Τα τιμημένα γηρατειά γεμίζουν τα ταμεία του ΕΦΚΑ

Από τα πρώτα χρόνια της κρίσης μετά την υπογραφή του πρώτου μνημονίου όλος σχεδόν ο πολιτικός κόσμος παραδέχθηκε ότι οι συνταξιούχοι ήταν αυτοί που κράτησαν σε μεγάλο βαθμό όρθια την ελληνική κοινωνία.

Του Μιχάλη Κωτσάκου

Η σύνταξη του παππού και της γιαγιάς βοήθησε στο αντέξουν την ανεργία οι νεώτεροι, καθώς ουκ ολίγοι συνταξιούχοι ανέλαβαν τα έξοδα των εγγονιών τσοντάροντας στο θρυμματισμένο εισόδημα των παιδιών τους. Θεωρητικά η κρίση είναι παρελθόν, η ανεργία έχει μειωθεί, όμως οι συνταξιούχοι εξακολουθούν να συνεισφέρουν στην ελληνική κοινωνία.

Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία ο ΕΦΚΑ έχει θετικό πρόσημο στα έσοδα του από τους συνταξιούχους που δήλωσαν στο πρώτο 4μηνο του 2024 την απασχόλησή τους και σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία αγγίζουν τους 75.000. Η απρόσμενη αυτή εξέλιξη ενεργοποιεί το δεύτερο από τα τρία σενάρια που είχαν επεξεργαστεί στο υπουργείο Εργασίας σύμφωνα με το οποίο αν οι συνταξιούχοι που θα δηλώσουν απασχόληση είναι διπλάσιοι από όσους δήλωναν εργασία με το παλιό καθεστώς, τότε τα έσοδα του ΕΦΚΑ μαζί με τους φόρους εκτιμάται ότι μπορεί να αυξηθούν κατά 42,5 εκατ. ευρώ ως 201 εκατ. ευρώ.

Με τον νέο νόμο (5078/2023) μέχρι στιγμής έχουν δηλώσει την απασχόλησή τους 75.000 συνταξιούχοι ενώ με το προηγούμενο καθεστώς δήλωναν απασχόληση μόνον 35.000 συνταξιούχοι. Υπάρχει δηλαδή πάνω από 100% αύξηση στους συνταξιούχους που δήλωσαν την εργασία τους ενώ πριν προφανώς ο περισσότεροι το έκρυβαν γιατί αν το δήλωναν θα τους κοβόταν το 30% της σύνταξης. Με τον νέο νόμο η ποινή στη σύνταξη καταργήθηκε και αντικαταστάθηκε  από έναν έξτρα πόρο 10% επί του μισθού που λαμβάνουν από την απασχόλησή τους, (αν είναι μισθωτοί) ενώ οι συνταξιούχοι ελεύθεροι επαγγελματίες δίνουν ως έξτρα πόρο τη μισή ασφαλιστική εισφορά από τον κλάδο σύνταξης.

Το δεύτερο από τα τρία σενάρια που είχε κάνει η Μονάδα Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου και τα οποία περιλαμβάνονται στην έκθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου που συνόδευε τη σχετική διάταξη νόμου, αναφέρει ότι αν διπλασιαστούν οι συνταξιούχοι που θα δηλώνουν την απασχόλησή τους στον ΕΦΚΑ, τα ετήσια έσοδα του θα αυξηθούν από 42,5 εκατ. ευρώ ως 201 εκατ. ευρώ.

Αν οι δηλώσεις αυξηθούν κι άλλο στο επόμενο διάστημα και επαληθευτεί το τρίτο σενάριο (αύξηση στους 105.000 συνταξιούχους με δήλωση εργασίας), το συνολικό όφελος από κρατήσεις και φόρους φτάνει στα 252 εκατ., ευρώ με εισοδήματα της τάξης των 1.000-1.300 ευρώ ενώ με μικρότερο εισόδημα στα όρια του κατώτατου των 830 ευρώ και πιο κάτω το όφελος εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 170,9 εκατ. ευρώ.

Αγωνία για την απόφαση του ΑΕΔ

Στο μεταξύ όλοι αναμένουν με αγωνία την απόφαση του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου για τα αναδρομικά που έχουν αφαιρεθεί από τις συντάξεις κατά την κρίσιμη περίοδο των μνημονίων στην χώρα μας. Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο, το οποίο συγκροτήθηκε σύμφωνα με το άρθρο 100 του Συντάγματος συνεδρίασε στις 17 Απριλίου 2024 προκειμένου να αποφανθεί για τη συνταγματικότητα των περικοπών στα δώρα και τα επιδόματα.

Το ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο θεσπίσθηκε με το άρθρο 100 του Συντάγματος και είναι το Ανώτατο Δικαστήριο του οποίου ο ρόλος είναι να αποφασίζει περί συνταγματικότας ενός νόμου όταν για αυτόν τον νόμο έχουν εκδοθεί αποφάσεις από Δικαστήρια διαφορετικής δικαιοδοσίας (π.χ. Άρειος Πάγος και Συμβούλιο της Επικρατείας όπως στην προκείμενη περίπτωση) οι οποίες κρίνουν διαφορετικά ως προς την συνταγματικότητα ενός νόμου. Η υπόθεση των περικοπών λοιπόν έφτασε να συζητηθεί από το ΑΕΔ διότι υπήρχε διχογνωμία μεταξύ ΣΤΕ και Αρείου Πάγου στις κρίσεις του περί της συνταγματικότητας. Στην εν λόγω δίκη ως είχαν δικαίωμα άσκησαν παρέμβαση υπέρ του Συνταξιούχου και συμμετείχαν περισσότερες από 14 συνδικαλιστικές οργανώσεις συνταξιούχων καθώς και μεμονωμένα πρόσωπα – συνταξιούχοι. Από την άλλη ο E-ΕΦΚΑ άσκησε πρόσθετη παρέμβαση υπέρ της Τραπέζης της Ελλάδας και κατά του συνταξιούχου.

Ο γνωστός Δικηγόρος-Εργατολόγος Κώστας Τσουκαλάς (υποψήφιος ευρωβουλευτής με το ΠΑΣΟΚ) που μετείχε και σε αυτή την μεγάλη δίκη εξηγεί πως «βασικό και πρωτεύον ερώτημα για την έκβαση της υπόθεσης αποτελεί αν το ΑΕΔ κρίνει εάν η υπόθεση εισήχθη παραδεκτά ενώπιον του, εάν κρίνει ότι είναι απαράδεκτη αυτό συνεπάγεται ότι τα πράγματα παραμένουν ως έχουν για τους συνταξιούχους, όσοι άσκησαν αγωγές ενώπιον των Διοικητικών Δικαστηρίων κατά το παρελθόν, εύλογα προσδοκούν να δικαιωθούν για το γνωστό 11μηνο, ενώ ταυτόχρονα όσοι άσκησαν αγωγές  ενώπιον των Πολιτικών Δικαστηρίων έχουν να αντιμετωπίσουν μια δυσμενή νομολογία του Αρείου Πάγου».

Ποια θα είναι τα επόμενα βήματα εάν η εισήγηση του ΑΕΔ είναι υπέρ της προσφυγής των συνταξιούχων; Η ανάλυση από τον κ. Τσουκαλά είναι: «Εάν όμως όντως το ΑΕΔ κρίνει πως παραδεκτά εισήχθη ενώπιον του η διαφορά υπάρχουν δύο πιθανά σενάρια για τους συνταξιούχους της χώρας. Το πρώτο να επιλυθεί η διαφωνία μεταξύ της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Β2 τμήματος του Αρείου Πάγου, υπέρ της συνταγματικότητας του Ν.4093/12 ΙΑ6 αυτό συνεπάγεται αυτόματα την, καταρχήν, απώλεια των δώρων για όλους τους συνταξιούχους, διότι η απόφαση είναι δεσμευτική για όλα τα Δικαστήρια, ενώ η μόνη νομική βάση που θα μπορούσε ενδεχομένως να είχε προοπτική για τις αξιώσεις τους θα ήταν η επίκληση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου με όποιες δυσκολίες αυτή παρουσιάζει. Σε κάθε περίπτωση οι εκκρεμείς αγωγές των συνταξιούχων πρέπει να “ξεπαγώσουν” και στην συνέχεια να εκδοθεί μια απόφαση η οποία θα απορρίπτει το αίτημα των Δώρων εκτός αν πείσει το Δικαστήριο η νομική για παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου. Το δεύτερο να επιλυθεί η διαφωνία μεταξύ της απόφασης της Ολομελείας του Συμβουλίου της Επικρατείας και του Β2 τμήματος του Αρείου Πάγου κατά της συνταγματικότητας και να διαγνωσθεί ο νόμος 4093/12 ΙΑ6 ως αντισυνταγματικός, αυτό το ενδεχόμενο συνεπάγεται πρώτον ότι όλες οι αγωγές των συνταξιούχων ενώπιον όλων των Δικαστηρίων πρέπει να “ξεπαγώσουν” και να εκδοθούν αποφάσεις οι οποίες θα κάνουν αποδεκτό το αίτημα για Ν.4093/12 ΙΑ6».

Πότε θα καταλήξει αυτή η υπόθεση στην οποία οι συνταξιούχοι ελπίζουν σε δικαίωση και βέβαια να λάβουν αυτά τα αναδρομικά για το ενδεκάμηνο. Ο κ. Τσουκαλάς θεωρεί πως πρέπει να δοθεί πολιτική λύση: «Στην παρούσα κατάσταση την λύση όφειλε να δώσει με πολιτική απόφαση η κυβέρνηση».