣΟΚ. Στους άλλους δήμους οι τοπικοί άρχοντες είναι οι Βασίλης Βαλασσόπουλος (Ηλιούπολη-ΠΑΣΟΚ), Μιχάλης Σταυριανουδάκης (Δάφνη/Υμηττός-Ν.Δ.), Ανδρέας Κονδύλης (Άλιμος-γαλάζιες καταβολές), Γιώργος Παπανικολάου (Γλυφάδα-Ν.Δ.), Γιάννης Κωνσταντάτος (Ελληνικό/Αργυρούπολη-ΠΑΣΟΚ), Δημήτρης Κάρναβος (Καλλιθέα-Ν.Δ.), Ανδρέας Ευθυμίου (Μοσχάτο/Ταύρος-ΠΑΣΟΚ), Σταύρος Τζουλάκης (Νέα Σμύρνη-ΠΑΣΟΚ), Διονύσης Χατζηδάκης (Π. Φάληρο-Ν.Δ.).

H βοήθεια από τον αρχηγό, τα φουσκωμένα πορτοφόλια και το μυθικό ρεκόρ της Βάσως

Η κάθοδος στη Β΄ εκλογική περιφέρεια Αθηνών για τους υποψηφίους βουλευτές ήταν μία μακρά διαδρομή αβέβαιη με μεγάλους κινδύνους και ρίσκα.

Στην περίπτωση της έκθεσης στη μεγαλύτερη, έως τώρα, περιφέρεια της Ευρώπης χρειαζόταν ο υποψήφιος να διαθέτει πολλές αρετές και πολύ φουσκωμένο πορτοφόλι. Επίσης είχε ανάγκη την εύνοια του εκάστοτε αρχηγού του κόμματος του, δημόσιες σχέσεις, γνωριμίες, ευφράδεια λόγου, θράσος, στήριξη, υπομονή και επιμονή.

Ο υποψήφιος των μεγάλων κομμάτων, για να εξασφαλίσει μία από τις 44 έδρες του Κοινοβουλίου, θα έπρεπε να είναι σε θέση να μιλήσει, να κατανοήσει, να συνεννοηθεί, να πείσει και να «ψήσει» ψηφοφόρους που θα μπορούσαν να κόβουν βόλτες με κάμπριο στα βόρεια προάστια, αλλά και εκείνους που αγωνιούσαν για το μέλλον τους στην Πετρούπολη και την Αγία Βαρβάρα. Κατά συνέπεια στη Β΄ εκλογική περιφέρεια Αθηνών δεν κατέβαιναν και κυρίως δεν εκλέγονταν όποιοι κι όποιοι. Ήταν η περιφέρεια των ισχυρών, εκείνων που έφερναν δεκάδες χιλιάδες ψήφους στις αποσκευές τους για να τις εξαργυρώσουν αργότερα με μια θέση στο υπουργικό συμβούλιο. Απόγονοι πολιτικών τζακιών, αλλά και τηλεοπτικοί αστέρες, αθλητές, ηθοποιοί, άνθρωποι του θεάματος, εσχάτως και των… πλατειών.

Στην ιστορία των εκλογικών αναμετρήσεων αναμφίβολα τη μεγάλη έκπληξη την έκανε ο Γιάνης Βαρουφάκης, ο οποίος το 2015 ξεπέρασε τους 140.000 σταυρούς (στον ΣΥΡΙΖΑ θεωρούσαν ότι θα συντριβεί), αλλά το απόλυτο ρεκόρ που δεν θα σπάσει ποτέ (ειδικά μετά την κατάτμησή της) είναι αυτό της Βάσως Παπανδρέου. Στις εκλογές του 1993 η κα Παπανδρέου κέρδισε την προτίμηση από 256.831 ένθερμους ψηφοφόρους, αλλά ο Ανδρέας Παπανδρέου την άφησε εκτός κυβέρνησης. Γι’ αυτό και η ίδια το κράτησε μανιάτικο και προσχώρησε στην κίνηση των «4», όπου μαζί με Θόδωρο Πάγκαλο και Παρασκευά Αυγερινό συνέδραμαν τον Κώστα Σημίτη να αναρριχηθεί στην ηγεσία.