ΡΩΣΙΑ: Το τανγκό του εμφυλίου και το φάντασμα του Αφγανιστάν

Από το περασμένο Σάββατο που ξέσπασε η ανταρσία του ρωσικού μισθοφορικού στρατού της Βάγκνερ και του αρχηγού της Γιεβγκένι Πριγκόζιν εναντίον του Βλαντιμίρ Πούτιν οι ειδήσεις για το πριν, το μετά και το αύριο της «μαμάς Ρωσίας» είναι τόσες πολλές που είναι αδύνατον να τις παρακολουθήσει κάποιος. Όλες, ωστόσο, συγκλίνουν σε μία κοινή διαπίστωση: τίποτα δεν είναι το ίδιο, όλα είναι ρευστά και εξ ου επικίνδυνα για τη διεθνή ασφάλεια.

Του Νίκου Τσαγκατάκη

Όταν τον Οκτώβρη του 2022 ο Βλαντιμίρ Πούτιν ανέθετε στον στρατηγό Σεργκέι Βλαντιμίροβιτς Σουροβίκιν, γνωστότερο ως «στρατηγό Αρμαγεδώνα», την ηγεσία των ρωσικών στρατιωτικών μονάδων που πολεμούν στην Ουκρανία, ο Ρώσος πρόεδρος ανέμενε ότι η επικράτηση της Μόσχας στα πεδία των μαχών (και της γεωπολιτικής) δεν θα αργούσε να έρθει. Χρειάστηκε να περάσουν 8 μήνες από τότε για αποδειχτεί πόσο μεγάλο λάθος έκανε ο «τσάρος» Βλαδίμηρος όχι μόνο με τον εκλεκτό στρατηγό του αλλά και με τους επίσης εκλεκτούς του παραστρατιωτικούς της Βάγκνερ που είχε στείλει να του καθαρίσουν τη μπουγάδα στην Ουκρανία. Κι αυτό διότι αφενός ο big boss της Βάγκνερ, Γιεβγκένι Πριγκόζιν, αποπειράθηκε να δαγκώσει το χέρι που τον τάιζε όλα τα προηγούμενα χρόνια, αφετέρου ο σκληροτράχηλος στρατηγός Σουροβίκιν φέρεται να έχει συλληφθεί (σ.σ. η Μόσχα δεν διαψεύδει ούτε επιβεβαιώνει την είδηση) ως προδότης που συνωμότησε με τον Πριγκόζιν προκειμένου ο τελευταίος να σηκώσει το μπαιϊράκι της ανταρσίας κάτω από τη μύτη του Κρεμλίνου.

Η δυσεξήγητη μεγαλοθυμία του Πούτιν

Αν κρίνουμε, πάντως, από τη διαδοχή των γεγονότων, ο αρμαγγεδώνας της Μόσχας εξαπολύθηκε μόνο κατά του «στρατηγού Αρμαγγεδώνα» κι όχι κατά του άλλοτε «σεφ του Πούτιν», για τον οποίο ο Ρώσος πρόεδρος επέδειξε μια δυσεξήγητη μεγαλοθυμία. Θυμίζεται ότι:

-Με το που ξέσπασε το μίνι πραξικόπημα στη Ρωσία το περασμένο Σάββατο, ο Πούτιν υποσχέθηκε στους συμπατριώτες του ότι θα κάνει τους υπεύθυνους να λογοδοτήσουν για την «μαχαιριά στην πλάτη της χώρας και του λαού».

-Ο Πριγκόζιν που σε διάστημα 36 ωρών είχε καταλάβει το ρωσικό στρατιωτικό αρχηγείο στο Ροστόβ, προχώρησε βορειότερα στις πόλεις Воρονέζ και Λίπετσκ και προπαγάνδιζε ότι προελαύνει προς τη Μόσχα, «απολογήθηκε» ότι αυτό που επιχείρησε ήταν απλώς να διαμαρτυρηθεί για τα λάθη της στρατιωτικής ηγεσίας της Ρωσίας στην Ουκρανία και όχι να στασιάσει εναντίον του Πούτιν.

-Ο Πούτιν προσέφερε αμνηστία στον επικεφαλής της Βάγκνερ που εν τω μεταξύ είχε βρει καταφύγιο στη Λευκορωσία του Λουκασένκο, με τον Ρώσο πρόεδρο να μοιάζει να αρκείται στην δήλωση έμμεσης μεταμέλειας και επανεπιβεβαίωσης της πίστης του Πριγκόζιν προς το πρόσωπό του.

Ήταν άραγε αυτή η ανταρσία ένας αλαζονικός μικρομεγαλισμός του Πριγκόζιν που «έσβησε» αναίμακτα ή μήπως αποτελεί το πρίκουελ του έργου αποδρομής του Βλαντιμίρ Πούτιν από την ηγεσία της Ρωσίας; Πιθανότατα συμβαίνουν και τα δύο. Ιδού το γιατί:

Από φυλακόβιος, ολιγάρχης

Καταρχάς, ο στασιασμός του Πριγκόζιν δεν προέκυψε ούτε εν θερμώ ούτε εν κενώ. Είναι ξεκάθαρο ότι είχε προηγηθεί στρατιωτικού τύπου προετοιμασία. Είναι, επίσης, απολύτως βέβαιο ότι είχε υποστηρικτές όχι μόνο στη λαϊκή βάση της ρωσικής κοινωνίας αλλά και στα υψηλά πατώματα της ρωσικής εξουσίας, καθώς και άκρες στη Δύση. Είναι, τέλος, το γιγάντωμα ενός ανθρώπου που στα 18 καταδικάστηκε σε δώδεκα χρόνια φυλάκιση –εξέτισε τα εννέα– για ληστεία και απάτη, όταν αποφυλακίστηκε έστησε με τον πατριό του καντίνες που πουλούσαν χοτ-ντογκ και εν συνεχεία έφτασε να γίνει ολιγάρχης βάζοντας στην τσέπη εκατοντάδες εκατομμύρια ρούβλια από κρατικές συμβάσεις που έπαιρνε μέσω της εταιρείας του, την Concord Catering, για τη παροχή παιδικών γευμάτων σε σχολεία και τη σίτιση κρατικών δομών και υπαλλήλων. Αντίστοιχα χρυσοφόρα «μπίζνα» είναι για τον Πριγκόζιν και τα συμβόλαια που έπαιρνε μέσω των υπηρεσιών που πρόσφερε στο Κρεμλίνο ο ιδιωτικός μισθοφορικός στρατός της Βάγνκερ. Όταν, λοιπόν, η κυβέρνηση Πούτιν αποφάσισε ότι οι συμβάσεις του υπουργείου Άμυνας δεν θα συνάπτονται πλέον με την διοίκηση της Βάγκνερ αλλά ατομικά με τους μισθοφόρους-μέλη της, ο Πριγκόζιν αισθάνθηκε ότι κάποιος πάει να του κλέψει το… παντεσπάνι του και προφανώς αλαζονικά σκεπτόμενος αισθάνθηκε ότι μπορεί να φτάσει περπατώντας μέχρι τη Μόσχα χωρίς να ανοίξει μύτη.

Τσαλακωμένος «τσάρος»

Το ότι δεν έπιασε το «νταηλίκι» του Πριγκόζιν δεν σημαίνει ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν βγαίνει ατσαλάκωτος από αυτή την ιστορία. Μπορεί να υπάρχει η αίσθηση ότι ο «τσάρος» ετοιμάζει την απάντησή του κι ότι απλώς τσεκάρει το κατάλληλο timing εκδήλωσης της οργής του, ωστόσο η μεγάλη εικόνα δείχνει σημάδια ενός ηγέτη τού οποίου η… σκεβρωμένη καρέκλα τρίζει ακόμη πιο πολύ μετά από την εκδήλωση της ανταρσίας της Βάγκνερ.

Την ίδια διαπίστωση κάνουν και οι ηγεσίες των χωρών της Δύσης επιμένοντας ωστόσο ότι το βασικό ζητούμενο είναι το πώς θα τερματιστεί ο πόλεμος στην Ουκρανία κι όχι το να φύγει από το κάδρο ο Πούτιν. Το τελευταίο η Δύση το φοβάται όχι γιατί ξαφνικά αγάπησε τον «τσάρο» αλλά γιατί της προκαλεί μεγαλύτερο τρόμο να διαδεχτεί τον Πούτιν  ένας «διάβολος που δεν ξέρει». Δεν πρέπει να λησμονείται ότι σε μία χώρα όπου πριν από μία εβδομάδα κινδύνευσε να βυθιστεί στον εμφύλιο επειδή κονταροχτυπήθηκαν οι εξουσίες ενός πρώην ποινικού που στρατολογούσε για την ομάδα του εγκληματίες φυλακισμένους και του πρώην αρχηγού της διαβόητης ρωσικής μυστικής υπηρεσίας FSB οι κανονικότητες έχουν πάει περίπατο.

Αυτό, τέλος, που δεν πρέπει να ξεχνά ο ίδιος ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι ότι η Ουκρανία τείνει να εξελιχθεί στο δικό του Βιετνάμ. Ή καλύτερα στο δικό του Αφγανιστάν, αφού η ιστορία έδειξε ότι η εννιάχρονη σύγκρουση (Δεκέμβριος 1979-Φεβρουάριος 1989) με τους Μουτζαχεντίν ήταν η αρχή του τέλους της Σοβιετικής Ένωσης.