Όταν η Θέμιδα εκθέτει τη χώρα

*Άρθρο του Νίκου Αντωνιάδη, δικηγόρου Αθηνών

Ασχολούμενος εσχάτως σε ποινικό και αστικό επίπεδο, με υποθέσεις ευρύτατου οικονομικού, πολιτικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος που αφορούν στα ενεργειακά ζητήματα της χώρας, έλαβα γνώση του περιεχομένου εγγράφων που αφορούν υποθέσεις των εταιρειών που ανήκουν στον Όμιλο Μυτιληναίου, και ειδικότερα για τις ενεργειακές υποθέσεις που ο Όμιλος εμπλέκεται με το Ελληνικό Δημόσιο (ΔΕΠΑ, ΔΕΗ κ.λπ.). Μελετώντας τα σχετικά έγγραφα, διαπίστωσα ότι σε ένα μείζονος σημασίας θέμα εμπλέκονται –δυστυχώς– και Έλληνες δικαστές, οι οποίοι καθ’ υπέρβαση εξουσίας εξέδωσαν αναρμοδίως αποφάσεις, που ως αποτέλεσμα είχαν τη διαπόμπευση της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Ένωση σε υπόθεση παράνομης επιδότησης σε εταιρεία του Ομίλου.

Ειδικότερα, όπως έχει γίνει ήδη γνωστό, αφού έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις, τόσο στον εγχώριο όσο και στον ευρωπαϊκό Τύπο, η Ελλάδα παραπέμφθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο για μη ανάκτηση ασυμβίβαστων ενισχύσεων από την εταιρία «Αλουμίνιον της Ελλάδος Α.Ε.» (όπως αναφέρεται και στο από 17/7/2013 δελτίο Τύπου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής).

Από την επισκόπηση του ιστορικού της υπόθεσης, προκύπτουν σοβαρότατες ευθύνες δικαστικών λειτουργών, οι οποίοι, με τρεις δικαστικές αποφάσεις τους, προδήλως καθ’ υπέρβαση εξουσίας εκδοθείσες, συνέβαλαν τα μέγιστα στην παραπομπή της χώρας μας στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Πλέον συγκεκριμένα:

Όπως προκύπτει και από επίσημα στοιχεία της ΔΕΗ, την 27/7/2011 κοινοποιήθηκε στη ΔΕΗ η υπ’ αριθμ. Ε (2011) 4916 /13.7.2011 Απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κατόπιν έρευνάς της για την ύπαρξη κρατικής ενίσχυσης (C2/2010) υπέρ της «Αλουμίνιον της Ελλάδος Α.Ε.» και της διαδόχου της «ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ» (εφεξής ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ), απευθυνόμενη προς την Ελληνική Δημοκρατία, με την οποία η Επιτροπή αποφάσισε ότι υφίσταται κρατική ενίσχυση ύψους 17,4 εκατ. ευρώ υπέρ της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ. Σύμφωνα με την απόφαση αυτή, η Ελληνική Δημοκρατία όφειλε να εξασφαλίσει την επιστροφή αυτής εντός τεσσάρων μηνών από τη δημοσίευση της απόφασης. Η κρατική ενίσχυση, κατά την απόφαση, έλαβε χώρα μέσω των μειωμένων τιμολογίων ηλεκτρικού ρεύματος που χορήγησε η κρατικής ιδιοκτησίας ΔΕΗ στην ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ κατά το διάστημα 01/2007-03/2008, και τα οποία προσέφεραν αδικαιολόγητο πλεονέκτημα στην ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ, κατά παράβαση των κανόνων της Ευρωπαϊκής  Ένωσης στον τομέα των κρατικών ενισχύσεων.

Η ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ, καίτοι άσκησε την προβλεπόμενη από τη συνθήκη ΕΚ προσφυγή της εντός τετραμήνου από την έκδοση της σε βάρος της απόφασης, δεν άσκησε ταυτόχρονα το, προβλεπόμενο (στην ίδια προθεσμία) από τα άρθρα 242-243 της συνθήκης, δικαίωμά της να ζητήσει τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων ενώπιον Κοινοτικού Δικαστηρίου, παράλειψη η οποία κατέστησε α) άμεση εκτελεστή την απόφαση της Επιτροπής, και β) αναρμόδια τα Ελληνικά Δικαστήρια να επιληφθούν καθ’ οιονδήποτε τρόπο της υπόθεσης.

Μετά την άκαρπη επίδοση εξώδικης δήλωσης-πρόσκλησης-όχλησης της ΔΕΗ προς την ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ για την καταβολή έως την 2/11/2011 ποσού 21,6 εκατ. ευρώ, ορθά εκδόθηκε, μετά από αίτηση της ΔΕΗ, η υπ’ αριθμ. 1360/4.7.2012 διαταγή πληρωμής του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών, με την οποία η ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ διατάχθηκε να καταβάλει στη ΔΕΗ το ποσό της κρατικής ενίσχυσης (17.375.849,48 €), πλέον τόκων 3.041.126,93 ευρώ και 1.692,22 ευρώ επί του συνολικού ποσού της ενίσχυσης και των ανατοκισθέντων τόκων, για κάθε μέρα που θα παρερχόταν. Η διαταγή επιδόθηκε στην ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ την 9/7/2012.

Και από τότε αρχίζει να παίζει έναν, τουλάχιστον, περίεργο ρόλο η Ελληνική Δικαιοσύνη. Η ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ άσκησε την 11/7/2012 ανακοπή κατά της διαταγής πληρωμής και αίτηση αναστολής με ταυτόχρονο αίτημα έκδοσης προσωρινής διαταγής. Το αίτημα αυτό έγινε δεκτό, καθ’ υπέρβαση εξουσίας από τον δικαστή που την εξέδωσε, δεδομένου ότι, όπως είχε επισημάνει και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην από 31/10/2012 επιστολή της, διά της προϊσταμένης της Διοικητικής Μονάδας Barbara Brandtner, «το Δ.Ε.Κ. έχει αποφανθεί ότι ο αποδέκτης ενίσχυσης, ο οποίος είχε αναμφίβολα το δικαίωμα προσβολής της απόφασης ανάκτησης της Επιτροπής, δυνάμει του άρθρου 230 της συνθήκης ΕΚ, ενώπιον κοινοτικών δικαστηρίων, δεν μπορεί πλέον να αμφισβητήσει τη νομιμότητά της ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων με το σκεπτικό ότι η απόφαση ήταν παράνομη. Απόρροια της απόφασης αυτής είναι ότι ο αποδέκτης ενίσχυσης, ο οποίος θα μπορούσε να είχε ζητήσει τη λήψη προσωρινών μέτρων από κοινοτικά δικαστήρια σύμφωνα με τα άρθρα 242 και 243 της συνθήκης ΕΚ και δεν το έπραξε, δεν μπορεί να ζητήσει την αναστολή των μέτρων που έχουν ληφθεί από εθνικές αρχές για την εφαρμογή της απόφασης αυτής για λόγους που συνδέονται με το κύρος της απόφασης. ΤΟ ΘΕΜΑ ΑΥΤΟ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΑΠΟΚΛΕΙΣΤΙΚΗ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΚΟΙΝΟΤΙΚΩΝ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΩΝ».

Δυστυχώς, η συνέχεια στις ελληνικές δικαστικές αίθουσες βαίνει προς το χείρον: Την 23/1/2013 ορίστηκε δικάσιμος για την εκδίκαση τόσο της αίτησης αναστολής όσο και της ανακοπής κατά της διαταγής πληρωμής. Το δικάσαν δικαστήριο, αντί να διορθώσει το σφάλμα(;) του δικαστή που εξέδωσε την προσωρινή διαταγή, εξέδωσε α) την υπ’ αριθμ. 857/2013 απόφαση, με την οποία ανέστειλε την εκτέλεση της διαταγής πληρωμής, και β) την υπ’ αριθμ. 860/2013 απόφαση, με την οποία διέταξε την αναστολή της συζήτησης επί της ανακοπής έως εκδόσεως της απόφασης του Γενικού Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης επί της προσφυγής της ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ.

Δηλαδή, ούτε λίγο ούτε πολύ, το δικάσαν δικαστήριο «χάρισε» ασφαλιστικά μέτρα στην ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ, τα οποία ΜΟΝΟΝ το αρμόδιο κοινοτικό δικαστήριο μπορούσε, σύμφωνα με τη συνθήκη ΕΚ, να χορηγήσει στην ΑΛΟΥΜΙΝΙΟΝ, ήτοι, κατά πρωτοφανή υπέρβαση εξουσίας. Το αποτέλεσμα; Η διαπόμπευση της Ελλάδος και η παραπομπή της στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο.

Είναι μετά ταύτα επιβεβλημένο, κατά την κρίση μου, και ανεξαρτήτως της αντιμετώπισης, από τα αρμόδια όργανα της Δικαιοσύνης, των δικαστών που εξέδωσαν τις ανωτέρω αποφάσεις, η έκδοση, αν μη τι άλλο, αυστηρής εγκυκλίου από την Εισαγγελία του Αρείου Πάγου προς τους διευθύνοντες τα Πρωτοδικεία της χώρας, για την αποτροπή της επανάληψης έκδοσης παρόμοιων καθ’ υπέρβαση εξουσίας αποφάσεων, που, μεταξύ των άλλων, εκθέτουν ανεπανόρθωτα τη χώρα στην Ευρωπαϊκή Ένωση.