Ρομάν Αμπράμοβιτς: Ο ανεπιθύμητος «πολίτης τού πουθενά» ή χορηγός τού Πούτιν;

Του Νίκου Συνοδινού

 

Οι βόμβες που πέταξε ο Πούτιν στην εισβολή του στην Ουκρανία στοίχισαν χιλιάδες ζωές. Πέρα από τον ακαριαίο θάνατο, όμως, ο πόλεμος των Ρώσων οδηγεί στην εξόντωση εκατομμυρίων άλλων ανθρώπων που πήραν τον δρόμο της προσφυγιάς, ή υφίστανται τις επιπτώσεις από τις αποφάσεις του «χασάπη» της Ευρώπης.

Τα πλήγματα του πολέμου είναι τεράστια τόσο στη Ρωσία, όσο κι έξω απ’ αυτήν, ειδικά εκεί όπου εμπλέκονται Ρώσοι παράγοντες. Έτσι… ξαφνικά υπήρξαν τεράστιες ανατροπές. Οι επιπτώσεις ήταν άμεσες και στον αθλητισμό και ειδικότερα στο ποδόσφαιρο.

Ο Ρώσος δισεκατομμυριούχος Ρομάν Αμπράμοβιτς δημιούργησε στην Αγγλία ένα ζηλευτό ποδοσφαιρικό κλαμπ. Πήρε την Τσέλσι του Λονδίνου και από μια χρυσή μετριότητα την έκανε πρωταγωνίστρια με δεκάδες τίτλους στο παλμαρέ της.

Στις 2 Μαρτίου 2022, ο Ρομάν Αμπράμοβιτς αναγκάστηκε ν’ ανακοινώσει πως η σχέση του με την Τσέλσι τελειώνει οριστικά. Πουλάει τους «μπλε», μετά από 19 χρόνια, και αποχωρεί οριστικά από τη διοίκηση της αγαπημένης του ομάδας. Η ομάδα-μοντέλο στην Αγγλία καταρρέει.

Όταν ο Ρώσος μεγιστάνας τον Ιούλιο του 2003, αγόραζε το πλειοψηφικό πακέτο των μετοχών από τον Κεν Μπέιτς, πολλοί έβλεπαν μπροστά καλύτερες μέρες. Δεν φαντάζονταν όμως πως ο Ρομάν Αμπράμοβιτς θα οδηγούσε την Τσέλσι στα επιτεύγματα που θ’ ακολουθούσαν.

Οι πρώτες μεταγραφές ήταν… συγκρατημένες. Ο Γκλεν Τζόνσον αποκτήθηκε έναντι 6 εκατομμυρίων από τη Γουέστ Χαμ, ενώ την ίδια περίοδο υπέγραψε και ο Τζο Κόουλ, ο Ερνάν Κρέσπο και ο Μακελελέ.

Τα ηχηρά ονόματα, ωστόσο, έκαναν την εμφάνισή τους στην σεζόν 2004-05. Τσεχ και Ντρογκμπά ανακοινώνονται από τους «μπλε», ο Ρόμπεν καταφθάνει στο Λονδίνο, με τον Σεφτσένκο δύο χρόνια αργότερα να αποτελεί και την ακριβότερη μεταγραφή μέχρι τότε στο αγγλικό ποδόσφαιρο (35 εκατομμύρια).

Ταυτόχρονα, κανένας δεν θα ξεχάσει την επιστροφή τού Ρομέλου Λουκάκου στο Στάμφορντ Μπριτζ, ο οποίος τη δεδομένη χρονική στιγμή, αποτελεί και την ακριβότερη μεταγραφή που έχει γίνει ποτέ στο αγγλικό ποδόσφαιρο, ξεπερνώντας με τα 115 εκατομμύρια που δαπανήθηκαν για την περίπτωσή του, και τον Τζακ Γκρίλις της Μάντσεστερ Σίτι.

Η Τσέλσι δεν ξεκίνησε με το «καλημέρα» να δαπανά αλόγιστα τα χρήματά της, αλλά προσπάθησε βήμα-βήμα να φτιάξει μία άκρως ανταγωνιστική ομάδα, παρακολουθώντας από κοντά κάθε άνθρωπο που έδειχνε να εξελίσσεται στο ευρωπαϊκό ποδόσφαιρο.

Ένας από αυτούς ήταν βεβαίως ο Ζοσέ Μουρίνιο. Κατέκτησε το Champions League με την Πόρτο και δεν θα μπορούσε να μη συμπεριλαμβάνεται στα ραντάρ του Ρομάν Αμπράμοβιτς. 

Με την πρόσληψη αυτή, άρχισαν να αλλάζουν και τα αγωνιστικά δεδομένα, καθώς μέχρι τότε η Τσέλσι ήταν απλά ανταγωνιστική, έως ότου φτάσουμε σε μία από τις πιο επιτυχημένες, αν όχι στην κορυφαία ομάδα των τελευταίων 17 ετών.

Η Τσέλσι επί των ημερών του Ρομάν Αμπράμοβιτς κατάφερε να είναι η αγγλική ομάδα με τις περισσότερες διακρίσεις, μαζί με τη Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Μόνο που οι «κόκκινοι διάβολοι» τα τελευταία χρόνια κάθε άλλο παρά ομάδα που διεκδικεί τίτλους έχει φτάσει να είναι, με τους «μπλε» να καταφέρνουν να βρίσκονται πάντα κάπου ανάμεσα στους διεκδικητές των τροπαίων.

Από την έναρξη της σεζόν 2003-2004 μέχρι τον Μάρτιο του 2022, οι Λονδρέζοι μέτρησαν 21 τίτλους με τον Ρώσο μεγιστάνα το «τιμόνι»! Στους ίδιους είχε σταματήσει η Γιουνάιτεντ, ενώ η Μάντσεστερ Σίτι που ανεβαίνει, βρίσκεται στους 16. Στα 10 τρόπαια η Λίβερπουλ, ένα περισσότερο έχει καταγράψει η Άρσεναλ σε αυτά τα 19 χρόνια…

Η επιγραφή έξω από το Στάμφορντ Μπριτζ για το… σπίτι των Πρωταθλητών δεν είναι καθόλου τυχαία. Και καθόλου λανθασμένη. Η Τσέλσι με τον Ρώσο στην ιδιοκτησία έγινε μια ομάδα που ό,τι κι αν κυνήγησε, κατάφερε να το κάνει δικό της. Από την Premier League, την οποία οι «μπλε» κατέκτησαν πέντε φορές, σε ισάριθμα Κύπελλα Αγγλίας –με τελευταίο χαμένο το περσινό στον τελικό απέναντι στη Λέστερ– και τα τρία Λιγκ Καπ. Αυτός ο αριθμός θα μπορούσε να είναι μεγαλύτερος, όμως η Λίβερπουλ φάνηκε πιο έτοιμη και τυχερή στη διαδικασία των πέναλτι κατακτώντας το 9ο Λιγκ Καπ της ιστορίας της στο Wembley!

Επιπλέον, η Τσέλσι μετράει φυσικά δύο Champions League, αυτό του 2012 κόντρα σε όλους και σε όλα σε χρονιά που απολύθηκε ο Βίλας Μπόας και ανέλαβε ο Ντι Ματέο, ενώ κάτι αντίστοιχο έγινε και το 2021!

Ο Λάμπαρντ απομακρύνθηκε μεσούσης της αγωνιστικής περιόδου, ο Τούχελ ανέλαβε και η ομάδα αναρριχήθηκε στην κορυφή της Ευρώπης. Και ως συνέπεια, ήρθαν και το Σούπερ Καπ, αλλά και προσφάτως το Παγκόσμιο Κύπελλο Συλλόγων στο Άμπου Ντάμπι, με νίκη στον τελικό κόντρα στην Παλμέιρας. Στις κατακτήσεις αυτές βεβαίως συμπεριλαμβάνονται και τα δύο Europa League. Ένα το 2013 και το άλλο το 2019, στον αγγλικό τελικό με την Άρσεναλ όπου οι «μπλε» επικράτησαν 4-1.

Ο Ρομάν Αμπράμοβιτς κατάφερε να αλλάξει ολοκληρωτικά την Τσέλσι. Και μαζί με τα φυτώρια του συλλόγου, επένδυσε και στο γυναικείο ποδόσφαιρο, δημιουργώντας μια ομάδα που κατάφερε πρόσφατα να σαρώσει κάθε τίτλο στις εγχώριες διοργανώσεις!

Παράλληλα, φρόντισε να βελτιώσει πολλά κομμάτια του Στάμφορντ Μπριτζ, ώστε το «σπίτι» τής Τσέλσι ν’ αποτελεί «στολίδι» για την ομάδα, αν και το πλάνο της μεγαλύτερης ανακατασκευής του γηπέδου μπλόκαρε το 2018.

Η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία κατέστησαν μισητό και ανεπιθύμητο στην Premier League τον Ρομάν Αμπράμοβιτς.

Ωστόσο, η κίνησή του να δωρίσει από τα καθαρά έσοδα της αγοράς της ομάδας χρήματα σε φιλανθρωπικό ίδρυμα για να στηρίξει οικονομικά τους πληγέντες του πολέμου, έχοντας διαγράψει και τα χρέη της Τσέλσι προς το πρόσωπό του, τον ανεβάζουν σημαντικά στα μάτια όλων.

Στο μάτι του κυκλώνα δικαιολογημένα ή όχι; 

Κάπως έτσι μπήκε το τέλος, με τον Ρομάν Αμπράμοβιτς να αφήνει οριστικά την Τσέλσι.

Η ζωή του Ρομάν Αμπράμοβιτς πέρασε από χίλια μύρια κύματα. Οι Άγγλοι, παραβλέποντας πολλές από τις επίσημες φιλανθρωπικές και άλλες κινήσεις του, τον αντιμετώπιζαν πάντα με μεγάλη καχυποψία. Στον νου τους είχαν πάντα το μεγάλο κάδρο και την ανεξήγητη οικονομική αναρρίχησή του που περνούσε πάντα από την πολιτική μέγγενη της Ρωσίας.

Δεν είναι τυχαίο ότι βρέθηκε στο στόχαστρο και πως εδώ και χρόνια έχει αυτοεξοριστεί από την Αγγλία και παρακολουθούσε την Τσέλσι από την τηλεόραση. Το σκάνδαλο Σκριπάλ, που έφερε στα όρια τις σχέσεις Μεγάλης Βρετανίας – Ρωσίας, είχε περιλάβει στο μάτι του κυκλώνα τον Αμπράμοβιτς.

Η βρετανική κυβέρνηση τότε είχε κατηγορήσει τις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες ότι δηλητηρίασαν με νόβιτσοκ τον Ρώσο πρώην διπλό πράκτορα Σεργκέι Σκριπάλ και για τον λόγο αυτό απέλασε δεκάδες Ρώσους διπλωμάτες. Η Ρωσία απάντησε ανάλογα και ο Αμπράμοβιτς, που εκείνο το διάστημα είχε κινήσει όλες τις νόμιμες διαδικασίες για να ανανεωθεί η βίζα του, στοχοποιήθηκε αν και ο ίδιος απέφευγε συστηματικά την όποια εμπλοκή του στα πολιτικά. Παρ’ όλα αυτά, ήταν πολλοί εκείνοι που τον αποκαλούσαν «pet του Κρεμλίνου», καθώς οι επιχειρήσεις του στη Ρωσία δεν επλήγησαν διόλου από την κρίση, σε αντίθεση με άλλους μεγιστάνες που είχαν εκφραστεί εναντίον του Ρώσου Προέδρου. Λέγεται επίσης ότι είχε δωρίσει στον Βλαντιμίρ Πούτιν ένα γιοτ αξίας 28,5 εκατ. ευρώ λίγο καιρό πριν.

Η εφημερίδα «TheGuardian» σε άρθρο της για την ξέφρενη πορεία πλουτισμού του έγραψε: «Το 1996, σε ηλικία μόλις 30 ετών, ήταν ήδη πάμπλουτος και δικτυωμένος πολιτικά, σε βαθμό που έγινε στενός φίλος τού Μπόρις Γιέλτσιν και είχε το δικό του διαμέρισμα μέσα στο Κρεμλίνο». 

Οι γυναίκες στη ζωή του γίνονταν πλέον όλο και νεότερες, ενώ έχει αποκτήσει επτά παιδιά από τις τρεις συζύγους του. Παράλληλα, έγινε από τους πιο στενούς φίλους και συμβουλάτορες του Βλαντιμίρ Πούτιν, ο διάδοχος του οποίου, Ντμίτρι Μεντβέντεφ, υπήρξε προσωπική του επιλογή.

Τυπικά όσοι επιχειρηματίες επένδυαν στη Βρετανία περισσότερα από 2 εκατ. λίρες μπορούσαν να λάβουν αμέσως τη βίζα «Tier 1», που τους επιτρέπει να μένουν μόνιμα στη χώρα και να δραστηριοποιούνται επιχειρηματικά. Η καθυστέρηση στην ανανέωση της βίζας του θεωρήθηκε προσβλητική από τον Αμπράμοβιτς, ο οποίος ανακοίνωσε άμεσα ότι ματαιώνει τα σχέδια για την αναβάθμιση του γηπέδου της Τσέλσι, κόστους 1,13 δισ. ευρώ, ως αντίποινα. Έναν μήνα μετά απέκτησε την ισραηλινή υπηκοότητα αγοράζοντας ένα παλιό ξενοδοχείο στο Τελ Αβίβ, όπου αρχικά σκόπευε να μετακομίσει. Έχοντας το ισραηλινό διαβατήριο, θα μπορούσε να επισκέπτεται όποτε θέλει τη Μεγάλη Βρετανία για μικρά χρονικά διαστήματα, κάτι όμως που δεν έκανε από τον Απρίλιο του 2018 που είχε λήξει η βίζα του.

Από τότε είχε βάλει πωλητήριο στην Τσέλσι με τιμή εκκίνησης τα 3 δισ. λίρες. Υπήρξε ενδιαφέρον από ισχυρά κονσόρτσιουμ, αλλά δεν την έδωσε ποτέ.

H περιουσία του ανέρχεται σε 14,5 δισ. δολάρια, σύμφωνα με το «Forbes», και βρίσκεται στο Νο 142 του κόσμου, έχει το δεύτερο μεγαλύτερο γιοτ στον πλανήτη, το «Eclipse» των 162 μέτρων (αγοράστηκε 400 εκατ. δολάρια το 2010) και εντυπωσιακές επαύλεις σε Λονδίνο, Ρωσία αλλά και εκτάσεις στις Βρετανικές Παρθένες Νήσους και τις Γαλλικές Δυτικές Ινδίες.

Ο ολιγάρχης με το ντροπαλό χαμόγελο, που είδε την πρώην σύζυγό του Ντάσα Ζούκοβα να παντρεύεται τον Έλληνα και πολύ νεότερό του Σταύρο Νιάρχο, δηλώνει «πολίτης τού πουθενά». Μπορεί να είναι Ισραηλινός πολίτης, αλλά επισκέπτεται όλο και πιο συχνά τη Ρωσία. Οι δωρεές που έχει κάνει στην πόλη Τσουκότκα, της οποίας υπήρξε κυβερνήτης από το 2001 μέχρι το 2013, προκειμένου να χτιστούν σχολεία, νοσοκομεία και εργοστάσια, ξεπερνούν τα 2,5 δισ. δολάρια.

Ο Αμπράμοβιτς εγκατέλειψε το σχολείο στα 16 του για να εργαστεί ως μηχανικός και στη συνέχεια κατατάχθηκε στον Κόκκινο Στρατό. Μετά ξεκίνησε να πουλά πλαστικές πάπιες και την εποχή που η Σοβιετική Ένωση άρχισε να καταρρέει, με την Γκλάσνοστ και την Περεστρόικα του Γκορμπατσόφ να σηματοδοτούν τη νέα εποχή, το ξανθό αγόρι βρέθηκε στο κλαμπ των Ρώσων δισεκατομμυριούχων, ξεκινώντας το εμπόριο πετρελαίου και φυσικού αερίου. Κάπως έτσι, δεν ξαναγύρισε ποτέ να κοιτάξει πίσω στο φτωχό μπολσεβίκικο παρελθόν του.

Πέραν της Τσέλσι, ο Αμπράμοβιτς κατέχει μερίδιο στη χαλυβουργική εταιρεία Evraz και τη Norilsk Nickel, γνωστή και ως Nornickel, μετοχές οι οποίες είχαν εισαχθεί στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου και έχουν πλέον ανασταλεί.

Σύμφωνα με τον «Guardian», η ιδιοκτησία του μόνο στο Ηνωμένο Βασίλειο φέρεται να περιλαμβάνει μια έπαυλη 15 υπνοδωματίων στους κήπους των παλατιών Kensington στο κέντρο του Λονδίνου, που αγοράστηκε για 90 εκατ. λίρες το 2009, και ένα ρετιρέ στην Τσέλσι με θέα στον ποταμό Τάμεση που αγοράστηκε το 2018 για 22 εκατ. λίρες.

Ωστόσο, τα περιουσιακά του στοιχεία ξεπερνούν τα σύνορα της Αγγλίας, καθιστώντας αδύνατο στη βρετανική κυβέρνηση να τα «πειράξει».

Το Château de la Croë, μια υπερπολυτελής βίλα στις ακτές της Μεσογείου της Γαλλίας, που κάποτε ανήκε σε Βρετανούς βασιλικούς, πιστεύεται ότι αξίζει 100 εκατ. ευρώ.

Η βρετανική κυβέρνηση είπε ότι πρόκειται για «έναν από τους λίγους ολιγάρχες από τη δεκαετία του 1990 που διατήρησε εξέχουσα θέση υπό τον Πούτιν». Αυτό αρκούσε για να του δείξει την πόρτα της εξόδου…